Ek vergi, ‘kanunların geriye yürümezliği’ ilkesine aykırı mı?

12 Mart 2023 tarihinde yayımlanan 7440 sayılı Kanun’un 10/27 bendi ile kurumlar vergisi mükellefleri için ek vergi ihdas edildi. Söz konusu düzenlemede; “Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle 5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile aynı kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin yüzde 10 oranında, 5520 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna ile yurt dışından elde edilen ve en az yüzde 15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden ise yüzde 5 oranında ek vergi hesaplanır” hükmüne yer verildi.

İdarece tabii afetler ve ekonomik krizler nedeniyle meydana gelen zararların finanse edilmesi için belli dönemlerde ek vergiler konuldu; bu vergiler, mülkiyet hakkının ihlali, hukuki güvenlik, belirlilik ve kanunların geriye yürümezliği ilkelerine uygun olup olmadığı açısından tartışmalara konu oldu ve mükellefler tarafından yargıya taşındı. 

KAMU YARARI GÖZETİLEREK

Geçmişe yürümezlik ilkesi, esas itibariyle kanunların yalnızca yürürlüğe girdikten sonraki olaylara uygulanmasını ifade eder. 

Dolayısıyla vergi konusunda çıkarılan kanunların da yürürlüğe girdikten sonraki olaylar itibariyle mükellefler üzerinde bir etkiye sahip olmaları gerekir. Ancak bazı durumlarda çıkarılan vergi kanunları ile geçmiş dönemleri etkileyen hükümler getirilir, mükellefler yeni çıkarılan kanun ile geçmişe dönük ek mali yükümlülüklerle karşı karşıya kalabilirler. 

Nitekim ekonomik krizlerin finansmanı, tabii afetler nedeniyle uğranılan zararların karşılanması için idare tarafından zaman zaman geçmişe yönelik ek vergi ödenmesine ilişkin düzenlemeler yapıldı ve bu düzenlemelerin iptali istemi ile açılan davalar; AYM tarafından verilen kararlarda genellikle kamu yararı gözetilerek reddedildi.

MÜKELLEFLERİN DAVA AÇMA HAKKI

Sonuç olarak; 7440 sayılı Kanun’un 10/27 bendi ile ihdas edilen ek kurumlar vergisine ilişkin düzenlemenin ‘hukuki belirlilik’ ve ‘kanunların geriye yürümezliği’ ilkesine aykırılık oluşturduğu düşünülmekle birlikte konunun yargıya taşınması halinde, yukarıda arz edilen AYM kararları dikkate alındığında deprem felaketi nedeniyle uğranılan zararların giderilmesi, bir başka ifadeyle kamu yararının gözetildiği gerekçeleri ile olumlu bir sonuç alma ihtimalinin düşük olduğu sonucuna ulaşılır. 

Ancak aksi değerlendirmesi olan mükelleflerin, 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamelerinin ihtirazi kayıtla verilmesinden itibaren 30 gün içerisinde vergi mahkemesi nezdinde dava açma haklarının saklı olduğunu belirtmek yararlı olacaktır.

03 Nisan 2023 Pazartesi