Kalay fiyatları, küresel arz kesintileri ve artan taleple birlikte üç yılın en yüksek seviyesine tırmandı. Londra Metal Borsası'nda ton başına fiyatlar 41 bin doları aştı. Yılbaşından bu yana yüzde 41.37'lik yükseliş kaydedildi. Analistler, bu trendin endüstriyel metaller arasında kalayı öne çıkardığını belirtiyor.
ARZ SIKINTISI DERİNLEŞİYOR
Güneydoğu Asya'daki üretim sorunları kalay arzını daralttı. Myanmar'da madencilik kotaları ve altyapı hasarları nedeniyle Çin'e konsantre ithalatı ekim ayında yüzde 62 azaldı. Endonezya'da kaçak madenlere karşı önlemler, rafine kalay ihracatını yüzde 54 düşürdü. Bu ülkeler küresel üretimin yüzde 60'ını temsil ediyor; bu gelişmeler tedarik zincirini kırılganlaştırdı.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki çatışmalar da tedarikin yüzde 6'sını riske attı. Uzmanlar, enerji ve rezerv tükenmesi maliyetlerinin yeni projeleri geciktirdiğini vurguluyor. 2022'den beri yaşanan arz şokları, jeopolitik etkenlerle stokları eritti.
ELEKTRONİK SEKTÖRÜNDEN GÜÇ ALIYOR
Elektronik ve yenilenebilir enerji sektörlerindeki büyüme, kalay talebini körüklüyor. Yapay zeka altyapısı, elektrikli araçlar, güneş panelleri ve yarı iletken üretimi, kalayın kullanımını artırıyor. Küresel yarı iletken satışları eylülde rekor kırdı.
Kalay, elektroniklerdeki lehim malzemesinin yüzde 56'sını oluşturuyor. Yapay zeka sunucuları ve otomotiv elektroniği talebi büyüyor; toplam tüketim yüzde 15-20 arttı. Analistler, yeşil enerji dönüşümünün kalayı vazgeçilmez kıldığını söylüyor. Ambalaj ve cam kakkı maddeleri gibi geleneksel alanlarda talep zayıflasa da dijitalleşme ve elektrifikasyon trendleri, bu açığı kapatıyor.
2026'DA YÜKSELİŞ DEVAM EDEBİLİR
Analistlere göre gelecek yıl ortalama fiyatlar 35 bin dolara ulaşabilir. Dijitalleşme ve enerji dönüşümü trendleri, kalayı stratejik emtia konumuna yükseltiyor. Piyasada arz-talep dengesizliğinin kalıcı olabileceği işaret ediliyor. 2030’a kadar nakit maliyetler ton başına 36 bin dolara, tam maliyetler 54 bin dolara çıkabilir. Yapay zeka, elektrikli araçlar ve güneş enerjisi gibi sektörlerde yüzde 8-20 büyüme, talebi yeni bir döngüye sokacak. Geri dönüşüm ve sürdürülebilir madencilik yenilikleri arzı destekleyebilir, ancak coğrafi yoğunlaşma volatiliteyi sürdürecek. Kalay, teknoloji devriminin kilit metali olarak konumunu güçlendirecek.
KALAY NEDEN ÖNEMLİ?
Kalay, endüstriyel süreçlerdeki benzersiz özellikleri nedeniyle kritik bir metal. Elektronik sektöründe lehim malzemesi olarak vazgeçilmez; devre kartları, yarı iletkenler ve elektrik bağlantılarında kullanılıyor. Bunun yanında kalay, pil teknolojilerinde, özellikle lityum-iyon bataryalarda anot malzemesi olarak rol oynuyor. Yapay zeka, veri merkezleri, 5G teknolojisi ve elektrikli araçlar gibi geleceğin teknolojileri, kalaya olan ihtiyacı katlayarak artırıyor.
STRATEJİK BİR KONUMDA
Ayrıca, yeni teknolojilerin yanında gıda ambalajı teneke kutu (konserve) kaplamalarında, cam üretiminde katkı maddesi olarak ve bronz alaşımları gibi geleneksel yerlerde de tercih ediliyor. Kalay giderek yeşil enerji, dönüşüm ve endüstriyel sürdürülebilirlik için stratejik bir emtia haline geliyor.
TÜRKİYE NET İTHALATÇI
Türkiye, sanayisinin ve teknoloji sektörünün temel girdilerinden olan kalayda tamamen dışa bağımlı bir konumda. Ülkemizde ticari bir kalay üretimi bulunmazken, yıllık ortalama 6 bin 500 tonluk ihtiyaç ithalatla karşılanıyor. 2024 yılında kalay ithalatına yaklaşık 118.15 milyon dolar harcayan Türkiye, bu metali en çok Endonezya ve Malezya gibi ana üreticilerden temin ediyor.
