Türkmen gazını Afganistan'dan geçerek Pakistan ve Hindistan'a ulaştırmayı hedefleyen Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan Doğalgaz Boru Hattı (TAPI) Projesi’nin Afganistan kısmındaki çalışmalar 8 yıl aradan sonra yeniden başladı.
Afganistan'da Ağustos 2021'de yaşanan yönetim değişikliği sonrası Afganistan yönetimi özellikle altyapı projelerine ağırlık verme, başta komşu ülkelerle iyi ilişkiler geliştirme ve özellikle madenler olmak üzere çeşitli alanlarda yatırımcı çekme yoluyla ülke ekonomisini geliştirmeye odaklandı.
Geçen 3 yılda Çinli şirketler, Afganistan'ın önemli maden ve petrol sahalarına yatırım yaptı. Afgan yönetimi, ayrıca komşu ülkeler İran, Türkmenistan ve Özbekistan ile de enerji alanında çeşitli anlaşmalara imza attı.
Daha önce hayata geçirilmeye çalışılan ancak güvenlik sorunları ve siyasi istikrarsızlık nedeniyle aksayan TAPI Projesinin Afganistan ayağında çalışmalar Herat vilayetinde tekrar başladı.
HERAT VİLAYETİ GENELİNDE RESMİ TATİL İLAN EDİLDİ
Afganistan geçici hükümeti Başbakanı Molla Muhammed Hasan Ahund liderliğindeki üst düzey Afgan heyeti, projenin açılış törenine katılmak üzere Türkmenistan sınırına gitti. Afgan heyeti, Türkmenistan'ın Selim Çeşme bölgesini de ziyaret ederek sınırdaki çalışmaları izledi. Üst düzey Türkmen yetkililerinin de katıldığı Herat'taki programa Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov da internet üzerinden katıldı. Projenin başlaması nedeniyle Herat vilayeti genelinde resmi tatil ilan edildi.
Afgan basınına göre, iki ülke yetkilileri konuşmalarında projenin sadece Afganistan-Türkmenistan ilişkilerini değil, bölge ülkelerinin ekonomik ve diplomatik ilişkilerini de geliştireceğini kaydetti.
İYİ NİYETLE VE AKILLICA SİYASET
Afganistan geçici hükümeti Başbakanı Molla Muhammed Hasan Ahund, ülkede uzun yıllar süren çatışmalı ortamın projenin hayata geçirilmesini geciktirdiğini belirterek, "Yıllardan bu yana bugünün gelmesi beklendi. Türkmenistan bu girişimle iki ülke ilişkilerini ve dostluğunu güçlendirdi. Bu, özellikle Afganistan başta olmak üzere iyi komşuluk ilişkileri geliştirdiğine yönelik Türkmenistan yönetiminin iyi niyetle ve akıllıca siyaset izlediğinin bir göstergesidir." dedi.
Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhamedov ise "Türkmenistan ve Afganistan'ın iyi ilişkileri devam ediyor. TAPI ve diğer büyük projelerde çalışmaların başlaması sadece Afganistan için değil, aynı zamanda bölge ülkeleri için de faydalıdır. Türkmenistan, Afganistan ile ilişkileri güçlendirme çabasında." diye konuştu.
Berdimuhamedov, ayrıca projenin Orta Asya'yı Güney Asya'ya bağlayacağını ve bölgedeki güvenlik durumunu da geliştireceğini vurguladı.
Enerji alanında Orta Asya'yı Güney Asya'ya bağlamayı hedefleyen TAPI, Türkmenistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazanmasından bu yana gündemde. Türkmenistan, bu proje ile gazını Afganistan-Pakistan ve nihayetinde Hindistan'a ulaştırmayı planlıyor.
Taraflar arasındaki görüşmelerin ardından projenin Afganistan ayağı ilk olarak 2016'da Türkmenistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan devlet başkanlarının Herat'ta bir araya gelerek düzenlediği törenle başlamıştı. Ancak Afganistan'da yaşanan istikrarsız ortam nedeniyle proje devam ettirilemedi.
Türkmenistan'ın güneyindeki Galkynysh Gaz Sahası'ndan başlayan projenin Afganistan'da Herat, Ferah, Nimruz, Hilmend, Kandahar vilayetlerini geçerek Pakistan'a, oradan da Hindistan'ın kuzeybatısındaki Fazilka şehrine ulaşması planlanıyor.
Toplamda 1814 kilometre uzunluğundaki projenin 821 kilometresi Afganistan içinde olacak.
TAPI Projesi, doğal gaz dışında elektrik transferi, fiber optik ağların döşenmesi ve demir yolu hatlarının geliştirilmesi gibi projeleri de barındırıyor.
Projenin Afganistan ayağı iki aşamadan oluşuyor. İlk aşamada Herat bölgesinde boru hatların döşenmesi, elektrik santrallerinin güçlendirilmesi, demiryolu hatlarının inşası ve fiber optik ağların döşenmesi tamamlanacak. İlk aşamanın en fazla 2 yıl sürmesi bekleniyor. Daha sonra ikinci aşamada ise bu çalışmalar Pakistan'a kadar ulaştırılacak.
Toplam maliyeti 10 milyar doları bulan ve yıllık 33 milyar metreküp doğal gaz kapasitesi bulunan projenin Afganistan ayağındaki çalışmaları da Türkmenistan üstlenecek.
Afgan yönetimine göre, proje ile en az 12 bin Afgan iş sahibi olacak ve ülke yıllık milyonlarca dolar gelir elde edecek.
