5G teknolojisinin gelişimi sadece iletişimi değil, yaşam ve çalışma biçimini de değiştirdi. Hem internet hızını hem de sektörleri etkileyecek olan beşinci nesil mobil iletişim (5G) teknolojisine geçiş için hazırlıklar hızlandı. 5G, yalnızca daha hızlı internet bağlantısı sunmakla kalmayıp aynı zamanda sanayi ve ticaret alanlarında köklü bir dijital dönüşümü tetikleme potansiyeline sahip. Dünyadaki örnekler, 5G’nin üretim süreçlerinden perakende alışveriş deneyimine kadar pek çok alanda verimlilik ve yenilik sağladı. 5G, Türkiye’de internet hızının artmasının yanı sıra teknolojinin gelişmesini de sağlayacak.
ÜRETİME ETKİSİ YÜZDE 4
Dünyada 5G teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte sanayi üretimi ve ticari faaliyetlerde adeta dijital bir çağ başladı. Yeni nesil mobil iletişim, yüksek hız ve düşük gecikme özellikleri sayesinde Endüstri 4.0 uygulamalarının ve akıllı sistemlerin önünü açtı.
Uluslararası Mobil Cihazlar Derneği (GSMA), 5G teknolojisinin 2030 itibarıyla küresel ekonomiye toplamda trilyon dolarlık katkı yapacağını açıkladı. Statista’nın araştırmasına göre, 5G kaynaklı yeniliklerin 2030’da küresel ekonomiye katkısı yaklaşık 1.4 trilyon dolar düzeyinde olacak ve bunun yarısından fazlası imalat sanayinden gelecek. Yurt dışında uygulanmaya başlayan 5G’nin en büyük kazananı olarak imalat sektörü öne çıktı. GSMA’nın raporuna göre, 5G’nin küresel üretimi doğrudan artırma etkisi yüzde 4 civarında olacak.
Öte yandan, perakende ticaret ile ulaşım-lojistik gibi sektörler de 5G sayesinde önemli gelir artışları ve verimlilik kazanımları elde etmek için büyük aday. Bu kapsamda, perakende alanında 5G destekli uygulamalar, depo ve envanter yönetiminden müşteriye yönelik AR/VR (Artırılmış/Sanal Gerçeklik) deneyimlerine kadar geniş bir yelpazede devreye alınmış durumda.
İHRACATA DA KATKI SAĞLAYACAK
Türkiye de 5G teknolojisiyle sektörlerini hızlandırmak ve dijital dönüşümde ivme kazanmak için çalışmalarını sürdürüyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 2026’da 5G hizmetini başlatmayı hedefliyor. Bu hedef doğrultusunda, Türkiye’de halihazırda TBMM, İstanbul Fuar Merkezi (Private 5G) ve bazı stadyumlarda 5G hizmeti başladı. Türkiye’de hizmet gösteren operatörler, 5G’ye de yerli teknolojilerle ulaşmak için teknoloji transferini yaptı.
Türkiye’de 5G’den imalat sanayi, toptan ve perakende ticaret, ulaştırma ve depolama, bilgi ve iletişim sektörleri maksimum derece yararlanacak. Hatta 5G’nin sanayi ve ticarette yaratacağı ivmeyle Türkiye’nin ihracat kapasitesinin de artacağı vurgulanıyor.
Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel, 5G teknolojisinin devreye girmesiyle Türkiye’nin toplam ihracat değerinin 15 yıl içinde 7.4 milyar dolar fazladan artacağını belirtti.
STRATEJİK BİR ALTYAPI
İstanbul Ticaret Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi Koordinatörü Doç. Dr. İlker Köse, 5G’nin yalnızca bir iletişim teknolojisi değil, aynı zamanda bütün sektörleri dönüştürecek stratejik bir altyapı olduğuna dikkat çekti. Dr. Köse, şu bilgileri paylaştı: “Bir ülkede 5G’ye geçiş, yalnızca baz istasyonlarının kurulmasıyla sınırlı değil. Bu süreç, spektrum ve regülasyon hazırlıklarından başlayarak altyapı yatırımlarına, çekirdek ağın modernizasyonuna, cihaz ekosisteminin oluşturulmasına kadar birçok aşamadan geçiyor. 5G için gerekli frekansların tahsisi, lisans ihaleleri ve siber güvenlik standartlarının belirlenmesi ilk adımı oluştururken, yeni baz istasyonları, küçük hücreler ve güçlü bir fiber altyapı yatırımı sürecin en kritik parçası konumunda. Mevcut 4G çekirdek ağının, 5G Core mimarisine dönüştürülmesiyle birlikte düşük gecikme, ağ dilimleme ve yüksek güvenilirlik gibi özellikler de devreye girecek. Bu aşamaların tamamlanmasıyla birlikte yerli üreticilerin desteklenmesi, 5G uyumlu cihazların pazara sunulması ve üniversite-sanayi işbirlikleriyle Ar-Ge projelerinin geliştirilmesi sürecin devamını sağlayacak.”
