Yapay zekanın deniz savaşlarını yeniden şekillendirmesiyle, gizli denizaltıların çağının sona yaklaşabileceği bildiriliyor. Electronics Optics & Control dergisinde Ağustos sayısında yayımlanan araştırma, Çin Helikopter Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü’nden kıdemli mühendis Meng Hao liderliğinde geliştirilen yapay zeka destekli denizaltı savar (ASW) sistemini tanıtıyor. Çalışma, akıllı ve gerçek zamanlı karar alma sayesinde bir denizaltının tespit edilmekten kaçma şansının belirgin biçimde azaldığını vurguluyor.
ÇOK KATMANLI MİMARİ
Geleneksel arama yöntemlerinden farklı olarak sistem, denizde akıllı bir komutan gibi davranıyor; sonar şamandıraları, su altı sensörleri, radar ve okyanus parametreleri (sıcaklık, tuzluluk) dahil farklı kaynaklardan gelen verileri birleştirerek su altı aktivitesinin kapsamlı ve anlık bir resmini oluşturuyor. Mimari algılama, karar verme ve insan–makine etkileşimi olmak üzere üç katmandan oluşuyor; yapay zeka sensör konfigürasyonunu, arama bölgelerini ve tepki taktiklerini dinamik biçimde belirliyor.
KAÇIŞA KARŞI TEPKİ
Sistem, denizaltı zikzak, sessizlik, sahte hedef ve İHA/aldatıcı kullanımı gibi manevralara anında uyum sağlayacak şekilde tasarlandı. Bilgisayar simülasyonlarında, düşman denizaltıları ne kadar ustalıkla saklanmaya çalışsa da yaklaşık yüzde 95 düzeyinde tespit ve takip başarısı elde edildi. Araştırma, operasyonel konuşlandırma sonrasında bir denizaltının kaçma olasılığının yüzde 5 civarına gerileyebileceğini öne sürüyor.
GİZLİLİK TEHDİT ALTINDA
Denizaltılar, nükleer caydırıcılık, istihbarat toplama ve uçak gemisi gruplarını hedef alma kabiliyetleriyle modern deniz stratejisinin temel taşları olarak görülüyor. Açık kaynaklara göre 2025 ortası itibarıyla ABD Donanması yaklaşık 70 nükleer denizaltıya sahip ve bu platformlar okyanusun arka plan gürültüsüne karışarak tespitten kaçınabiliyor, ayrıca gelişmiş insansız sistemlerle iz sürmeyi zorlaştırabiliyor. Yeni çalışma, yapay zeka temelli çok sensörlü av mimarisinin, bu geleneksel gizlilik stratejilerini giderek daha az etkili kılabileceğini gösteriyor.
İNSAN–MAKİNE ARAYÜZÜ
Proje ekibi, insan operatörlerin birden fazla yapay zeka aracını kolayca yönetebilmesi için büyük dil modeli tabanlı arayüzler geliştirdi. Bu asistanlar, karmaşık sensör verilerini ve algoritmik stratejileri anlaşılır doğal dil önerilere çevirerek yüksek baskılı görevlerde bilişsel yükü azaltıyor. Araştırmacılar, gelecekte hava dronları, su üstü platformları ve insansız su altı araçlarıyla birleştirilmiş, tamamen entegre üç boyutlu av ağı vizyonunu paylaşıyor.
STRATEJİK DENGELER DEĞİŞİYOR
Çalışma, çok sensör füzyonu ve uyarlamalı karar alma sayesinde, denizaltıların tarihsel ‘neredeyse tespit edilemez’ statüsünün sarsılabileceğini öne sürüyor. Yapay zeka destekli ASW, katmanlı deniz savunmasında yeni bir standardı işaret ederken, gizlilik–diyalog–karşı tedbir dengesini sensör ağlarının zekası lehine değiştirebilir.
