ifindikci@degerdanismanlik.com.tr

 

İşletme, çeşitli ilkeler doğrultusunda ve belirli amaçları gerçekleştirmek üzere kurulmuştur. Yeni doğan çocuğun yavaş yavaş çevresi ile iletişime geçip kendisi dışındaki dünyayı her geçen gün daha çok tanıması gibi işletme de diğer işletmeler ya da insanlarla etkileşmede bulunarak çevresini tanır ve kendisini keşfetmeye başlar. Önceleri pek çok işini başkalarına yaptıran ve önemli ölçüde yardıma muhtaç olan işletme, zamanla gerek kendi içindeki gerekse kendisi dışındaki işleyiş, iş organizasyonu, iş konusuyla ilgili yasa ve yönetmelikler hakkında bilgi sahibi olmaya başlar. Yaşamın ilk 7-8 yılında insan kişiliğinin, yani temel karakteristiklerinin şekillenmesi söz konusu. Organizasyonun tamamlanması ve çevre ile belirli düzeyde alışverişler gerçekleştirmesi süreci, işletmelerin de kendilerine has karakteristiklerinin yerleşmesini sağlar. Böylece zamanla kuruluş amaçlarına ve bu amaçlara ulaşmak için belirlenen stratejilere de bağlı olarak işletmenin aynı iş kolundaki kuruluşlardan farkı, kendine haslığı, değerleri ve kültürü, kısaca kişiliğinin yerleşmesi sağlanır.

 

MONOTONLAŞAN İŞ

 

Gelişim süreci aynı çizgide ve aynı hızla devam etmez. Ergenlik dönemine giren bir bireyin vücudunun organları arasında meydana gelebilen dengesizliğe yol açan hızlı gelişim, aynı şekilde işletmelerde de dengesizliğe yol açabilir. Ergenin bedeninde, duygularında ve değer yargılarında meydana gelen hızlı değişmelere ayak uydurmak için çektiği sıkıntılar, eski hacmine sığmayan, politikalarında değişiklik öngören, kısaca büyüme dönemindeki işletmelerin sancılarına ve sıkıntılarına benzer. İnsanın gerek bedensel gerekse düşünce düzeyindeki hareketsizliği, hemen her gün aynı şeyleri yapması, kısaca monotonlaşan hayatı, beden ve ruhsal sağlık açısından çeşitli sorunlara yol açabilir. Benzeri şekilde iş ya da hizmet akış organizasyonu monotonlaşan, elemanları her gün aynı şeyleri yapan, bir türlü kendini gözden geçiremeyen, elemanlarının kendilerini geliştirmelerine olanak sağlamayan işletmeler de çeşitli davranışsal sorunlarla karşı karşıya kalabilirler. Spor yapmayan bireyin bedenindeki fazlalıklar gibi kendini gözden geçirmeyen, yenilikleri izlemeyen ve katı bir örgütsel yapıdan taviz vermeyen işletmelerde de zamanla fonksiyonel olmayan birimler ve atıl kapasiteleri barındıran hantal bir yapı söz konusu olabilir.

 

YÖNETİM VE ORGANİZASYON

 

İnsan bedeninin kendi içindeki işleyişi ile işletme, diğer bir ifade ile örgütsel ortam içindeki işleyiş arasında da ilginç benzerlikler kurulabilir. İnsan bedenini oluşturan organların her birinin tanımlanmış görevleri var ve bu işlerini diğer organlarla işbirliği içinde gerçekleştirirler. Kalp, ciğerler, mide, beyin ve diğerleri, her birinin ana görevi bedenin canlılığını sürdürmesine hizmet eder. Aynı şekilde üretim, muhasebe, pazarlama, yönetim ve diğer birimlerden oluşan işletme için de aynı şey söz konusu. Bu birimler kendi içlerinde bağımsız çalışıyor olabilirler ama diğer bir alt birimdeki problemden, rahatsızlıktan mutlaka etkilenirler. Herhangi bir alt birimdeki rahatsızlık, ilk bakışta sadece o birimin problemi gibi görünse de, alt birimlerden oluşan bütünün işleyişini etkiler. Ayrıca bu rahatsızlığın diğer birimlere sıçraması da söz konusu. Yine bu alt birimlerden hiçbiri diğerlerinden daha az önemli değil. Bütünün alt birimlerin toplamından ibaret olmadığını da unutmamak gerekir.

 

İnsan ölümlü bir varlık ve günün birinde yaşamı son bulur. İşletmeler de günün birinde yok olabilirler. Ancak iyi bir yönetim ve organizasyon ile işletmenin yıllarca, hatta yüzyıllarca yaşaması söz konusu olabilir. 

16 Ocak 2023 Pazartesi