2018 ağustostaki kur atağı ve onun yol açtığı finansal şoklar ile enflasyon ve piyasa faizleri, 2003 seviyelerine geri döndü. Bunun üzerine T.C. Merkez Bankası, sıkı para politikası uygulamaya başladı. Yaklaşık 1 yıl süren sıkı para politikası sonucu enflasyon aşağı yönlü eğilime girdi. T.C. Merkez Bankası da bu eğilime bağlı olarak faiz oranlarında indirime başladı. Merkez Bankası politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 24’ten yüzde 19.75’e indirdi. Bu çerçevede faiz indirimi koşullarını, olası etkilerini ve beklentileri değerlendirelim:

1 - Enflasyon görünümünde iyileşme devam ediyor

Yılın ikinci çeyreğinde enflasyon, işlenmemiş gıda ve enerji fiyatlarındaki yavaşlamanın da katkısıyla belirgin bir düşüş sergiledi. İç talep gelişmeleri ve parasal sıkılaştırmanın etkileri enflasyondaki düşüşü destekliyor. Enflasyonun ana eğilimine dair göstergeler, arz yönlü faktörler ve ithalat fiyatları, enflasyon görünümünü olumlu etkiliyor. Bu gelişmelere bağlı olarak, güncel tahminler yılsonu itibarıyla enflasyonun hedeflerin de bir miktar altında kalabileceğine işaret ediyor. Kurul, enflasyon görünümünü etkileyen tüm bu unsurları dikkate alarak politika faizini 425 baz puan indirdi.

2 - Küresel koşullar da faiz indirimini destekliyor

Yakın dönemde küresel iktisadi faaliyetin zayıflaması ve enflasyona dair aşağı yönlü risklerin belirginleşmesiyle gelişmiş ülke merkez bankalarının genişleyici para politikası adımları atma olasılığı güçlendi. ABD ve Avrupa Merkez Bankaları’ndan faiz indirimleri bekleniyor. Bu durum, gelişmekte olan ülke finansal varlıklarına yönelik talebi ve risk iştahını da destekliyor. Buna bağlı olarak Rusya, Endonezya, Güney Afrika gibi gelişmekte olan ülke merkez bankası, faiz indirimine gitti. Küresel para politikalarında gevşeme, T.C. Merkez Bankası faiz indirimi için uygun koşullar yarattı.

3 - İktisadi faaliyetlerde ılımlı toparlanma sürüyor

T.C. Merkez Bankası iktisadi faaliyetlerin ılımlı bir toparlanma eğilimi içinde olduğu tespitini de yaptı. Küresel büyüme görünümündeki zayıflamaya rağmen rekabet gücündeki gelişmelerin etkisiyle mal ve hizmet ihracatı artış eğilimini sürdürüyor. Özellikle turizmdeki güçlü seyir, doğrudan ve bağlantılı sektörler kanalıyla iktisadi faaliyeti destekliyor. Önümüzdeki dönemde net ihracatın büyümeye katkısı sürecek. Enflasyondaki düşüş eğilimi ve finansal koşullardaki kısmi iyileşmeyle birlikte ekonomideki kademeli toparlanma devam edecek. Büyüme kompozisyonu dış dengeyi olumlu etkiliyor. Cari işlemler dengesindeki iyileşme eğiliminin de sürmesi bekleniyor.

4 - Faiz indirimleri devam edecek, döviz kurlarına etki sınırlı kalacak

T.C. Merkez Bankası faizlerin geleceğine ilişkin olarak da değerlendirmeler de bulundu. Bu çerçevede faiz oranları düzeyi ana eğilime dair göstergeler dikkate alınarak enflasyondaki düşüşün sürekliliğini sağlayacak şekilde belirlenecek. Tüketici enflasyonu temmuzda yıllık yüzde 17.5-18.0 aralığına yükseldikten sonra ağustos ve eylülde geçen yılın baz etkisi ile 6-7 puan düşüş gösterecek. Ekimden itibaren yine baz etkisi ile sınırlı bir artış gösterecek. Enflasyonda bu öngörülerin gerçekleşmesi halinde T.C. Merkez Bankası, yılsonuna kadar politika faiz oranlarını 3-4 puan daha indirebilecek. İlk indirim de eylül toplantısında gelecek.

5 - Faiz indirimleri döviz kurlarını nasıl etkileyecek?

T.C. Merkez Bankası’nın 425 baz puan faiz indirimi, döviz kurları seviyesini etkilemedi. Bunun dört önemli nedeni bulunuyor. İlki küresel olumlu koşullar ile TL gibi gelişen ülke paralarına olan iştahın artmış olması. İkincisi 4 puanlık indirimin piyasalarda daha önce satın alınmış olması. Üçüncüsü Türkiye’nin ABD ile ilişkilerinde yaşanan olumlu Trump etkisi. Son olarak da yaz ayları itibariyle turizm sektörü kaynaklı döviz arzında yaşanan artışdöviz kurlarında artışı engelledi.Ancak eylül ayından itibaren yapılacak olası yeni faiz indirimleri sonrası döviz kurlarında artış beklenmeli.

Son söz: Faiz indirimleri, firmaları hem mali açıdan hem de talep açısından olumlu etkileyecek. Ancak faiz indirimleri kalıcı iyileşme için tek başına yeterli olmayacak.

02 Ağustos 2019 Cuma