Bosna Hersek'teki kanlı savaşta 9 Kasım 1993'te, Hırvat topçu birliklerinin şehirdeki Türk ve Müslüman kültürel mirası yok etmek amacıyla yıktığı Mostar Köprüsü, bulunduğu konum ve mimari yapısıyla dünyanın önemli kültürel eserlerinden biri olarak biliniyor.
Türk mimarlık tarihinin önemli eserlerinden olan Mostar Köprüsü, Hırvat topçu birliklerinin 8 Kasım 1993'te başlattığı yoğun top atışları sonucu, 32 yıl önce 9 Kasım'da Neretva Nehri'nin sularına gömüldü.
Mostar şehrine de adını veren tarihi köprü, kültürleri ve medeniyetleri buluşturmaya devam ediyor.
Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde övdüğü ve "benzersiz" olarak ifade ettiği köprü, Neretva Nehri'nin "Osmanlı Gerdanlığı" olarak nitelendiriliyor.
Şehrin iki yakasını bir araya getiren Mostar Köprüsü, 5 asırdır Boşnak ve Hırvatları birleştirerek kentin çok etnikli yapısına katkı veriyor.
Şehirde yaşayan ve köprünün Hırvatların saldırıları sonrası yıkıldığını görenler, o anları "kara gün" olarak hatıralarında yaşatıyor.
Bosna'nın yeşillikleri ve doğasıyla ünlü Hersek bölgesinde bulunan sembol yapı, bölge halkı tarafından "kendilerinden bir parça" olarak görülüyor.
Türk-İslam mimarisinin en güzel örneklerinden biri olan Mostar Köprüsü, Osmanlı mimarlık tarihinin en önemli ismi olarak görülen Mimar Sinan'ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından 1566'da inşa edildi.
Turistlerin yoğun ilgi gösterdiği Mostar Köprüsü, Balkanlar ve Bosna Hersek'te en çok ziyaret edilen yerler arasında.
Mimari güzelliğinin yanı sıra üzerinde yaşatılan gelenekler de köprüyü eşsiz kılan bir diğer özellik. Köprü, şehirde yaşayan dini ya da etnik kökeni fark etmeksizin Mostarlı gözü kara gençler tarafından cesaretlerini sergiledikleri bir atlama platformu olarak da kullanılıyor.
Neretva Nehri'nin en derin ve en dar yerine kurulan, tek gözlü ve sivri kemerli şekliyle kesme taştan inşa edilmiş Mostar Köprüsü'nün en yüksek yeriyle su arasında 24 metre mesafe bulunuyor.
Tarihi kaynaklarda, yapının yanında bulunan tarihi mescitteki ezanların müezzinler tarafından köprünün ortasındaki yükseklikte okuduğu rivayet ediliyor.
Ayrıca Yugoslavya döneminde bir pilotun küçük uçağı ile köprü kemerinin altından uçtuğu ve bir daha bunun tekrarlanmasına izin verilmediği de tarihi kaynaklarda yer alıyor.
Bugün barış ve hoşgörünün sembolü olan, şehirdeki farklı din ve etnik kökenlerden insanların yeniden yakın ilişki kurmasında önemli bir rolü bulunan Mostar Köprüsü'nün yıkılışı, her yıl 9 Kasım'da törenlerle anılıyor.
Savaşta Hırvat Savunma Konseyine (HVO) bağlı topçu birliklerinin, 8 Kasım 1993'te başlattığı yoğun top atışlarına dayanamayan Mostar Köprüsü, bir gün sonra saat 10.16'da yıkıldı. Köprünün yıkılma anları video olarak da kaydedildi ve bu görüntüler savaştan yıllar sonra ortaya çıktı.
Ayakta kaldığı asırlar boyunca farklı kültür ve medeniyetleri birbirine bağlayan köprünün yıkılması, Bosna'daki savaşta dünya kamuoyunun en fazla tepkisini çeken olaylardan biri oldu.
Türkiye'nin de aralarında bulunduğu bazı ülke ve uluslararası kuruluşların desteğiyle aslına uygun olarak yeniden inşa edilen Mostar Köprüsü, 2004'te görkemli bir törenle açıldı.
Mostar Köprüsü, iki yakasına uzanan eski Mostar şehriyle 2005'te UNESCO'nun Dünya Miras Listesi'ne eklendi.
