Temiz enerji deyince akla ilk olarak güneş ve rüzgar geliyor. İkisini de unutun, tatlı ve tuzlu suyun basit bir karışımından elektrik ürettiğinizi hayal edin. Herhangi bir nehrin okyanusla buluştuğu yerin yenilenebilir bir enerji kaynağına dönüştüğünü düşünün. İşte ozmotik enerji bunu vadediyor. Bir fikir olarak onlarca yıldır mevcuttu, ancak gerçekleşmesi epey vakit aldı. Japonya Fukuoka’daki bir tuzdan arındırma tesisi, yeni bir tür ozmotik elektrik jeneratörüne bağlandı. Tatlı ve tuzlu su, yarı geçirgen bir filtre -membran- ile ayrıldığında, su molekülleri aradaki farkı dengelemek üzere bariyeri aşar. Bu, bir türbini döndürecek kadar güçlü bir basınç oluşturur. Yanma ve emisyon olmadan tamamen bir doğal bir sürecin neticesinde elektrik üretilir. Ayrıca güneş ve rüzgara nazaran hava durumuna bağlı değildir.
İLK TESİS DANİMARKA’DA
Bu alandaki ilk adımı Norveçli Statkraft şirketi 2009’da atmış, dünyanın ilk prototip ozmotik enerji santrallerinden birini inşa etmişti ama bu sadece 4 kilovatlık bir gösteri modeliydi ve maliyetler yüzünden prototip birkaç yıl sonra kapatılmıştı. Prototipin faydası konseptin elektrik üretebileceğini kanıtlamak oldu. Ancak yüksek maliyetler söz konusu teknolojiyi laboratuvarlardan çok uzun süre çıkaramadı, küçük pilot projeler dahi sürdürülemedi. Norveç’teki girişimden ancak 14 yıl sonra Danimarka’da bir tesis açıldı.
YILLIK 880 BİN KİLOVATSAAT
Şimdi ise Japonya’nın Fukuoka kentinde tam teşekküllü bir ozmotik enerji santrali devreye girdi. Ulusal Malzeme Bilimi Enstitüsü başkanlığındaki konsorsiyum tarafından inşa edilen tesis, ölçek olarak hâlâ mütevazı. Çünkü yılda yaklaşık 880 bin kilovatsaat elektrik üretecek yani 220 haneye elektrik sağlayacak. Ama Fukuoka tesisini teknolojinin önceki versiyonlarından ayıran şey kapasitesi değil, fiziği, prensibi altyapıya nasıl uyguladığı.
DÖNÜM NOKTASI
Ozmotik enerji açısından çok büyük gelişmeler olsa da henüz her şey çözülmüş değil; çünkü pompalama kayıpları ve çabuk kirlenen membranların yüksek maliyeti verimliliği büyük ölçüde düşürüyor. Fukuoka tesisi de tüm sorunları çözdüğünü iddia etmiyor. Ozmotik enerjinin gerçek dünya altyapısına entegre edilebileceğini gösteriyor ve bu entegrasyon, mühendislik açısından bir dönüm noktası teşkil ediyor. Yenilenebilir ve güvenilir bir enerji kaynağının hayata geçirilebileceğini gösteriyor. Çünkü güneş veya rüzgarın aksine, ozmotik enerji, tatlı ve tuzlu suyun buluştuğu her yerde kesintisiz olarak çalışabilir; haliçlerde, tuzdan arındırma tesislerinde ve hatta iç bölgelerdeki tuz göllerinde dahi ozmotik enerji üretilebilir. Kimi araştırmacılar, küresel potansiyelin muazzam olduğunu ve maliyetler düşerse teknolojinin hidroelektrik enerjisiyle rekabet edebilecek noktaya gelebileceğini öngörüyor. Öte yandan, ozmotik enerjinin güneş veya açık deniz rüzgarının kapasitesine asla ulaşamayacağı biliniyor ama yenilenebilir enerji kaynaklarının çeşitlenmesi temiz enerji istikrarının sağlanması açısından büyük önem taşıyor.
