gurlesel@superonline.com

Türkiye uzun süren bir seçim sürecini geride bıraktı. Yerel seçimler sonrası hükümet ekonomi programına sahip çıkarak kararlılıkla uygulanacağını açıkladı. Bu çerçevede ekonomi programı için beklentileri ve bundan sonraki olası etkilerini paylaşalım.

1. YEREL SEÇİMLER ÖNCESİ EKONOMİ PROGRAMINA GÜVEN AZALDI  

Yerel seçimler sonrası ekonomi yönetimi ve ekonomi politikalarının aynen devam etmesi senaryosu içinde ekonomi programına ve Türk Lirası’na yeniden güven sağlanması gerekiyor. Yerel seçimler öncesi beklentilerin çok üzerindeki enflasyon ve TL’de seçimler sonrası sıçrama olacak beklentisiyle programa güven azalmış ve TL’den yeniden kaçış başlamıştı. Dövize yüksek bir talep oluşmuştu. Kur korumalı mevduatlarda çözülme durmuştu. Merkez Bankası’nın döviz rezervleri önemli ölçüde azalmış, Türkiye’nin kredi takas risk primi yeniden yükselmişti. Portföy yatırımlarında da çıkışlar yaşanmıştı.

2. PROGRAMA YENİDEN GÜVEN İÇİN İLAVE ÖNLEMLER GEREKİYOR 

Yerel seçimler sonrası bu olumsuz gidişin tersine çevrilmesi için ekonomi programına yeniden güven sağlanması gerekiyor. Bu amaçla yerel seçimler sonrasında para ve maliye politikaları tarafında yeni önlemler alınması ihtiyacı var. Yeni önlemlerle ilk aşamada TL’ye yeniden geçiş yaratılması ve yabancılara güven verilmesi önemli olacak. Enflasyon beklentileri ve fiyat davranışları da yeterince iyileşmedi. Yaz aylarından itibaren dezenflasyon sürecine girileceği öngörülüyor. Ancak buna rağmen 

2024 sonu tüketici enflasyonu beklentileri Merkez Bankası’nın yüzde 36 hedefinin çok üzerinde oluşmaya başladı. Bu nedenle öncelikle enflasyon beklentilerinde iyileşme sağlayacak yeni sıkılaşma önlemleri alınacaktır.

3. BEKLENEN YENİ SIKILAŞMA ÖNLEMLERİ      

Ekonomi programına ve TL’ye yeniden güvenin sağlanması için para ve maliye politikalarında yeni önlemler alınması bekleniyor. 

Para politikası tarafında tüketim harcamalarını azaltmaya yönelik olarak bireysel kredilerde ve kredi kartlarında sınırlamalar yapılması olası. Yine bankaların munzam karşılıkları artırılabilecek. Merkez Bankası’nın yüzde 50 olan politika faizini ise koruması bekleniyor. Ancak mevduat ve kredi faizleri yükselecektir. Maliye politikası tarafında kamu harcamalarında yeni sınırlamalar olası. 

Yerel seçimler nedeniyle genişleyen kamu harcamaları sıkılaştırılacaktır. Vergilerde istisnalar azaltılacaktır. Katma değer vergisinde asgari oranlar yükseltilecektir. Birden fazla konutu olanlar için ilave vergi gündemde.

Yerel seçimler sonrası enerji fiyatlarında artışlar ve enerji alanında verilen sübvansiyonların azaltılması planlanıyor. Nisan ayında sanayi doğalgazı ve elektrik fiyatlarında artışlar olabilecek.

4. YENİ ÖNLEMLER REEL SEKTÖRÜ GÖZETMELİ; TİCARİ KREDİ FAİZ ORANLARI REEL SEKTÖRÜN KIRMIZI ÇİZGİSİNİ AŞTI  

Mart ayında Merkez Bankası’nın politika faizi artışıyla TL ticari kredi faiz oranları yüzde 60’ı aştı. Böylece ticari kredi faiz oranları reel sektör şirketlerinin kırmızı çizgisini aştı. Mevcut faizler ile kredi kullanımı önemli ölçüde azalacak. Reel sektör açısından nakit ve risk yönetimi kritik olacak. Reel sektörde sıkıntılar yaşanması kaçınılmaz. Kontrollü küçülme bir seçenek olacak.   

5. DÖVİZ KURLARINDA SEYRİ EKONOMİ PROGRAMINDAKİ YENİ ÖNLEMLER BELİRLEYECEK  

Mevcut ekonomi yönetimi ve politikalarının güçlendirilerek sürdürülmesi halinde yerel seçimler sonrası döviz kurlarında bir sıçrama yaşanması olasılığı çok düşük. Döviz kurlarında bir sıçrama ancak ekonomi yönetimi ve politikalarının değişimiyle olabilecek. 

Bununla birlikte TL’de değer kaybı devam edecek. Ancak değer kaybının yine kontrollü ve daha sınırlı hale geleceği öngörülüyor.

TL’ye yeniden güven sağlanması ve döviz talebinin azaltılması programda sağlanacak iyileştirmelere ve alınacak yeni önlemlere bağlı olacak. Programa yeniden güven sağlanması halinde gerçekleşecek yabancı sermaye girişi de TL’yi destekleyecek. Enflasyonla mücadele açısından TL’de değer kaybının yavaşlaması olumlu olacak. Ancak ihracatçılar rekabette zorlanmaya devam edecek. 

SON SÖZ 

Programa ve TL’ye yeniden güven sağlanması için atılacak adımların reel sektöre olası etkileri mutlaka gözetilmeli. 

15 Nisan 2024 Pazartesi