gurlesel@superonline.com

Uluslararası kurumlar nisan ayında gerçekleştirdikleri yıllık toplantılarında, dünya ekonomisi ve ticaretine ilişkin hem 2023 yılı kesin gerçekleşme verilerini açıkladı hem de 2024 yılına ilişkin güncellenmiş öngörülerini paylaştı. Uluslararası Para Fonu, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü birçok rapor yayınladı. Buna göre 2024 yılına ilişkin olarak da güncellenmiş tahminler ortaya çıktı. 

Nisan ayında aynı zamanda enflasyon gelişmeleri de büyük merkez bankalarından beklenen faiz indirimlerinde yeni takvimlere neden oldu.

1. FAİZ İNDİRİMLERİ ÖTELENİRKEN DAHA AZ SAYIDA OLABİLİR

Nisan ayında açıklanan enflasyon verileri ve enflasyondaki genel gelişmeler ABD, Euro bölgesi ve İngiltere’de farklı gelişmelerin yaşandığını ortaya koydu. ABD’de enflasyon mart ayı ile üç aydır üst üste yükselerek yüzde 3.4’e çıktı. ABD’de enflasyon katılaştı ve yaz aylarında artışın süreceği endişesi bulunuyor. Buna bağlı olarak ABD Merkez Bankası’nın ilk faiz indirimi eylül ayına kadar ötelendi. Enflasyondaki gelişmelere bağlı olarak yıl sonuna kadar faizlerde hiç değişiklik yapılmaması ve hatta faiz artışı dahi gündeme gelmeye başladı. 

Euro bölgesinde ise enflasyonda kalıcı düşüş kanıtları giderek artıyor. Buna bağlı olarak Avrupa Merkez Bankası, büyük ihtimalle haziran ayında 25 baz puan ile ilk faiz indirimini yapacak. Mevcut enflasyon eğilimi içinde yılın geri kalanında da 2-3 faiz indirimi daha bekleniyor. İngiltere Merkez Bankası’nın da ağustos ayında ilk faiz indirimini yapacağı ve ardından yıl sonuna kadar 1 faiz indirimi daha yapabileceği tahmin ediliyor. Faiz indirim takvimi bu şekilde gerçekleşirse ABD doları diğer para birimleri karşısında değer kazanmaya devam edecek.    

2. BÜYÜME BEKLENTİLERİNDE YUKARI YÖNLÜ SINIRLI GÜNCELLEME

Dünya ekonomisinde büyüme beklentileri sınırlı ölçüde yukarı yönlü güncellendi. Özellikle ABD’de büyümenin halen güçlü olması güncellemeye neden oldu. 2023 yılında yüzde 2.7 büyüyen dünya ekonomisinin 2024 yılında da yüzde 2.7 büyüyeceği öngörülüyor. 

Gelişmiş ülkelerde büyüme yüzde 1.6’dan yüzde 1.7’ye çıkacak. ABD’de 2024 yılı büyüme beklentisi yüzde 2.7, Euro bölgesinde yüzde 0.8, Almanya’da yüzde 0.2 ve İngiltere’de yüzde 0.5 olarak tahmin ediliyor. Faiz indirimleri büyümeleri yukarı yönlü destekleyecek.  

2023 yılında yüzde 4.3 büyüyen gelişen ülkelerde, 2024 yılı büyüme tahmini yüzde 4.2’dir. Çin ekonomisi, gelişen ülkeler içinde yine belirleyici olacak. İlk çeyrekte yüzde 5.3 ile beklentilerin üzerinde büyümüş olmasına rağmen Çin için 2024 yılı büyüme tahmini yüzde 4.6’dır. Çin, ekonomide birçok yapısal sorunla karşı karşıya. Buna bağlı olarak büyüme endişeleri de sürüyor. Gelişen ülkeler içinde Hindistan, 2024 yılında yüzde 6.8 ile yine hızlı büyüyecek. Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde ve Rusya’da 2024 yılı büyümesi yüzde 3.1 ve yüzde 3.2 olarak tahmin ediliyor. Orta Doğu ve Afrika ülkelerinde ise büyüme tahminleri sırasıyla yüzde 2.8 ve 3.8’dir.

3. DÜNYA TİCARETİNDE BÜYÜME YAVAŞ OLACAK

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), 2023 yılı kesin ticaret verilerini de yayınladı. Buna göre 2023 yılında dünya mal ticareti miktar olarak yüzde 1.2 daraldı. Böylece 2020 yılından sonra miktar olarak yeniden daralma yaşandı. 

Değer olarak ise dünya mal ticareti yüzde 5 azalarak 23.78 trilyon dolar olarak gerçekleşti. Hizmetler ihracatı ise yüzde 9 artarak 7.3 trilyon dolara çıktı. DTÖ, 2024 yılında ise dünya mal ticaretinde miktar olarak yüzde 2.6 artış bekliyor. Daha önce yüzde 3.3 olan tahminini aşağı yönlü güncelledi. Dünya mal ticaretinde değer olarak ise 2024 yılında yüzde 3.6 büyüme tahmin ediliyor. 

Ticarete konu olacak mal fiyatlarında ortalama yüzde 1.0 artış beklentisi bulunuyor. Dünya mal ticareti 24.64 trilyon dolar olacak.

4. ANA İHRACAT PAZARLARIMIZDA DURAĞAN İTHALAT ARTIŞI 

Dünya mal ticaretinde ihracatımız için en önemli konu, ithalatta genişlemenin hangi bölgelerde olacağıdır. En büyük pazarımız Avrupa’da ithalat artışı, 2024 yılında miktar olarak sadece yüzde 0.1 olarak tahmin ediliyor. Kuzey Amerika pazarında ithalat miktar olarak yüzde 1.0 artacak. Gelişmiş ülkeler pazarlarında ithalat artışı çok yavaş kalacak. Asya’da ithalat artışı miktar olarak yüzde 5.6 ve Afrika’da yüzde 4.4 olarak öngörülüyor. En yüksek ithalat artışları bu iki bölgede olacak. Orta Doğu’da yüzde 1.2 ve güney Amerika’da yüzde 2.7 artış beklentisi bulunurken, Orta Asya ve Kafkaslar’da ithalatın miktar olarak yüzde 3.8 daralacağı tahmin ediliyor.

SON SÖZ 

2024 yılında ana ihracat pazarlarımızda büyüme yavaş kalacakken daha hızlı büyüyen pazarlarda aktif pazarlama, ihracat finansmanı ve TL’nin değeri kritik olacak.       

29 Nisan 2024 Pazartesi