Deprem ve doğal afetler, sosyal ve ekonomik yaşantıyı etkilediği kadar işçi-işveren ilişkisi ile tarafların hak ve yükümlülüklerini de etkileyebiliyor. İlgili yazımızda depremin iş kazası, iş sağlığı ve güvenliği ile zorlayıcı sebep ve fesih bakımından işçi-işveren ilişkisine etkileri incelenecek.

İŞ KAZASI

İş kazası, en geniş anlamıyla sigortalıların işini yaparken işyerinde veya işyeri dışında gerçekleşen ve çalışanı bedenen veya ruhen etkileyen olayları ifade ediyor.

Yerleşik Yargıtay içtihatları ‘sigortalının işyerinde bulunduğu sırada meydana gelen ve sigortalıyı bedence veya ruhça özre uğratan her olay iş kazasıdır. Olayın iş kazası sayılması için kazanın sadece işyeri koşullarından veya işverenin iş güvenliği önlemlerini almamasından meydana gelmesi gerekmez. Kazanın işyerinde ve dolayısıyla işçinin işverenin otoritesi altında bulunduğu sırada meydana gelmesi yeterlidir. İşyeri ile ilgisi bulunmayan 3. kişilerin kasti veya taksirli eylemi, yıldırım düşmesi, deprem gibi doğa olaylarının neden olduğu kaza da iş kazasıdır’ şeklinde olup bu kapsamda deprem sırasında işyerinde çalışan veya görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi sebebiyle depreme maruz kalıp hayatını kaybeden veya bedensel ya da ruhsal zarara maruz kalan kişiler, iş kazasına uğramış kabul ediliyor. 

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

İş sağlığı ve güvenliği mevzuatı uyarınca işveren;

* İşyeri binası ve eklentilerinin deprem vb. doğal afetlere dayanıklı olup olmadığını tespit ederek risk değerlendirmesi yapmalı.

* Yapacağı risk değerlendirmesi sonrasında belirlenen riskler hakkında gerekli önlemleri almalı.

* Alınan önlemler ile işyerinde uyulması gereken kurallara ilişkin ise çalışanları bilgilendirmeli, eğitmeli ve kurallara uyulmasını sağlamalı.

İşverenin, iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerini hiç veya gereği gibi yerine getirmemesi halinde idari, hukuki ve cezai sorumlulukları söz konusu olabiliyor. 

Çalışanlar, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu M.13 uyarınca şartları oluştuğu takdirde işyerinde yeterli iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması durumunda çalışmaktan kaçınma ve iş akdini haklı nedenle feshetme haklarına sahip.

ZORLAYICI SEBEP VE FESİH

İşçinin işine devamını olanaksız kılacak biçimde (deprem sebebiyle işyerinin kapatılması veya işçilerin işe gelememesi gibi durumlar) yaşadığı bölgede deprem meydana gelmesi zorlayıcı neden olarak kabul ediliyor. İş Kanunu hükümleri uyarınca işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek veya çalışmaktan alıkoyacak zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa işçi ve işverenin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hakkı olacak.

17 Nisan 2023 Pazartesi