Türkiye’nin süper bilgisayarı ARF, kamuoyuna tanıtıldı. 35 bin dizüstü bilgisayara eşit bilgi işlem kapasitesiyle dünyanın en kuvvetli 313. süper bilgisayarı olan ARF ile Türkiye büyük yapay zeka modelleri geliştirebilecek.


Modelleme ve Simülasyon Uygulama ve Araştırma Merkezi (MODSİMMER) TRUBA Veri Merkezi’nin açılışı ve dünyaca ünlü matematikçi Ordinaryüs Prof. Dr. Cahit Arf’ın ismini taşıyan ARF Süper Bilgisayarın tanıtımı, TÜBİTAK ULAKBİLİM Ağ Teknolojileri Birimi’nde yapıldı. Törende konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, MODSİMMER TRUBA Veri Merkezi ve ARF Hesaplama Kümesi’yle Türkiye’nin bilimsel araştırma yetkinliklerine yeni bir boyut kazandırdıklarını söyledi. Kacır, şu bilgiyi verdi: “Maliyeti 11 milyon doları aşan veri merkezi ve ARF kümesi yatırımımızla ülkemizin gelişimi ve kalkınması için kritik öneme sahip yüksek başarımlı hesaplama altyapısını özel sektör, kamu ve akademimizin çalışmalarına tahsis ediyoruz. 35 bin dizüstü bilgisayara eşit bilgi işlem kapasitesiyle dünyanın en kuvvetli 313. süper bilgisayarı olan ARF ile ülkemiz bazı önemli yeteneklere de sahip oluyor. Birincisi, daha öncesinde çözme yeteneğimizin olduğu, ancak çok zaman alan problemlerin daha yüksek hızla çözülmesini sağlayarak, bizim için ‘olağan/sıradan hesaplamalar’ seviyesine indirgenmesi.”  

 

EN ÇEVRECİ VERİ DEPOLAMA

 

Kacır, ikinci olarak da daha önce çözme şansı bulunmayan problemleri çözülebilir hale getirerek, erişilemez olan araştırma alanlarını ve teknolojileri artık ulaşılabilir hale getireceklerini belirtti. Kacır, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Ayrıca, dijital ikizlerin oluşturulması, iklim değişiklikleri çalışmaları, yüksek doğruluklu aerodinamik tasarım ve doğrulama çalışmaları gibi büyük sistemlerin uzun süreli modellenmesi ve büyük yapay zeka modellerinin geliştirilmesi ARF sayesinde mümkün olacak. Hem büyük problemleri dağıtık olarak hem de çok sayıda küçük problemi aynı anda çözebilme yeteneğine sahip hesaplama kümesiyle savunma sanayinden üretim sektörüne, ilaç tasarımından hastalık tespitine birçok stratejik alanda araştırmacılarımız ihtiyaç duydukları simülasyonları eş zamanlı gerçekleştirebilecek. En ileri doğrudan sıvı soğutma kapasitesine sahip veri merkezi ve süper bilgisayar, hava soğutmalı muadillerine göre önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlayarak, dünyanın en çevreci veri depolama ve işleme merkezleri arasında şimdiden yerini aldı.”

 

TÜRKİYE YETKİNLİK KAZANACAK

 

Kacır, elde edilen başarının ardında veriden değer üretme becerisi ve farklı alanlardaki veriyi birbirleriyle ilişkilendirerek ekonomik değere dönüştürme başarısının yattığına dikkati çekti. 

