Nükleer enerji sektörü, sadece reaktör inşasıyla değil, aynı zamanda devasa boyutlara ulaşan düzenleme, bakım ve mühendislik kayıtlarıyla da mücadele ediyor. ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki Diablo Canyon Nükleer Santrali örneğinde olduğu gibi, sadece belge taraması ve arşiv araştırmaları için yılda tahmini 15.000 personel saati harcanıyor. Bu verimsizliği ortadan kaldırmak isteyen sektör, çözüm için dünyanın en gelişmiş bilgi işlem teknolojilerine yöneldi.
Teknoloji girişimi Atomic Canyon, Enerji Bakanlığı'na bağlı Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'nda (ORNL) bulunan ve dünyanın ilk eksaskala (saniyede bir kentilyon işlem kapasitesi) makinesi olan Frontier süper bilgisayarını kullanarak, nükleer enerjiye özel ilk yapay zeka modellerini eğitmeye başladı.
'NEUTRON' PLATFORMU İLE HASSAS ARAMA
Geliştirilen ve ‘Neutron’ adı verilen platform, nükleer endüstrinin karmaşık terminolojisini ve kısaltmalarını doğru bir şekilde analiz edip yorumlayabiliyor. Proje fikri, Kaliforniya’nın elektrik ihtiyacının yüzde 8’ini karşılayan ve 4 milyondan fazla insana enerji sağlayan Diablo Canyon santralinde doğdu.
Santralin işletme lisansının 2030 yılına kadar uzatılması kararı, devasa bir bürokratik yükü beraberinde getirdi. Diablo Canyon Başkan Yardımcısı Maureen Zawalick, süreci şu sözlerle özetledi: "Bu uzatma, Nükleer Düzenleme Komisyonu'na (NRC) yapılan yaklaşık 3.000 sayfalık bir başvuru da dahil olmak üzere, binlerce belge ve kaydın yeniden incelenmesini gerektiriyordu. Ticari yapay zeka araçları mevcuttu ancak sektörümüzün teknik jargonunu işleyecek hassasiyete sahip değildi."
3 MİLYON BELGE İLE EĞİTİLDİ
Güvenilirliği sağlamak adına Atomic Canyon ekibi, genel geçer dil modelleri yerine sektöre özel bir çözüm geliştirmeyi tercih etti. Şirketin Kurucusu ve CEO’su Trey Lauderdale, "Doğruluğu sağlamak ve yapay zeka halüsinasyonlarını (hatalı bilgi üretimi) azaltmak için muazzam miktarda veriye ve bir süper bilgisayara ihtiyacımız vardı" dedi.
Frontier süper bilgisayarında 20.000 GPU saati tahsis edilen proje kapsamında, 1980’den bu yana ABD’deki tüm nükleer reaktörlerin geçmişini içeren NRC ADAMS veritabanındaki 3 milyondan fazla belge kullanıldı.
YÜKSEK YATIRIM GETİRİSİ VE GÜVENLİK
Neutron platformu, kelimelere sayısal değerler atayan ve 'geri getirme odaklı' (retrieval-augmented generation) çalışan özel FERMI cümle gömme modellerini kullanıyor. Erken aşamalarda dahi personel verimliliğinde ciddi artış ve yüksek yatırım getirisi sağlayan sistem, ABD’nin tüm nükleer filosu için ölçeklenebilir bir model sunuyor.
Yeni yapayy zeka araçlarının; tesislerin lisanslama süreçleri, inşaat denetimi, reaktör tasarım değerlendirmesi ve devreden çıkarma incelemelerinde hata payını minimize ederek süreçleri hızlandırması bekleniyor. ABD'nin artan enerji talebini karşılamak için nükleer enerjiye odaklandığı bu dönemde, Atomic Canyon'un teknolojisi güvenlik prosedürlerinin güçlendirilmesinde de kritik rol oynayacak.
