Fatih Oktay

Daha önce de değinmiş olduğumuz gibi, Çin’in teknoloji amiral gemisi Huawei, 5G alanında en yakın rakipleri Ericsson ve Nokia’nın birkaç yıl önünde dünya lideri konumunda bulunuyor. Yine daha önce değindiğimiz gibi Huawei devlet desteği ile değil, devletin yabancı şirketlerle büyük devlet şirketlerinin ortaklıklarına dayalı teknoloji politikaları nedeniyle varlığını zorlu koşullar altında sürdürmüştü. Şirket, telefon santrali ürettiği ilk yıllarda varlığını devlet destekli ortaklıklarca önemsenmeyen kırsal yörelerindeki projelere yönelerek varlığını sürdürmüş, ancak bu ortamda gelişerek sonunda sektör lideri olmuştu. Şirketin daha sonra yöneldiği cep telefonu iletişim altyapı sektörüne de pazara büyük yabancı şirketlerin hakim olduğu Çin’de değil, Güney Asya, Güney Amerika, Afrika ülkelerinde, ardından Avrupa’da faaliyet göstererek girmiş ve yükselerek 2012’de satışlarda dünya birincisi olmuştu.

DÜNYADAKİ ÜÇ STANDARTTAN BİRİ

Ancak doğumunda ve büyümesinde şirkete destekten çok köstek olan devlet politikaları, 5G teknolojisinde öne geçmesinde belirleyici rol oynadı. Cep telefonu iletişim sistemlerinde ilk nesil (1G) ve ikinci nesil (2G) standartlar oluşturulur ve uygulanırken Çin edilgen bir yaklaşım izlemiş, bu standartların yalnızca kullanıcısı olmuştu. Ancak 2G Avrupa standardı GSM’in oluşturulmasında rol alan Ericsson, Nokia, Motorola gibi şirketlerin daha sonra cep telefonu üretiminde çok başarılı olduğu görülüyordu. Bunda, standardın oluşturulmasında rol alan şirketlerin, bu süreçte teknolojiye daha fazla hakim olması ve uygulamaya geçirme becerileri edinmesi rol oynuyordu. Bu nedenle 3G için bir Çin standardı oluşturulmasına yönelindi. Çin’in 3G standardı, Avrupa ve ABD standartlarıyla beraber dünyada kullanılan üç standarttan birisi oldu.

Cep telefonu iletişiminde 4G’ye geçilirken Çin, yine kendi standardını oluşturmaya yöneldi. 2015 ortalarında Çin, ülke standardını kullanan 250 milyon kullanıcısıyla dünyanın en çok 4G kullanılan ülkesiydi. Ülkede 4G standardı uygulamaya girerken 5G için çalışmalar başlamış bulunuyordu.

30 MİLYAR DOLAR MALİYET

Ulusal cep telefonu standartları geliştirmenin Çin’e maliyeti kuşkusuz yüksekti. 3G standardı geliştirme maliyeti bir değerlendirmeye göre 30 milyar doları aşmıştı, ancak geliştirme sürecinde rol alan Çinli şirketlerin kazanımları standartlarda kullanılan patentlerdeki paylarda kendisini gösteriyordu. 2G teknoloji-sinde hakim standart olan GSM, büyük ölçüde Avrupalı ve ABD’li şirketlere ait patentli yöntemlerden oluşuyordu. Çinli şirketlerin GSM standartlarını oluşturan patentli yöntemlerde herhangi bir payları bulunmuyordu. Yeni standartlar eskilerle birçok yöntemi paylaştığından, Çin’in 3G standardının önemli bir bölümü de yabancı şirketlere ait patentli yöntemler içeriyordu ama Çin’in 3G standardını oluşturan patentlerin yüzde 7 kadarı bu konuda başı çeken Datang’a aitti. 4G standardında durum Çinli şirketler açısından daha iyileşmişti; bu standardın oluşturulmasında başı çeken şirketlerden Huawei standardı oluşturan patentlerin yüzde 15’ine, ZTE ise yüzde 13’üne sahip bulunuyordu. Günümüzde 5G standardında kullanılan patentlerde ise Huawei dünyada birinci sıraya oturmuş bulunuyor. Bu da şirketin dolayısıyla Çin’in ilgili teknolojide liderliğe yükselişinin hikâyesini yansıtıyor.

25 Eylül 2020 Cuma