 

Bu doğrultuda, Türkiye’nin veri işleme ve yüksek başarımlı hesaplama kapasitesini geliştirecek adımları kararlılıkla attıklarını vurgulayan Kacır, yenilikçi ve nitelikli bilimsel araştırmaların önünü açacak veri işleme ve yüksek başarımlı hesaplama altyapılarını güçlendirdiklerini söyledi. Araştırmacıların uluslararası alanda rekabet gücünü artırarak, Türkiye’nin bilim ve teknoloji alanında daha güçlü bir konuma gelmesini sağladıklarını belirten Kacır, “80 bin işlemci çekirdeği, 216 adet GPU ve 14 petabayt depolama alanıyla 6 binden fazla kayıtlı kullanıcıya ücretsiz hizmet veren bu altyapıyla bugüne dek 192 araştırma projesini destekledik. 1500’ün üzerinde SCI yayınını, 300’e yakın yüksek lisans ve doktora tezini akademiye kazandırdık. Halihazırda süper bilgisayarımızla iklim modellemeleri, genetik araştırmalar ve malzeme bilimi gibi alanlarda çalışmalar yürüterek geleceğe yönelik daha doğru tahminler ve yenilikçi çözümler sunma yeteneğimizi geliştiriyoruz” diye konuştu. 

 

AR-GE HARCAMALARI 10 KAT ARTTI

 

Bakan Mehmet Fatih Kacır, son 21 yılda bilimsel yayın sayısını 9 binden 49 bine yükselttiklerini ifade ederek, şunları söyledi: “Dünya genelinde en fazla bilimsel yayın üreten ülkeler arasında 21. sıradan 14. sıraya yükseldik. Ar-Ge harcamalarımızı 10 kat artırarak 1.2 milyar dolardan 12 milyar dolara çıkardık. Bugün ülkemiz 272 binden fazla Ar-Ge personeli, 102 teknoparkında faaliyet gösteren 10 bin 500’den fazla teknoloji girişimi ve 1600’ü aşan Ar-Ge ve tasarım merkeziyle teknoloji geliştirme yolculuğunu sürdürüyor.”

 

CAHİT ARF KİMDİR?

 

ARF Süper Bilgisayara ismi verilen Ord. Prof. Dr. Cahit Arf, 1910-1997 yılları arasında yaşamış dünyaca ünlü bir matematikçi. Cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan ve kendi adıyla anılan ‘Arf Sabiti’, ‘Arf Halkaları’ ve ‘Arf Kapanışları’ gibi terimleri bularak, matematik ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu. Alman matematikçi Helmut Hesse ile birlikte Hesse-Arf Kuramı’nı geliştirdi. Türkiye’ye döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde profesör ve ordinaryus profesörlüğe yükseldi ve 1962 yılına kadar çalıştı. Daha sonra Robert Koleji’nde matematik dersleri vermeye başladı. 1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ilk bilim kurulu başkanı oldu.

02 Temmuz 2024 Salı

Türkiye, Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan 2024 e-Devlet Kıyaslama Raporu'nda, iki yıllık genel ortalama üzerinden 83 puan alarak 37 ülke arasından 10. sıradaki yerini korudu.


 

Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisinden yapılan yazılı açıklamaya göre, Avrupa Komisyonunun hazırladığı 2024 e-Devlet Kıyaslama Raporu yayımlandı.

 

Rapora göre, Türkiye iki yıllık genel ortalama üzerinden 83 skorla Avrupa Birliği (AB) ortalaması olan 76'dan yüksek puan alarak, 37 ülke arasında 10. sıradaki yerini korudu.

 

Türkiye, kullanıcı odaklılıkta 2, şeffaflıkta 5 ve anahtar kolaylaştırıcılar başlığında 4. sırada yer aldı. Her üç alanda da puanını yükselten Türkiye, AB ortalamalarının üzerinde performans gösterdi.

 

Kullanıcı Desteği alt başlığında son 5 yıldır, Dijital Posta alt başlıklarında ise son dört yıldır olduğu gibi bu yıl da 1. sırada yer alan Türkiye, temel veri kaynakları ve sınır ötesi kullanıcı desteği başlıklarında ilk defa 2023'te yükseldiği birinciliğini sürdürdü.