Proje ile ilgili TOLO News'a konuşan Afganistan geçici hükümeti Sözcüsü Zabihullah Mücahid, uzun yıllar süren istikrarsızlıktan sonra her türlü altyapı projesinin Afganistan için "müjde" olduğunu söyledi. Mücahid, projenin güvenliğinin sağlanması için Türkmenistan'a garanti verdiklerini, Türkmenistan'ın da projeyi bitireceklerine dair kendilerine söz verdiğini aktardı.
Mücahid, projenin ilk aşaması tamamlandığında 2,5 milyon metreküp doğal gaz kullanacaklarını, sonraki 10 yıla kadar bunu 1 milyar metreküpe çıkaracaklarını kaydetti.
Afganistan Ulusal Elektrik Şirketi Brişna'ya göre, projenin Afganistan ayağındaki ilk aşamasının tamamlanmasıyla Türkmenistan'dan alınan elektrik 60-70 megavattan 120 megavata çıkacak.
İlk aşamasının hayata geçirilmesiyle birlikte Afganistan'ın kuzeyinde enerji ihtiyacının karşılanması ve buradaki sanayi ve tarımsal faaliyetlerin artış göstermesi bekleniyor.
12 Eylül 2024 Perşembe
Küresel gaz tüketimindeki artışta Çin’deki sanayi ve konutlardaki talep yükselişinin ana etken olması beklenirken, Hindistan’daki sanayi ve ulaşıma dayalı tüketimin de etkili olacağı tahmin ediliyor.
Uluslararası Gaz Birliği’nin (IGU) “Küresel Doğal Gaz 2024” raporundan derlediği bilgilere göre, küresel gaz tüketimi geçen yıl 4 trilyon 51 milyar metreküp oldu.
Bu yılın sonunda tüketimin yüzde 2,1 yani 87 milyar metreküp artışla 4 trilyon 138 milyar metreküpe ulaşacağı tahmin ediliyor.
Asya’da tüketimin 43 milyar metreküp, Orta Doğu’da 29 milyar metreküp ve Kuzey Amerika’da 8 milyar metreküp artması bekleniyor.
Küresel gaz tüketimindeki artışta Çin’deki sanayi ve konutlardaki talep yükselişinin ana etken olması beklenirken, Hindistan’daki sanayi ve ulaşıma dayalı tüketimin de etkili olacağı tahmin ediliyor.
Küresel doğal gaz tüketimi 2019’da 3 trilyon 926 milyar, 2020’de 3 trilyon 859 milyar, 2021’de 4 trilyon 69 milyar ve 2022’de 3 trilyon 992 milyar metreküp olarak hesaplanmıştı.
ÜRETİMDE DE ARTIŞ BEKLENİYOR
Geçen yıl 19 milyar metreküp artışla 4 trilyon 51 milyar metreküpe yükselen küresel doğal gaz üretiminin de bu yıl 96 milyar metreküp ya da yüzde 2,4 yükselişle 4 trilyon 146 milyar metreküpe ulaşması öngörülüyor.
Üretimde en büyük artış 26 milyar metreküple Orta Doğu'da yaşanacak. Bu bölgeyi 17 milyar metreküple Asya ve 12 milyar metreküple Kuzey Amerika izleyecek.
Uluslararası piyasalarda gerçekleşen gaz ticaretinde, sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) payının da geçen seneki yüzde 53'ten bu yıl sonunda yüzde 52'ye düşeceği hesaplanıyor.
Raporda, gaz piyasalarında fiyat oynaklığı açısından yılın sakin geçtiği ve daha az çalkantılı sürecin yaşandığı ifade edildi.
Piyasanın 2022'deki tarihi yüksek fiyatlar ve dalgalanmalardan önemli ölçüde kurtulduğu ifade edilen raporda, enerji güvenliği endişelerinin devam etmesi nedeniyle kırılganlığın hala gündemde olduğu vurgulandı.
Raporda, sıkı arz nedeniyle Kovid-19 salgını öncesine göre fiyatların hala yüksek olduğuna işaret edilerek, "Avustralya'daki arz endişeleri ve Orta Doğu'daki çatışmalara verilen fiyat ve oynaklık tepkilerinden de görüldüğü üzere, gaz fiyatlarına duyarlılık yüksek seyretmeye devam ediyor. Talep veya arzdaki herhangi bir kayda değer değişim, mevcut kırılgan dengeyi bozma potansiyeline sahip." ifadeleri kullanıldı.
Küresel yeniden gazlaştırma kapasitesinin 2022'den bu yana hızla büyüdüğü bilgisi de paylaşılan raporda şunlar kaydedildi: "Avrupa'da bu durum, 2022'deki Rusya-Ukrayna krizinden sonra Rus boru hattı gazından vazgeçme ihtiyacından kaynaklanırken, en büyük yeniden gazlaştırma ilaveleri 25 milyar metreküple Almanya, 12 milyar metreküple Hollanda ve ardından İspanya ile İtalya'da gerçekleşti. Asya'da, yeniden gazlaştırma kapasitesindeki artış büyük ölçüde Çin ve Hindistan'da artan doğal gaz talebini karşılayan ithalattan kaynaklanmış, bu da ABD gibi diğer bölgelerde sıvılaştırma kapasitesinin artmasına neden olmuştur. LNG altyapısının ve ticaretinin geliştirilmesi, gazı en çok ihtiyaç duyulan yere getirerek daha likit bir piyasa yaratılmasına yardımcı olmaktadır. LNG piyasasının birbirine bağlanabilirliğinin artmasıyla, bölgesel talep veya arz şoklarının küresel fiyatları etkileme olasılığı daha yüksek hale gelebilir."
30 Ağustos 2024 Cuma
25 Mart 2022 Cuma
26 Temmuz 2024 Cuma
21 Mayıs 2024 Salı
18 Kasım 2020 Çarşamba
14 Ağustos 2023 Pazartesi
21°C