LOJİSTİKTE OPTİMİZASYON ARTACAK
Doç. Dr. İlker Köse, 5G’nin en çok etkileyeceği sektörlere ilişkin de şunları söyledi: “Sağlık alanında robotik cerrahi ve uzaktan ameliyatlar, ulaşımda otonom araçlar, sanayide akıllı fabrikalar, tarımda dijitalleşme ve şehirlerde akıllı altyapılar bu dönüşümün en görünür sonuçlarını verecek. 4G’nin kısıtları yüzünden bugüne kadar hayata geçemeyen birçok uygulama, 5G’nin sunduğu 1 milisaniyelik düşük gecikme ve yüksek hız sayesinde artık güvenle kullanılabilecek.”
EN FAZLA DEĞİŞİM GÖRÜLECEK SEKTÖRLER
Doç. Dr. İlker Köse, 5G’nin yaygınlaşmasını dört gözle bekleyen sektörleri şöyle özetledi:
Uzaktan cerrahi
Robotik cerrahi sistemleri uzun zamandır var. Ancak yüksek gecikme (30–50 ms) nedeniyle uzaktan ameliyat yapma riski çok yüksekti. 5G’nin 1 ms seviyesinde gecikme sunması sayesinde bu uygulama artık güvenli hale geliyor.
Otonom araçlar
Araçlar kendi sensörleriyle çalışabiliyor ama araçlar arası iletişim (V2V) ve trafik altyapısıyla haberleşme (V2X) için 4G yetersiz kalıyor. 5G’nin düşük gecikme imkanı olmadığı için ani fren, kaza önleme gibi milisaniyelik kararlar mümkün olmuyor.
Endüstri 4.0 ve akıllı fabrikalar
Sanayi robotları, üretim hatları ve sensörler uzun zamandır dijitalleşmeye hazır. Ama 4G, binlerce cihazı aynı anda, gecikmesiz ve güvenilir şekilde bağlayamıyor. 5G ile milyonlarca sensör ve makina eş zamanlı ve kesintisiz haberleşebilecek.
Sanal gerçeklik uygulamaları
5G’nin yüksek hız + düşük gecikme kombinasyonu olmadan, gerçek zamanlı hologram toplantılar veya metaverse deneyimi yaygınlaşamıyor.
Akıllı şehirler ve Iot
Çöp kutusu sensörleri, akıllı sayaçlar, trafik ışıkları gibi sistemler uzun süredir mevcut. 5G ile milyonlarca cihaz/km² desteklenebilecek.
ŞİMDİDEN YATIRIM YAPILMALI
İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç, 4.5G’den 10 kat hızlı veri iletişimi imkanı sağlayacak 5G teknolojisinin Türkiye’de birçok şeyi değiştireceğini vurgulayarak, şunları kaydetti: “5G iletişim altyapısı, şirketler ve özellikle imalat sanayi için dönüm noktası olacak. Şirketlerimiz 5G ile robotik teknolojiler için altyapı ve nitelikli personel yatırımını şimdiden yapmalı. İş dünyamız 5G ve hatta 6G gibi yenilikleri şimdiden takip etmeli. 5G’nin 2030 yılında küresel ekonomiye de 930 milyar dolardan fazla fayda sağlaması bekleniyor.”
5G’NİN DİĞER ÖZELLİKLERİ
Yüksek bant genişliği ve hız: 5G, 4G’ye kıyasla 10–100 kat daha yüksek veri hızı sunuyor (Gbps seviyesinde).
Düşük gecikme: 5G’nin gecikme süresi 1 ms’ye kadar düşebiliyor (4G’de bu süre 30–50 ms civarında). Bu sayede gerçek zamanlı uygulamalar (otonom araçlar, uzaktan cerrahi, endüstriyel robotlar, online oyunlar vb) mümkün hale gelecek.
Çok daha fazla cihaz bağlantısı: 5G, aynı anda kilometrekare başına milyonlarca cihazın haberleşmesine imkan sağlıyor. Nesnelerin interneti (IoT), akıllı şehirler, akıllı fabrikalar ve sensör ağları için kritik bir avantaj.
Güvenilirlik ve ağ dilimleme: Aynı fiziksel 5G altyapısı üzerinde, farklı sektörler için özelleştirilmiş sanal ağlar kurulabiliyor.
Enerji verimliliği ve spektrum kullanımı: 5G, daha etkin frekans kullanımı ve verimli protokoller sayesinde cihaz başına enerji tüketimini azaltabiliyor.