 

Türkiye, mobil uyumluluk başlığında 3. sıraya yükselirken, 2024 yılı raporu kapsamında değerlendirilen taşınma, ulaşım, sağlık ve adalet yaşamsal olaylarında ilk 10 içinde, şirket işlemleri kategorisinde ise 19. sırada yer aldı.

 

Daha önceki yıllara benzer şekilde bu yıl da Türkiye'ye ait uygulamalar raporda örnek gösterildi. Bu sene raporda örnek gösterilen uygulamalar ise "Neyim Var?", "Kolay İhracat Platformu", "Askerliğim" oldu.

 

Öte yandan, 2023'te olduğu gibi bu yıl da Malta, Estonya, Lüksemburg, İzlanda ve Finlandiya ilk beşi oluşturdu.

 

AB ülkeleri dışında 11. sırada yer alan Norveç ile Türkiye, en iyi liderler arasında gösterildi. 

 

Türkiye dışındaki hiçbir aday ülke, AB ülkeleri ve genel ülke ortalama puanlarını geçemedi.

 

Bu yıl rapora Ukrayna ve Moldova dahil edilirken, Hollanda, Almanya, Fransa ve İspanya'nın sıralamalarında düşüş yaşandı. Türkiye'nin e-Devlet performansının stabil ve başarılı şekilde devam ettiği görüldü.

 

Türkiye'nin, Almanya, Fransa, İtalya, İspanya ve Norveç gibi ülkeleri geride bıraktığı sıralamada, ilk 9 ülkenin nüfusunun toplamının, e-Devlet Kapısı kullanıcılarının sadece yarısı kadar olduğu dikkati çekti.

05 Temmuz 2024 Cuma

Dünyanın çevresinde bulunan uyduların sayısı artmaya devam ederken, ticari uydu sektörünün uzay ekonomisindeki payı yüzde 71'e ulaştı.


 

Uydu Endüstrisi Birliğinin (SIA) Uydu Endüstrisinin Durumu Raporu'ndan derlediği bilgilere göre, uydu sektörü 2023'te benzeri görülmemiş bir hızla büyümeye devam etti.

 

Art arda 6'ncı yılda rekor sayıda ticari uydu yörüngeye fırlatılırken, geçen yıl toplam 2 bin 781 ticari uydu konuşlandırıldı.

 

Geçen yıl konuşlandırılan uydu sayısının bir önceki yıla kıyasla yüzde 20 arttığı görüldü.

 

AKTİF UYDU SAYISI 9 BİNİ AŞTI

 

Dünyanın çevresinde bulunan aktif uydu sayısı 2023 sonu itibarıyla 9 bin 691'e ulaşırken, bu sayı son 5 yılda yüzde 361 arttı. Bu uyduların, merkezi 87 ülkede bulunan kuruluşlar tarafından işletildiği kayıtlarda yer aldı.

 

Söz konusu uyduların işlevlerine göre dağılımına bakıldığında, bunların yüzde 69'unun ticari iletişim, yüzde 12'sinin uzaktan algılama, yüzde 9'unun AR-GE amaçlı işletildiği görüldü.

 

Aktif uydular arasında, hükümet iletişimi ile askeri gözetleme amacıyla faaliyet gösteren uydular yüzde üçer, navigasyon ile bilimsel alanlarda faaliyet gösterenler yüzde ikişer pay aldı.

 

ABD'li kuruluşların, bazıları diğer ülkelerle ortaklık halinde olmak üzere, 6 bin 500'den fazla uydu işletmesi dikkati çekti.

 

İNOVASYON UYDU GELİRLERİNİ ARTIRDI

 

Teknolojik inovasyonlar maliyet uygunluğunu ve verimliliği artırmaya devam ederken, uydu üretimi, yer ekipmanı ve fırlatma gelirleri de 2023'te artışını sürdürdü.

