Universitat Politècnica de València (UPV) ve Universitat de València’dan (UV) araştırmacılar, kapalı ortamlarda havada taşınan patojenleri kimyasal belirteç ya da laboratuvar prosedürü gerektirmeden tespit eden yeni bir biyosensör tanıttı. Ekip, cihazın gerçek zamanlı çalıştığını ve düşük sahip olma maliyeti sunduğunu bildirirken, sonuçlarını Talanta dergisinde paylaştı.
GERÇEK ZAMANLI TESPİT
COVID-19 deneyiminin ardından havadaki patojenlerin anlık tespitinin önleyici tedbirler açısından kritik olduğu vurgulanıyor. Araştırma ekibi, yalnızca koronavirüs değil; hastane kaynaklı süper mikroplar, kuş gribi ve bitki patojenleri gibi sağlık ve ekonomi üzerinde yüksek etkisi olan organizmaların da iç mekânlarda izlenmesinin zorunlu hale geldiğine dikkat çekti.
REAKTİFSİZ ALGILAMA SİSTEMİ
Güncel değerlendirme yöntemleri çoğunlukla belirli bir süre hava örneklemesi, ardından Petri kapları ya da toplayıcı çözeltiler içinde laboratuvar analizlerini içeriyor; bu süreç saatler hatta günler sürebiliyor. Son yıllarda geliştirilen bazı gerçek zamanlı cihazlar ise büyük ve pahalı ekipmanlar ile ek reaktif gereksinimine takılıyor. UPV–UV sensörünün farkı, ilave reaktif istemeden doğrudan havadaki hedefi algılayabilmesi.
DÜŞÜK MALİYET AVANTAJI
Elektronik ve kimya uzmanlarından oluşan ekip, sensörü sıfırdan tasarlayıp üreterek iki yıllık geliştirme sürecinde M13 virüsü üzerinde kavram kanıtı denemeleri yaptı. M13’ün çalışması kolay bir model organizma olması nedeniyle seçildiği, ortaya konan prensiplerin farklı ortamlardaki farklı patojenlere genellenebileceği belirtildi. Araştırmacılar, sistem mimarisinin ölçeklenerek hastaneler, okullar, havaalanları ve toplu taşıma gibi yüksek riskli alanlarda sürekli izleme için uygun hâle getirilebileceğini ifade ediyor.
SAHADA KULLANIM
Cihaz, ek reaktif ve dış laboratuvar sürecine ihtiyaç duymadığı için saha kurulumunda operasyon maliyetlerini aşağı çekmeyi hedefliyor. Bu sayede bakteri ve virüs yükü artışları anında görülebilecek, havalandırma yönetimi, yoğunluk planlaması ve dezenfeksiyon zamanlaması veriyle yönlendirilebilecek. Ekip, prototipten ürünleştirme aşamasına geçişte kompakt tasarımın okul sınıfı ya da servis araçları gibi küçük hacimli alanlarda dahi uygulanabileceğini belirtiyor.
GELECEK ADIMLAR PLAN
Bir sonraki aşamada araştırmacılar, duyarlılık ve özgüllüğü artırmaya, farklı patojen panelleri için kalibrasyon süreçlerini doğrulamaya ve uzun süreli alan testleri yapmaya hazırlanıyor. Nihai hedef, erken uyarı sağlayan, sürekli izleme yapabilen ve akıllı bina sistemlerine entegre edilebilen bir platformla salgın yönetimine destek vermek.
