Silikon çip teknolojisiyle ilk kuantum bilgisayarı üretildi

İngiltere merkezli Quantum Motion, akıllı telefon ve dizüstülerdekiyle aynı CMOS silikon üretim süreçleriyle geliştirilen sektörün ilk tam yığınlı kuantum bilgisayarını Birleşik Krallık Ulusal Kuantum Hesaplama Merkezinde (NQCC) devreye aldı.

Giriş: 15.09.2025 - 18:43
Güncelleme: 15.09.2025 - 18:43
Silikon çip teknolojisiyle ilk kuantum bilgisayarı üretildi

İngiltere merkezli bir girişim, akıllı telefonlar ve dizüstü bilgisayarlarda bulunan aynı silikon çip teknolojisi kullanılarak üretilen dünyanın ilk tam yığın kuantum bilgisayarını sunarak önemli bir eşiği geçti. Quantum Motion, silikondan üretilen sektörün ilk tam yığınlı kuantum bilgisayarını NQCC’de konuşlandırdı. Bu kurulumun, geleneksel bilgisayarlarda kullanılan transistör teknolojisiyle aynı olan standart CMOS üretim süreciyle tamamlanan ilk kuantum bilgisayar olduğu bildiriliyor. Yaklaşımın kilidinde, çok düşük sıcaklıklarda çalışan kontrol devreleriyle kübitleri birbirine bağlayan kriyoelektronik çözümler bulunuyor; böylece kuantum işlemcilerin büyük ölçekli üretimi hedefleniyor. Şirket yönetimi, bunun “kuantum bilişimin silikon anı” olarak görülebileceğini ve dünyanın en ölçeklenebilir teknolojisi üzerinden seri üretime geçilebilecek sağlam, işlevsel kuantum sistemlerinin artık mümkün olduğunu vurguluyor.


TAM YIĞIN MİMARİ

Sistem, şirketin Kuantum İşleme Birimini (QPU) Qiskit ve Cirq gibi endüstri standardı çerçeveleri destekleyen bir kullanıcı arayüzü ve kontrol yığını ile birleştirerek tam yığın bir kuantum hesaplama çözümü sunuyor. Donanım, seyreltme soğutucusu ve entegre kontrol elektroniği ile birlikte yalnızca üç adet 19 inçlik sunucu rafına sığıyor; bu da veri merkezi koşullarına uyumlu kompakt bir ayak izi sağlıyor. Yardımcı ekipmanların ana sistemden ayrı çalışması, standart veri merkezi ortamlarına kolay entegrasyon imkânı veriyor. Modüler kurulum, fiziksel ayak izi değiştirilmeden daha büyük QPU’lara yükseltmeyi destekliyor. NQCC tarafı, farklı donanım platformlarını kıyaslayarak Birleşik Krallık’ın kuantum yeteneklerini hızlandırma hedefini yineledi; söz konusu kurulumun test ortamı girişimini kayda değer biçimde ilerlettiği ve gerçek dünya uygulamalarının silikon mimarisiyle nasıl eşleşeceğine yönelik çalışmalara başlandığı kaydedildi.


ENDÜSTRİYEL ÜRETİM AVANTAJI

Diğer yaklaşımların tersine, Quantum Motion kübit üretimi için ticari dökümhanelerin yüksek hacimli 300 mm çip süreçlerini kullandı. Mimari, kontrol yığını ve üretim yaklaşımı, milyonlarca kübiti barındıracak şekilde hata toleranslı, fayda ölçeğinde ve ticari uygulanabilir kuantum bilişime ölçeklenebilir biçimde kurgulandı. Şirket yönetimi, bu sistem teslimatıyla birlikte bu on yılda ticari olarak kullanışlı kuantum bilgisayarları pazara sunma yolunda ilerlediklerini ifade ediyor. Temeldeki QPU, tüm hesaplama, okuma ve kontrol bileşenlerini yoğun ve tekrarlanabilir bir dizide birleştiren karo tabanlı bir mimariye sahip. Tasarım, sistemin fiziksel ayak izini büyütmeden çip başına milyonlarca kübite kadar gelecekte genişlemeyi mümkün kılıyor.


YAZILIMLA UYUM, OTOMASYON

Şirkete göre sistem, yapay zekâ–makine öğrenimi ayarlamasında çığır açan bir gelişmeyi temsil ediyor; daha verimli çalışma, kontrol ve kalibrasyon için otomatik algoritmalar sağlıyor. Kullanıcı tarafında Qiskit/Cirq desteği, mevcut kuantum yazılım ekosistemi ile doğrudan entegrasyon ve geliştirici dostu bir deneyim sunuyor. Bu yaklaşım, hem donanım kararlılığının artırılmasını hem de iş akışlarının hızlandırılmasını hedefleyen uçtan uca bir yığın gereksinimini karşılıyor.


VERİ MERKEZİNE HAZIR

Sistem bileşenlerinin yalnızca üç 19’’ raf içinde yer alması, veri merkezlerinde enerji–soğutma planlamasını ve bakım/işletim süreçlerini kolaylaştırıyor. Modüler tasarım, kademeli QPU büyütmesi ve yazılım güncellemeleriyle ilerlemeye izin veriyor; bu da TCO (toplam sahip olma maliyeti) açısından öngörülebilir bir yol haritası sunuyor.


MİLYON KÜBİTE GİDEN YOL

Silikon tabanlı, CMOS uyumlu mimari; kriyoelektronik kontrol ve karo tabanlı QPU tasarımıyla birleştirildiğinde, milyonlar seviyesinde kübitlere basamaklı ölçekleme vadederken, seri üretim kabiliyetiyle tedarik zinciri risklerini azaltmayı hedefliyor. Bu strateji, hata düzeltme şemalarının etkin devreye alınması ve fayda ölçeğinde uygulamaların (kimyasal simülasyon, optimizasyon, malzeme keşfi vb.) ticari hale gelmesi için kritik kabul ediliyor.


EKOSİSTEM VE TEST

NQCC yönetimi, sistem kurulumunun kurumun test–doğrulama çalışmalarını ivmelendirdiğini kaydediyor. Amaç, gerçek dünya iş yüklerinin silikon mimaride performans profilini çıkarmak, kalibrasyon otomasyonu ile çalışabilirliği artırmak ve uygulama geliştiricilerini donanımın sınır koşulları hakkında bilgilendirmek. Bu kapsamda, farklı donanım platformlarının aynı test yatağında kıyaslanması ve standartlaştırılmış metriklerin devreye alınması planlanıyor.


PAZAR YOL HARİTASI

Şirket, müşteri–kullanıcı–geliştirici odaklı yaklaşımı ve standart CMOS üzerine inşa edilen mimarisi ile mobil işlemden AI GPU’larına uzanan modern bilişimin temel taşlarıyla tam uyumluluk iddiasında. Bu, tedarik, iş gücü, üretim altyapısı gibi noktalarda halihazırda olgun bir ekosistemden yararlanarak kuantum ürünleşmesinin hızlandırılmasına odaklanan bir strateji olarak öne çıkıyor.