Samanyolu Galaksisi’nde, Herkül Takımyıldızı yönünde, Dünya’dan yaklaşık 870 ışık yılı uzaklıkta bulunan TOI-2109b adlı ötegezegen, bilim insanlarını heyecanlandıran olağanüstü bir yörüngeye sahip. ‘Ultra sıcak Jüpiter’ sınıfındaki bu dev gezegen, yıldızının çevresinde sadece 16 saatte tam bir tur atıyor.
Macquarie Üniversitesi’nden Dr. Jaime A. Alvarado-Montes'in öncülük ettiği uluslararası bir araştırma ekibi, bu ekstrem koşullara sahip gökcismini The Astrophysical Journal’da yayımladıkları yeni çalışmayla dünyaya duyurdu.
YÖRÜNGE BOZULMASI GÖZLENİYOR
Gezegenin yıldızına bu denli yakın olması, ‘yörünge bozunumu’ adı verilen nadir bir fenomenin gözlemlenmesine olanak sağlıyor. NASA’nın TESS uydusu, ESA’nın CHEOPS misyonu ve çok sayıda yer tabanlı teleskoptan elde edilen veriler ışığında, gezegenin yörüngesinde ince değişiklikler tespit edildi.
Araştırmacılar, TOI-2109b’nin yörünge süresinin önümüzdeki üç yıl içinde en az 10 saniye kısalacağını hesapladı. Bu, gezegenin yıldızına doğru spiraller çizen bir düşüşe geçtiği anlamına geliyor.
TOI-2109b’nin geleceğiyle ilgili üç olasılık ön planda:
Bu süreçlerden herhangi biri, gezegen evrimiyle ilgili uzun süredir cevap bekleyen sorulara ışık tutabilir.
Gözlemler önümüzdeki 3 ila 5 yıl boyunca devam edecek. Ekip, gerçek zamanlı olarak bir gezegenin yok oluş sürecini takip etmeyi ve bu veriler ışığında diğer kayalık gezegenlerin geçmişte gaz devleri olup olmadığını analiz etmeyi planlıyor.
TOI-2109b, şimdiye kadar keşfedilen yaklaşık bin ötegezegenin sadece iki tanesinin ait olduğu ‘ultra sıcak Jüpiter’ sınıfında. Jüpiter’den yaklaşık beş kat daha büyük bir kütleye ve iki kat daha büyük bir çapa sahip olan gezegenin yıldızına olan uzaklığı, Merkür’ün Güneş’e olan mesafesinden bile daha az.
GEZEGEN EVRİMİNE IŞIK
TOI-2109b’nin eşsiz yapısı ve yörüngesi, ötegezegen araştırmalarında yeni bir dönemi işaret ediyor. Bu gezegenin kaderi, birçok gökbilimciye göre yalnızca kendi sonunu değil, Güneş Sistemi dışındaki gezegen oluşumu ve evrimiyle ilgili daha büyük sırları da ortaya çıkarabilir.
Dr. Alvarado-Montes, “Bu tür uç örnekler, evrenin sırlarını çözmek için kritik önem taşıyor. TOI-2109b'nin son yolculuğu, diğer yıldız sistemlerinin geçmişini anlatan bir hikâye olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
