Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, yaptıkları görüşmede İran'ın nükleer sorununu ele aldı.
Lavrov ve Rusya'yı ziyaret eden Erakçi, başkent Moskova'da görüşmelerinin ardından basın toplantısı düzenledi.
Toplantıda konuşan Lavrov, İran ile ilişkilerin istikrarlı şekilde geliştiğini ve son yıllarda önemli ölçüde güçlendiğini belirtti.
Rusya ile İran arasında kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının imzalandığına işaret eden Lavrov, bu anlaşmanın uygulanmasının, ikili ilişkilere ivme kazandıracağı ve uluslararası platformlarda koordinasyonu güçlendireceği umudunu paylaştı.
Lavrov, İran ile Buşehr Nükleer Santrali ve "Kuzey-Güney" koridoru dahil çeşitli alanlarda ortak projeler hayata geçirdiklerini, askeri teknik alandaki işbirliğini uluslararası normlar çerçevesinde geliştirdiklerini belirtti.
Rusya ve İran'ın yaklaşımlarının birçok uluslararası konularda örtüştüğünü söyleyen Lavrov, "Tek taraflı zorlayıcı önlemlerin uygulanmasını kınadık. Bunlar, uluslararası hukuk normlarını baltalıyor." dedi.
Bunun özellikle Ukrayna krizi bağlamında daha da belirgin hale geldiğini anlatan Lavrov, "Avrupa, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin krizin çözümüne yönelik yapıcı girişimlerini baltalamaya, uluslararası ekonomi ve finans alanındaki ilişkilerde yürürlükte olan tüm norm ve ilkeleri çiğneyerek varlıklara el koymaya çalışıyor." ifadelerini kullandı.
Lavrov, İran ile tek taraflı yaptırımlara karşı koymak isteyen ülkelerden bir grup oluşturmayı hedeflediklerini ve bu yaptırımların etkisiz hale getirilmesine yönelik çalışmalarını sürdüreceklerini dile getirdi.
İran'ın nükleer sorununa değinen Lavrov, şöyle konuştu:
"Batılı ülkeler, İran'a karşı son derece saldırgan ve yasa dışı siyaset izliyor. Batı'nın yarattığı nükleer krizi çözmek için İranlı dostlara kabul edilebilir çözümlerin bulunması konusunda destek vermeye hazırız. Batılı Avrupa ülkeleri, tüm normları ihlal ederek, İran'a karşı Birleşmiş Milletlerin (BM) yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koymak için elinden geleni yapıyor. Bu yaptırımlar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarıyla daha önce sona erdi."
Rusya'nın bunu kınadığını vurgulayan Lavrov, BM Genel Sekreteri'nin Batılı ülkelerin İran'a karşı planlarında kullanılmayacağı umudunu paylaştı.
Lavrov, hem Rusya hem de İran'ın söz konusu alandaki durumun iyileştirilmesini ve şiddet içeren olayların tekrarlanmamasını istediklerinin altını çizerek "Krizin çözümüne yol açacak durumun yapıcı yönde ilerlemesini sağlayacak olası anlaşmalarla ilgili her türlü karar, İran yönetimi tarafından bağımsız şekilde alınmalı. İran halkının çıkarların gözetmesi ve İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) üyesi olarak barışçıl amaçlarla uranyum zenginleştirme hakkına saygı gösterilmesi gerekiyor." dedi.
Sergey Lavrov, İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile işbirliğine yönelik yaklaşımını desteklediklerini dile getirdi.
ABD'nin Karayipler'deki eylemlerini değerlendiren Lavrov, Avrupalı ülkeler hariç birçok ülkenin buna karşı çıktığına işaret etti.
Lavrov, "ABD Deniz Kuvvelerinin eylemleri ve Pentagon'un, operasyon düzenleme yönündeki planlarla ilgili saldırgan açıklamaları endişelendiriyor. Tüm bunlar, uluslararası arenadaki mevcut güç dengesi çerçevesinde anlaşmaya varılması umudunu baltalıyor." ifadelerini kullandı.
