2019 yılına giderek yaklaşıyoruz. 2018 yılının ikinci yarısında dünya ekonomisi ve ticaretinde yumuşak iniş olarak adlandırabileceğimiz bir yavaşlama başladı. Türkiye’de ise üçüncü çeyrekte yaşanan bozulmanın tamiri sürüyor. Bu çerçevede aralık ayında gerçekleşecek beş toplantı 2019 yılına büyük ölçüde ışık tutacak.

1. DÜNYADA YUMUŞAK İNİŞ BEKLENİRKEN FED FAİZ ARTIŞLARINI SÜRDÜRECEK Mİ?

2019 yılında özellikle finansal piyasaları ve koşulları belirleyecek olan ABD merkez bankası Fed’in para politikası olacak. Fed en son toplantısında 2019 yılında üç faiz artışı daha yapabileceğini öngörüyordu. Ancak hem ABD başkanının ağır eleştirileri hem de dünyadaki yumuşak iniş yani yavaşlama beklentileri ile birlikte Fed’in daha az faiz artırımına gideceği şeklinde bir beklenti oluşmaya başladı. Fed bu beklentiye 18-19 Aralık tarihlerinde yapacağı toplantıda yanıt verecek. Fed için iki seçenek olacak. Ya 2019 yılı için mevcut üç faiz artışını koruyacak ve gelişmelere göre karar vereceğini açıklayacak. Ya da piyasaların beklentisine paralel 2019 yılında faiz artışlarında frene basacağını açıklayacak. Eğer fren açıklaması yaparsa zayıflayan bir dolar ve düşen faizler ile değerlenen bir Türk Lirası görebiliriz. Ancak Fed şimdilik ilk seçeneğe daha yakın duruyor.

2. AVRUPA BİRLİĞİ YAVAŞLARKEN AVRUPA MERKEZ BANKASI GENİŞLEMEYİ BİTİRECEK Mİ?

Avrupa Birliği parasal genişlemenin etkileri ile 2017 yılında kalıcı ve göreceli hızlı bir ekonomik büyüme göstermişti. Enflasyon da giderek yüzde 2.0’ye yaklaşmaya başlamıştı.
Bu çerçevede Avrupa Merkez Bankası (AMB) da parasal genişlemeyi 2018 yılı sonunda bitireceğini açıkladı. Ancak Avrupa Birliği 2018 yılında kademeli olarak yavaşlamaya başladı ve büyüme üçüncü çeyrekte yüzde 2.0’nin de altına geriledi. Ayrıca Brexit belirsizliği sürerken İtalya ve Merkel sonrası Almanya ve AB endişeleri ortaya çıktı. Bu koşullarda Avrupa Merkez Bankası’nın parasal genişlemeyi bitirme olasılığı da azalmaya başladı. Bu soru da yanıtını 13 Aralık tarihli AMB toplantısında bulacak. Muhtemelen AMB parasal genişlemeyi uzatacak.

3. İNGİLTERE PARLAMENTOSU BREXİT ANLAŞMASINI OYLAYACAK

AB ile İngiltere (Büyük Britanya) ayrılık anlaşması ile ayrılık sonrası dönemi şekillendirecek siyasi deklarasyon konusunda anlaştılar. Ancak bu anlaşmanın hayata geçebilmesi için İngiltere parlamentosunun anlaşmaları onaylaması gerekir. Aralık ayı içinde bu oylamanın yapılması planlanıyor. Parlamento onay verirse AB ile İngiltere anlaşma sonrası ilişkiler için müzakerelere başlayacak. Parlamento onay vermezse hem İngiltere’de siyasi bir kriz yaşanacak hem de anlaşmasız ayrılığa kadar gidebilecek sıkıntılı bir döneme girilecek. İkincisi halinde Euro’nun zayıflaması kaçınılmaz olacak.

4. PETROL FİYATLARINDA GÖZLER OPEC TOPLANTISINDA

İran’a uygulanacak petrol yaptırımları endişesi ile petrol fiyatları 85 dolara kadar yükselmiş ve 100 dolara kadar da ulaşacağı öngörülmüştü. Ancak ABD beklenmedik şekilde İran’a esnek bir yaptırıma başladı. Dünya ekonomisindeki yavaşlama ile petrol talebinin zayıflayacağı endişesi de buna ilave olunca petrol fiyatlarında beklenmedik ve sert bir düşüş yaşandı. Petrol fiyatlarında bundan sonraki süreci petrol üreticisi ülkelerin politikaları belirleyecek. Bu politikalar da 6 Aralık tarihli OPEC toplantısında ortaya çıkacak. OPEC üyesi ve diğer üretici ülkelerin üretimlerinde yeni bir kısıntıya gitme olasılıkları bulunuyor. Bu yapılırsa petrol fiyatları 60-70 dolar arasında istikrar kazanacak. Eğer üretim kısılmaz ise petrol fiyatlarında gevşeme sürecek.

5. TÜRKİYE’DE DE ASGARİ ÜCRET TOPLANTILARI BAŞLIYOR

2018 yılında Türkiye çok yüksek bir enflasyon ile karşı karşıya kaldı. Enflasyon en çok da sabit ve dar gelirli vatandaşları olumsuz etkiledi. 2019 yılı yaklaşırken sabit gelirli çalışanlar ve vatandaşlar ücret artışı bekliyor. Ücret artışları için önemli işareti ise asgari ücretteki artışlar veriyor. 2019 yılı asgari ücretini belirleyecek asgari ücret komisyonu ilk toplantısını 6 Aralık tarihinde yapacak. Tarafların teklifleri asgari ücret artışındaki aralığı da belirlemiş olacak. Asgari ücret çalışanlar için olduğu kadar 2018 yılında büyük sıkıntılarla karşılaşan işverenler ve firmalar için de çok önemli olacak.

Son Söz: aralık ayındaki kritik toplantılar 2019 yılını da şekillendirecek. Bu toplantılar bitmeden 2019 üzerindeki sis bulutu dağılmayacak.

10 Aralık 2018 Pazartesi