hikmetbaydar@3-goz.com

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Haziran 2024 tüketici fiyat endeksi (TÜFE) verilerine göre, enflasyonda önemli bir düşüş gerçekleşti. Gerek TCMB Piyasa Katılımcıları anketinde yüzde 2.52 beklentisi, gerekse genel olarak piyasada yüzde 2.20-2.50 civarında geleceği düşünülen aylık enflasyon verisi, beklentilerin çok altında geldi. Bültene göre aylık yüzde 1.64 gelen haziran ayı enflasyon verisi, piyasa beklentilerinin oldukça altında. 

AA Finans’ın 15 ekonomistle yaptığı ankette en düşük yüzde 1.90, en yüksek ise yüzde 3 beklendiği açıklanmıştı. İTO tarafından açıklanan İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi, bir önceki aya göre yüzde 3.42 arttı. Daha detayda ise konut harcamalarında yüzde 8.01, ulaştırma ve haberleşme harcamalarında yüzde 4.06, gıda harcamaları grubunda yüzde 2.66 gibi artışlar görüyoruz. Toptan fiyatlarda bile aylık kimyevi maddeler grubunda yüzde 14.63, mensucat grubunda yüzde 8.05, işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 7.37 gibi artışları görüyoruz. 

Türkiye Ziraat Odaları Birliği yaptığı açıklamada, haziran ayında marketlerde bulunan 37 ürünün 23’ünde fiyat artışı olduğunu belirtti. Haziranda limonun fiyatı yüzde 65.7, Antep fıstığının yüzde 44 arttı. Bunun gibi daha birçok örneklerin olması, beklentilerin de yüksek olmasına neden oldu.

TÜFE BEKLENTİLERİN ALTINDA

Gelelim TÜFE’nin aylık bazda gelişimine… 2024 Ocak ayından itibaren aylık bazda TÜFE gelişimi sırayla şu şekilde: Yüzde 6.70, yüzde 4.53, yüzde 3.16, yüzde 3.18, yüzde 3.37 ve haziran ayında da yüzde 1.64 olarak gerçekleşti. Haziran ayı yurtiçi ÜFE rakamı bile yüzde 1.38 olarak gelmişken, TÜFE verisinin bu kadar düşmesi tam bir sürpriz oldu. 

Haziran ayı TÜFE verisi neden beklentilerin altında geldi? Şimdi detaylara bakalım. Bültene göre aylık bazda giyim ve ayakkabı grubu fiyatlarında yüzde 0.58 düşüş oldu. Ulaştırma grubunda ise yüzde 0.13 düşüş gerçekleşti. Alkollü içecekler ve tütün grubunun aylık bazda sadece yüzde 0.07 artması, eğlence ve kültür grubunda aylık fiyat artışının yüzde 0.26’da kalması, ev eşyasında aylık enflasyonun sadece yüzde 1.62 olarak gerçekleşmesi, haziran ayı TÜFE verisinin beklentilerin altında gelmesine sebep oldu. 

Sağlık grubunda yüzde 1.69, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yüzde 1.78 artış, enflasyonun düşük gelmesine destek verdi. 

Konut grubunda fiyatların yüzde 3.79, eğitim grubunda yüzde 3.47, lokanta ve otellerin yüzde 3.09 aylık fiyat artışları, hissedilen enflasyonun çok daha fazla olmasına neden oluyor. Sonuç olarak yıllık bazda enflasyon yüzde 75.45’ten yüzde 71.60’a 4 puana yakın düştü.

DÜŞÜŞ TRENDİ

3 Haziran tarihli, “Haziran ayında bizi neler bekliyor ve etkileri ne olur? “başlıklı yazımızda enflasyonun düşüş trendinin başına gelmiş olabileceğimizi ifade etmiştik. Bundan sonra en az 2 ay yıllık bazda enflasyonda düşüş gelme ihtimali, kurlarda yükseliş olmaması kaydıyla çok yüksek. 

Bu arada aynı yazımızda belirttiğimiz ‘gri liste’den çıkma beklentimiz de gerçekleşti. 

Enflasyonda düşüş trendinin başlaması ile birlikte gri listeden de çıkılması, TCMB’nin de net rezervlerini artıya çevirmesi, gelecekte not artırımının ayak sesleri olabilir. Şimdi yabancı yatırımcı davranışlarına bakacağız. Döviz girişi devam ederse dövizde aşağı yönlü baskı ile birlikte enflasyonda da sert düşüşleri görebiliriz. 

Bu durumda belki de 2024 Ekim ayında faiz indirimlerini konuşmamız mümkün olabilir. 

08 Temmuz 2024 Pazartesi