Türkiye, 2025 yılı Mayıs ayında 117 milyon dolarlık bir yat ihracatı gerçekleştirdi. Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği’nden (GYHİB) alınan bilgilere göre bu oran geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 118’lik bir artış anlamını taşıyor. Geçtiğimiz yıl yat ürün grubunda sektörün en yüksek ihracat rakamı ile tamamlanırken, katma değerli gemi üretiminin önümüzdeki sezonda hedefi Uzak Doğu pazarı.
TÜRK TASARIMI FARKI
Türkiye gemi ve yat sektöründe dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer alıyor. GYHİB verilerine göre Türkiye’nin bu yıl ihracatta yaşadığı artış son 10 yılın en büyük artışı. Türk yat üreticileri; teslim sürelerindeki avantajlarıyla fark oluşturuyor. Ayrıca, Avrupalı birçok tersaneye kıyasla rekabetçi fiyatlama ve esnek üretim kabiliyeti de Türk yat sektörünü özellikle kişiye özel yat siparişlerinde tercih edilen bir ülke hâline getiriyor.
PANDEMİ FIRSAT OLDU
Katma değerli ve lüks segment kategorisinde yer alan yat sektörü için pandemi bir fırsat oldu. Söz konusu dönemde dünya genelinde yat tercihleri artarken Türkiye bu talebi iyi değerlendirerek, tasarım, ince işçilik ve teknolojisi ile rakipleri arasından sıyrıldı. Türkiye yat ihracatı pandemiden bu yana yukarı yönlü seyrediyor.
MEGA YATIN ADRESİ
Türkiye, özellikle yat kategorisinin en üst segmenti olarak kabul edilen mega yat üretiminde başvurulan ilk adreslerden biri. Ortalama uzunluğu 30 metrenin üzerinde olan ve ultra lüks sınıfında yer alan yat inşasında Türk tersaneleri İtalya’nın ardından ikinci sırada yer alıyor. Geçtiğimiz yıl dünya genelinde üretilen 1138 mega yatın 146’sı Türkiye’de üretilmişti. Bu da Türkiye’nin küresel mega yat pastasındaki payını yüzde 12’lere ulaştırmıştı.
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÇÖZÜMLERİ
Türk gemi sektörü Avrupa Birliği Yeşil Dönüşüm mutabakatına uyum konusunda da rakipleri arasında fark oluşturuyor. Türk tersaneleri elektrikli feribot, LNG'li yolcu feribotu, elektrikli liman römorkörü gibi yeşil gemi üretimiyle yeni sürece kolayca uyum sağlarken; Ar-Ge yatırımları, yeni nesil hibrit çözümler ve hafif kompozit teknolojilerine yönelim de Türkiye’nin rekabet gücünü artırıyor.
BALIKÇI GEMİSİNDE LİDER
Türkiye yalnızca kruvaziyer, yat gibi lüks segment gemilerin üretimi ve ihracatında önemli bir pazar değil. Türk gemi sektörü feribot, yolcu gemisi ve balıkçı tekneleri üretim ve ihracatında da küresel pastadan en büyük payı olan ülkeler arasında. GYHİB verilerine göre geçtiğimiz ay feribot ve yolcu gemisi ihracatı geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre 400 kat arttı. Balıkçı gemisi ihracatı da yaklaşık 10 kat arttı.
TÜRKİYE MARKA OLACAK
Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği (GYHİB) Başkanı Cem Seven: Özellikle kompozit ve alüminyum malzemeden üretilen motoryatlar ve lüks segmentteki özel üretim teknelerle küresel pazarda güçlü bir konumdayız. Son yıllarda Türk yat üreticileri; tasarım, işçilik kalitesi ve teslim sürelerindeki avantajlarıyla fark yaratıyor. Pandemi sonrası küresel yat talebinde yaşanan yükselişin ardından Türkiye bu fırsatı iyi değerlendirdi ve üretimini daha katma değerli ürünlere yönlendirdi. Önümüzdeki dönemde Türkiye'nin, yalnızca üretici değil aynı zamanda tasarım ve mühendislik gücüyle öne çıkan bir yat markası ülkesi hâline gelmesini bekliyoruz. Bu süreçte Avrupa Birliği başta olmak üzere Kuzey Amerika, Orta Doğu ve Uzak Doğu pazarlarında Türk yatlarının bilinirliğinin daha da artacağına inanıyoruz. Ancak ihracatımızın sürdürülebilir büyümesi için nitelikli iş gücü, girdi maliyetlerinin kontrolü ve tersanelerin kapasite artırımı gibi yapısal konularda da destekleyici politikalara ihtiyaç duyduğumuzu belirtmek isterim. Türkiye, sadece yat değil; römorkör, balıkçı gemileri¸ hizmet tekneleri, araştırma gemileri gibi özel maksatlı deniz araçları üretiminde de önemli bir potansiyele sahip. Bu alanlar, yüksek mühendislik bilgisi, ileri düzey üretim teknikleri ve özelleştirilmiş sistem entegrasyonları gerektirdiği için katma değeri oldukça yüksek. Bugün çok sayıda Türk tersanesi; kuzey Avrupa başta olmak üzere birçok ülkeye ileri teknolojiye sahip özel amaçlı gemiler ihraç ediyor. Bu, sadece ihracat değil aynı zamanda Türk denizcilik mühendisliğinin ve kalitesinin global bir referans noktası hâline gelmesidir.
TÜRK GEMİLERİNİN EN ÇOK TERCİH EDİLDİĞİ 10 ÜLKE
1. Norveç
2. ABD
3. Yunanistan
4. İngiltere
5. Danimarka
6. Malta
7. İtalya
8. Marshall Adaları
9. Kanada
10. Panama
YEŞİL DÖNÜŞÜM HEDEFLERİ
Türkiye gemi ve yat sanayisinde yeşil dönüşüm hedefleri ile de dünyada aranılan marka olmaya hazırlanıyor. GYHİB raporlarına göre Türkiye 2026 yılı itibarıyla elektrikli/hibrit bataryalı özel gemi ve yatların üretiminde dünya lideri olma potansiyeli taşıyor. Sektör geçtiğimiz yıllarda yeşil dönüşüm hedeflerine istinaden; dünyada ilk LNG yakıtlı römorkör, ilk uzaktan kumandalı ticari çalışan römorkör, ilk elektrikli römorkör, en yüksek akü kapasiteli elektrikli feribot ve yolcu gemisi, en yüksek akü kapasiteli elektrikli feribot, dünyanın ilk metanol yakıtlı römorkörünü üretmişti.
