Berkeley Üniversitesi’ndeki gökbilimciler, evrenin en etkileyici olaylarından birini gözlemledi. AT2024tvd olarak adlandırılan olayda, gezgin bir süper kütleli kara delik, bir yıldızı yutarken oluşan ışık patlamalarıyla kendini gösterdi. Olay, optik gökyüzü taramaları sırasında tespit edilen ilk nükleer olmayan gelgit bozulması olayı (TDE) olarak kayda geçti. Bu nadir fenomen, yıldızın kara deliğin yerçekimiyle parçalanarak ışık saçması anlamına geliyor.
MERKEZ DIŞI BULGU
Bu olağandışı olay, Kaliforniya Üniversitesi Berkeley kampüsünden araştırmacılar tarafından tespit edildi ve bulgular 'Astrophysical Journal Letters'da yayımlandı. Samanyolu'ndan 600 milyon ışık yılı uzaklıkta olan karadeliği, TDE galaksi merkezinden yaklaşık 2.600 ışık yılı dışında bir mesafede yer aldığını ortaya koydu. Normalde galaksilerin merkezinde bulunan süper kütleli kara deliklerin aksine bu olay, merkez dışı bir bölgede gerçekleştiği için bilim dünyasında heyecanla karşılandı.
YILDIZIN PARÇALANMA ANI
NASA, yıldızın parçalanmasının Ay’ın Dünya’daki gelgit etkisine benzer şekilde gerçekleştiğini, ancak bu etkinin çok daha yüksek düzeyde olduğunu bildirdi. Bu süreçte yıldız, 'spaghettifikasyon' adı verilen olayla uzayıp parçalanarak yok oldu. Işık patlamaları da bu parçalanmanın bir sonucu olarak gökyüzüne yayıldı. TDE’nin merkezden uzak bir bölgede gerçekleşmesi, galaksinin dış kesimlerinde gizlenen kara deliklerin varlığını işaret ediyor.
KARA DELİKLER YAKINLAŞIYOR
Araştırmalar, bu gezgin kara deliğin başka bir süper kütleli kara deliğe doğru hareket ettiğini ve gelecekte birleşebileceklerini gösteriyor. Ancak bu birleşmenin gerçekleşmesi için milyarlarca yıl geçmesi gerekiyor. UC Berkeley’li bilim insanları, galaksiler arası birleşmelerin sonucunda birden fazla kara deliğin aynı galakside yer alabileceğini ve bu tür TDE’lerin bu kara delikleri tespit etmekte kritik rol oynayabileceğini vurguladı.
YERÇEKİMİ DALGALARI UMUDU
AT2024tvd olayının, gökbilimcilere 'haydut' olarak adlandırılan merkez dışı kara deliklerin izini sürme konusunda yeni fırsatlar sunduğu belirtiliyor. Bilim insanları, bu tür olayların gelecekte LISA (Laser Interferometer Space Antenna) gibi uzay görevleriyle daha yakından incelenebileceğini ve yerçekimsel dalgaların izlenebileceğini ifade ediyor. Araştırmacılar, bu keşfin, kara deliklerin evrimsel süreçlerini ve kozmik dinamiklerini anlamak için önemli bir adım olduğunun altını çiziyor.