BM'NİN REFORM EDİLMESİ KOLAY OLMAYACAK
Bakan Lavrov, BM'nin reform edilmesi gerektiğini belirterek "Bu kolay olmayacak ancak BM'nin reform edilmesi, Avrupa Birliği'ndeki bürokrasisinin reform edilmesinden daha kolay olacak. Bu bürokrasi tüm rekorları kırdı." değerlendirmesinde bulundu.
BM'deki önemli pozisyonlarda Batılıların bulunduğuna dikkati çeken Lavrov, bunun BM Şartı'na aykırı olduğunu vurguladı.
URANYUM ZENGİNLEŞTİRME HAKKINA SAHİBİZ
İran Dışişleri Bakanı Erakçi de nükleer programı konusuna değinerek "Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması üyesi olarak yükümlülüklerimize uymaya devam edeceğiz ancak bu antlaşma çerçevesindeki haklarımızı da kullanacağız. Uranyum zenginleştirme hakkına sahibiz." dedi.
ABD'nin daha önce İran'daki nükleer tesislerine saldırı düzenlediğini anımsatan Erakçi, "Amerikalılar tesislerimize saldırı düzenlemesine rağmen, nükleer teknolojimizi ve irademizi yok edemedi. Saldırılara rağmen haklarımızı kullanacağız." ifadelerini kullandı.
Erakçi, ABD'nin uluslararası hukuku çiğnediğini ve kendi çıkarları doğrultusunda güç kullandığını belirtti.
İran ve Rusya'ya karşı yasa dışı yaptırımların uygulandığına dikkati çeken Erakçi, Rus ve Çinli meslektaşlarıyla buna karşı adımlar attıklarını dile getirdi.
ABD Başkanı Trump'ın, "İran'ın, ABD ile nükleer konusunda anlaşma sağlamak istediği" yönündeki açıklamasını değerlendiren Erakçi, ABD'ye bu konuda herhangi bir mesaj iletmediklerini söyledi.
Erakçi, ABD ile bu konudaki müzakere masasını hiçbir zaman terk etmediklerini vurgulayarak, şöyle devam etti:
"Amerikalılar, müzakereler esnasında bize saldırma ve agresif eylemlerde bulunma konusunda karar verdi, diplomatik yolu ve müzakereleri reddetti. Eğer onlar bugün kendi yaklaşımını değiştirerek, müzakereleri eşit şartlarda karşılıklı saygıya dayalı başlatmaya hazır olduklarını bildirirse, bunu değerlendirmeye hazırız. Ancak Amerikalıların buna hazır olduğuna ikna olmadık. Amerikalılar yaptığı tek şey kendi şartlarını empoze etmektir. Müzakereler ancak Amerikalılar kendi yaklaşımını ve hatalarını düzeltince gerçekleşecek."
Erakçi, Avrupa üçlüsünün (İngiltere, Fransa ve Almanya), BMGK'nin 2231 sayılı kararı kapsamında yer alan "snapback" mekanizmasını devreye sokma hakkına sahip olmadıklarını belirterek "Onlarlar müzakerelere devam edilmesi mümkün değil." diye konuştu.
Bakan Erakçi, UAEA'nın, ABD'nin saldırılarının ardından İran'daki nükleer tesisleri denetlemek için protokole sahip olmadığını söyledi.
Rusya ile nükleer alanda işbirliği yaptıklarına dikkati çeken Erakçi, Rusya'nın, İran'ın nükleer teknolojileri kullanma konusunda desteklediğini aktararak "Rusya'ya bu konuda sergilediği yaklaşımdan dolayı minnettarız." dedi.
Lavrov ile Erakçi, Rusya ve İran dışişleri bakanlıkları arasında 2026-2028 yılları için istişareler planını imzaladı.
