Hikmet Baydar

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Eylül 2019 ayında ihracat birim değer endeksi yüzde 3.4, ithalat birim değer endeksi ise yüzde 5.3 azalmış durumda. Yani kısacası şunu demek mümkün: Daha ucuza ihraç ederken fiyatı daha da düşen bir ithalat ile bu yapılmış.

İhracat ayağında özellikle yakıt hariç hammadde ihracat birim değer endeksinin yüzde 7.3 düşmesi dikkatimizi çekiyor. Yakıtlarda ise 2018-2019 Eylül döneminde birim değer düşüşü yüzde 15.2 olarak gerçekleşti. İmalat sanayinde birim değer düşüşü yüzde 4.1.

HAMMADDEDE BİRİM DEĞER DÜŞÜŞÜ

Genel olarak bakıldığında ihracat birim değerlerinde 1 yıllık periyodda birim değer düşüşü olduğunu gözlemliyoruz. Gıdada ise birim değer artışı olduğunu özellikle belirtmekte fayda var.

İthalata baktığımızda; Eylül 2019 ayında, bir önceki yılın aynı aya göre birim değer azalışının yüzde 5.3 olduğunu gözlemliyoruz. Burada özellikle hammaddelerdeki birim değer değişimine bakmamız lazım. Çünkü içeride enflasyon açısından son derece önemli. Eylül 2018-2019 döneminde yakıt hariç hammadde birim değer azalışı yüzde 9.8, yakıtta yüzde 14.7 ve imalat sanayinde yüzde 2.4 olarak gerçekleşti.

Değer düşüşü global piyasalardaki fiyatlamalarla ilgili bir durum. Burada önemli olan, daha ucuza alırken satış fiyatlarını aşağı çekebiliyor olmamızdır.

İHRACAT MİKTAR ENDEKSİ SEVİNDİRDİ

Şimdi ihracat ve ithalatımız düşüyor mu yoksa artıyor mu ona bakalım. İhracat miktar endeksi eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.8 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre gıda, içecek ve tütünde yüzde 8.3, yakıtlarda yüzde 41.4 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 4.6 artarken, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 3 azaldı.

Burada hammadde ihracatında miktar bazında azalış olduğunu görüyoruz. Ancak sanayimizi daha fazla ilgilendiren imalat sanayi, gıda ve yakıtta miktar bazında ihracat artışlarının devam ettiğini gözlemliyoruz.

Özellikle belirtmekte fayda var. İhracat miktar endeksi 2019 üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın üç çeyreğine göre yüzde 7.1 arttı. Bu, oldukça sevindirici bir haber. İhracat miktar endeksi artarken, ithalat miktarında nasıl bir değişiklik olmuş ona bakalım. İthalat miktar endeksi eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.6 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre gıda, içecek ve tütünde yüzde 7.3, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 19.4, yakıtlarda yüzde 3.6 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 3.6 artış gösterdi.

ENFLASYONUN DÜŞÜŞÜNE DESTEK

İthalat miktar endeksi 2019 yılı üçüncü çeyrekte bir önceki yılın üçüncü çeyreğine göre yüzde 2.4 arttı. Görüleceği üzere gerek ihracat gerekse ithalat miktar endeksi hem bir önceki yılın aynı çeyreğine hem de bir önceki çeyreğe göre 2019 yılı üçüncü çeyreğinde miktar bazında artış gösterdi. Global fiyat değişimlerine göre ise birim değerlerde düşüş devam ederek enflasyonun düşüşüne destek vermeye devam ediyor.

Son söz: Her zaman pahalı alan pahalı satamaz. O yüzden etkin stok yönetimini yapmayı sakın unutmayın.

15 Kasım 2019 Cuma