Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) tarafından ‘söndürme’ adı verilen yüksek verimli ısı transfer sürecine odaklanan çalışma uzay araçlarının yakıt buharlaşması sorununu ve veri merkezlerinin hızla artan soğutma ihtiyacına çözüm sunabilir. MIT Nükleer Bilim ve Mühendislik Bölümü’nde doktorasını sürdüren Marco Graffiedi’nin yürüttüğü çalışma özellikle kriyojenik sıvıların kontrolü açısından büyük önem taşıyor. NASA tarafından desteklenen projede, uzayda yakıt kaybını ve basınç problemlerini azaltacak çözümler geliştiriliyor.
UZAYDA ISI MÜCADELESİ
Uzay uçuşlarında, kriyojenik yakıtların buharlaşması büyük bir sorun oluşturuyor. Starship gibi araçlarda yakıtın kaynaması, tank basıncını artırıyor ve yakıt kaybına yol açıyor. SpaceX’in yörüngede yakıt transferini hedefleyen testlerinin gecikmesinde bu ‘kaynama’ etkisinin büyük rol oynadığı düşünülüyor. Graffiedi’nin hedefi ise Leidenfrost etkisiyle oluşan yalıtkan buhar katmanını hızla çökertmek ve yüzeyden etkili ısı transferi sağlamak. Bu sayede uzay araçları daha güvenli ve verimli bir yakıt sistemiyle donatılabilecek.
VERİ MERKEZLERİNE YANSIMA
Marco Graffiedi’nin araştırmaları yalnızca uzay için değil, Dünya’daki veri merkezleri için de umut vadediyor. Özellikle yapay zekâ çağında, veri merkezlerinin soğutma ihtiyacı hızla artıyor. Goldman Sachs’a göre bu talep 2030’a kadar yüzde 165 oranında yükselebilir.
Graffiedi, dielektrik sıvılar kullanarak yaptığı daldırma soğutma deneylerinde, yüksek elektrik alanlarıyla kritik ısı akısını artırmayı başardı. Applied Thermal Engineering dergisinde yayımlanan çalışması, elektrikli araçlardan yüksek performanslı bilgi işlem sistemlerine kadar birçok alan için önemli bir adım niteliğinde.
SOĞUTMADA KÜRESEL YARIŞ
Uzayda veri merkezi kurma fikri, Singapurlu bir araştırma grubu ve eski Google Başkanı Eric Schmidt gibi teknoloji öncülerinin ilgisini çekmiş durumda. Ancak bu fikir henüz fizibilite aşamasında. O nedenle, kısa vadede Dünya üzerindeki sistemlerin daha verimli hale getirilmesi kritik önem taşıyor.
Öte yandan, NASA’nın Artemis III görevi için SpaceX ile yaptığı Starship Ay iniş aracı anlaşması, Graffiedi’nin araştırmalarını daha da stratejik hale getiriyor. Başarılı bir soğutma sistemi, yakıt ikmalinin daha az fırlatma gerektirerek gerçekleşmesini sağlayabilir ve Ay’a dönüş sürecini hızlandırabilir.
