James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Dünya’dan yaklaşık 300 ışık yılı uzaklıkta bulunan YSES-1 adlı genç bir yıldız sisteminde, silika (kum) içeren atmosferlere sahip iki ötegezegen keşfetti. Henüz sadece 16,7 milyon yaşında olan bu yıldızın etrafında dönen YSES-1 b ve YSES-1 c adlı gezegenlerin, gezegen oluşum sürecine dair önemli bilgiler sunduğu belirtiliyor.
YSES-1 c'nin Jüpiter'in yaklaşık 14 katı kütleye sahip olduğu, YSES-1 b'nin ise Jüpiter'in yaklaşık altı katı kütlesinde olduğu ve hâlâ oluşum sürecinde bulunduğu ifade ediliyor.
SİLİKA BULUTLARI GÖZLEMLENDİ
Her iki gezegenin atmosferlerinde yoğun silika bulutlarının tespit edilmesi, ötegezegen atmosferleri konusunda önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Gözlemler, bu bulutların atmosferde süblimleşme ve yoğunlaşma süreçleriyle oluştuğunu, tıpkı Dünya’daki su döngüsüne benzer şekilde davrandığını ortaya koyuyor.
İtalya’daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü'nden (INAF) araştırmacılar, bu tür bulutların gezegen atmosferinde ilk kez doğrudan gözlemlendiğini ve bunun gezegen evrimine dair önemli ipuçları sunduğunu belirtiyor.
KIRMIZIMSILAŞAN ATMOSFERLER
YSES-1 c'nin atmosferinde bulunan silika bulutlarının, gezegenin rengini kırmızımsı bir tona dönüştürdüğü kaydediliyor. Ayrıca bu bulutlar, çekirdeğe doğru içe doğru yağan kumlu partiküller oluşturuyor. Bu kumlu yağmurlar, gezegenin atmosferik yapısı ve enerji dengesine dair benzersiz veriler sağlıyor.
GEZEGEN ÇEVRESİ DİSK
YSES-1 b ise gezegen çevresi diski adı verilen düz bir yapı tarafından çevrelenmiş durumda. Bu disk, silikatlar başta olmak üzere çeşitli yapı malzemeleri içeriyor ve gezegenin hâlâ oluşmakta olduğunu gösteriyor. Bu da bilim insanlarına gezegenlerin nasıl şekillendiğini gerçek zamanlı gözlemleme imkânı sunuyor.
Bu keşif, yalnızca silika bulutlarının atmosferde doğrudan gözlemlenmesi açısından değil, aynı zamanda bir gezegen çevresi diskinde silika tespitinin yapılması açısından da bir ilk olma özelliği taşıyor.
GEZEGEN OLUŞUMUNA IŞIK
Bilim insanları, bu yeni sistemin, özellikle de Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinin oluşumu hakkında mevcut modellere alternatif bakış açıları kazandırabileceğini belirtiyor. YSES-1 sistemi, gezegenlerin gençlik dönemlerindeki atmosferik ve kimyasal evrimlerini anlamada benzersiz bir gözlem sahası sunuyor.
Bu sayede bilim insanları, yalnızca güneş sistemimizin değil, evrende başka yerlerde bulunan gezegen sistemlerinin de nasıl geliştiğine dair daha geniş bir kavrayış elde etmeyi amaçlıyor.