 

Geçen yıl küresel uzay ekonomisinin elde ettiği 400 milyar dolar gelirde ticari uydu endüstrisi dikkati çekti. Sektörün elde ettiği gelir 2023'te yüzde 2 artarak 285 milyar dolara yükselirken, dünya uzay ekonomisinden yüzde 71 pay aldı.

 

Uydu sektöründe en çok gelirin sağlandığı alan yer ekipmanları olarak öne çıktı. Küresel navigasyon uydu hizmetleri (GNSS) ve ağ ekipmanlarındaki sürekli büyüme, bu alanda geçen yıl 150,4 milyar dolar gelir elde edilmesine yardımcı oldu.

 

Geniş bant aboneliklerinin ve gelirlerinin artması ile uzaktan algılama gelirlerindeki büyümenin bir araya gelmesiyle 2023'te toplam 110,2 milyar dolarlık uydu hizmetleri geliri elde edildi.

 

UYDU ÜRETİM GELİRLERİ 17,2 MİLYAR DOLARA ÇIKTI

 

Devam eden inovasyon, uydu kapasitesi ve daha düşük üretim maliyetleri sayesinde küresel uydu üretim gelirleri geçen yıl 17,2 milyar dolara çıktı.

 

Uygun fiyat ve yenilikler, artan fırlatma faaliyetlerine ve tarihi yüksek seviyede fırlatma sayılarına yol açtı. Toplamda 190 fırlatmanın gerçekleştirildiği 2023'te, küresel fırlatma gelirleri 7,2 milyar dolar oldu.

 

Ticari uydu sürdürülebilirlik faaliyetleri yıl içinde önemli gelirler üretmeye başlarken, bu gelir geçen yıl 300 milyon doların üzerine çıktı.

 

Yer ekipmanları alanından elde edilen gelirde ilk sırayı 115,5 milyar dolarla GNSS cihazları ile çip setleri aldı. Bunu, 18,2 milyar dolarla tüketici ekipmanları, 16,7 milyar dolarla ağ ekipmanları takip etti.

 

ABD FIRLATTIĞI UYDULAR VE ELDE ETTİĞİ GELİRLE ÖNE ÇIKTI

 

Geçen yıl ABD'nin uydu endüstrisinden sağladığı gelir 105 milyar dolar olurken, ülkenin küresel uydu gelirlerinden aldığı pay son 5 yılda ortalama yüzde 37 olarak hesaplandı.

 

Uydu hizmetleri gelirinden ABD'nin aldığı pay da dikkati çekti. Geçen yıl bu alanda 44,5 milyar dolar gelir sağlayan ABD, küresel uydu hizmetleri gelirinin yüzde 40'ını elde etti.

 

Ticari uydu sektöründe lider ABD olurken, geçen yıl içinde fırlatılan ticari uyduların yüzde 85'i ABD'li firmalar tarafından üretildi.

 

ABD'de 2023'te fırlatılan uydulardan da 3,9 milyar dolar gelir elde edilirken, bu tutar küresel fırlatma gelirlerinin yüzde 54'ünü oluşturdu.

 

"GÜNÜMÜZ UYDULARI HER ZAMANKİNDEN DAHA DÜŞÜK MALİYETLE DAHA FAZLASINI YAPABİLİYOR"

 

SIA Başkanı Tom Stroup, endüstrinin tüm sektörlerindeki yerli teknolojik inovasyonların yalnızca uyduların faydasını ve kapasitesini artırmakla kalmadığını, aynı zamanda uyduları üretme ve Dünya yörüngesine fırlatma maliyetini de düşürdüğünü söyledi.

 

Stroup, "Sonuç olarak, günümüz uyduları her zamankinden daha düşük maliyetle daha fazlasını yapabiliyor ve bu, ABD'nin endüstriye liderlik etmesine, benzeri görülmemiş bir büyümeye ve uzay tabanlı hizmetlere genel olarak artan ilgiye yardımcı oldu." dedi.

05 Temmuz 2024 Cuma