James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWST) yeni gözlemleri, uzay gözlemevinin 2022’de tespit ettiği gizemli ‘küçük kırmızı noktalar’a ışık tutabilecek veriler sundu. Son gözlemlerde bilim insanlarının ‘Uçurum’ adını verdiği yeni bir cisim keşfedildi. Bu bulgu, küçük kırmızı noktaların aslında tamamen yeni bir cisim sınıfını, yani bir ‘kara delik yıldızı’nı temsil edebileceğine dair güçlü kanıtlar sağlıyor. Bu tür cisimler, çevrelerindeki maddeleri öylesine yüksek hızla yutarak beslenen kara delikler olarak tarif ediliyor ki, etraflarını saran gaz kozası bir yıldız gibi parlaklık gösteriyor.
PARLAKLIKTA KESKİN ARTIŞ
Yeni bir çalışmada, bir gökbilimci ekibi Büyük Patlama’dan 1,8 milyar yıl sonra var olmuş belirli bir küçük kırmızı noktaya odaklandı. Nesne, James Webb gözlemlerinden oluşan “Kırmızı Bilinmeyenler: Parlak Kızılötesi Galaksi Dışı Araştırma (RUBIES)” kapsamında ilk kez tespit edilmişti. Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden Anna de Graaff liderliğindeki ekip bulgularını bu ay Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımladı. İncelemelerde, nesnenin parlaklığında ani ve dramatik bir artış ortaya kondu ve spektrumdaki bu keskin yükselişten ötürü cisme ‘Uçurum’ adı verildi. Araştırmacılara göre parlaklıktaki bu keskin ve ani artış, küçük kırmızı noktalara ilişkin mevcut teorileri geçersiz kılıyor.
KARA DELİK YILDIZI
Erken evreni yakalayan görüntülerde gözlenen kırmızı cisimlerin, daha önce büyük kütleli galaksiler veya aktif galaktik çekirdekler (AGN) (büyük kütleli bir kara deliğin güç verdiği galaksiler) olabileceği öne sürülmüştü. Ancak bu senaryolarda parlaklıkta bu denli çarpıcı değişimler beklenmiyor. Bilim insanları bunun yerine yeni bir nesne sınıfıyla karşı karşıya olunduğuna inanıyor. De Graaff’ın aktardığına göre, ‘Uçurum’un aşırı özellikleri, mevcut modelleri gözden geçirip tamamen yeni yaklaşımlar geliştirmeyi zorunlu kıldı. Parlaklıktaki ani artış, ‘Balmer kırılması’ olarak bilinen, belirli sıcaklıktaki yoğun hidrojen gazının yol açtığı spektral bir sıçramaya işaret eden kategoriye giriyor. Ekip, cismin daha önce gözlenmemiş türde bir kara delik olabileceğini değerlendiriyor: Kara deliğin birikim diski tarafından ısıtılan yoğun bir gaz kabuğu, cismin son derece parlak görünmesine ve bir yıldız gibi ışıldamasına neden oluyor. Bu nedenle bu nesne türü için ‘kara delik yıldızı’ adı öneriliyor.
DAHA FAZLA GÖZLEM
Kara delik yıldızı hipotezinin doğrulanması için çok daha fazla gözlem gerektiği vurgulanıyor. LiveScience’ın aktardığına göre, ekip bundan sonraki aşamada Webb teleskobunu kullanarak daha parlak küçük kırmızı noktaları incelemeyi planlıyor; böylece söz konusu cisimlerin yapısı daha iyi anlaşılabilecek. James Webb tarafından gözlemlenen küçük kırmızı noktaların doğası şimdilik bir sır olarak kalmaya devam ediyor ve resmi olarak herhangi bir nesne sınıfına atanmış değiller. Bununla birlikte, kara delik yıldızı hipotezi kabul görürse, erken galaksilerin evrimine dair açıklayıcı bir çerçeve sunabileceği gibi, erken evrende süper kütleli kara deliklerin beklenmedik hızda ortaya çıkışını da anlamaya yardımcı olabilir.
ERKEN EVREN BULMACASI
Sonuç olarak, ‘Uçurum’un kaydedilen aşırı özellikleri ve özellikle Balmer kırılmasıyla uyumlu spektral imzası, küçük kırmızı noktaların tek başına galaksi veya klasik AGN açıklamalarına sığmadığını düşündürüyor. Webb teleskobunun yüksek duyarlılıklı kızılötesi verileri sayesinde, bu tür cisimlerin kökenine ilişkin yeni modeller geliştirilmesi ve erken evrende kütle büyümesi ile ışıma süreçlerine dair eksik parçaların tamamlanması hedefleniyor.
