Mevcut yasal düzenleme ve sonrasındaki ikincil mevzuatlara göre, mülakat notuyla öğretmen ataması gerçekleştiriliyor. Bu sistemde, KPSS puanlarıyla bir sıralama elde eden öğretmen adayları arasında tüm atamalar mülakatla yapılıyordu.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in, KPSS puanının yüzde 50’si ve mülakatların yüzde 50’si dikkate alınarak hesap edilecek bir atama puanı üzerinden sürecin yürütüleceği yönündeki açıklaması ile öğretmen atamalarında sözlü sınav etkisinin sadece yüzde 50 olacağı yeni bir sisteme geçilecek.
Bu konudaki ilk uygulama, yeni açıklanan 20 bin öğretmen atamasında hayata geçirilecek. 20 bin öğretmen atamasına ilişkin ön başvuru ve sözlü sınav merkezi tercihleri 20-31 Mayıs’ta yapılacak. Adayların sözlü sınava alınacakları sınav merkezleri 10 Haziran’da ilan edilecek. Sözlü sınavlar, 1 Temmuz’dan itibaren gerçekleştirilecek.
Milli Eğitim Bakanlığı, öğretmen atamalarında objektif kriterlere dayanarak sözlü sınavların yapılması için yazılı sınavlardaki uygulamalara benzer bir dizi önlemi hayata geçirecek.
E-DEVLET’TE TANIMLI KODLARLA SÖZLÜ SINAVLAR YAPILACAK
Öncelikle KPSS skoruna göre, atama yapılacak branşlardaki öğretmenin 3 katı kadar aday, kendilerine tanımlanan mülakat merkezlerine davet edilecek.
Bu kapsamda, sözlü sınav öncesinde, hem öğretmen adayları hem de sözlü sınav komisyon üyeleri birbirleri hakkında bilgi sahibi olamayacak.
Bu tedbirin hayata geçirilmesi için e-Devlet üzerinden her adaya bir kod verilecek ve sınav giriş belgelerinde de adayın fotoğrafının yanında sadece bu kod olacak. Sözlü sınav süreçlerinin tamamı, rakamlardan oluşacak bu kod üzerinden gerçekleştirilecek.
Böylece komisyon üyeleri, adayın kimlik bilgilerine erişemeyecek ve puanlamalar da adaya tanımlanan kod üzerinden verilecek.
Öğretmen adayının hangi komisyonda sözlü sınava gireceğine dair de bir bilgisi olamayacak. Aday, hangi komisyonda sözlü sınava tabi tutulacağını ancak sınav merkezine geldiğinde öğrenebilecek. Sözlü sınav komisyonundaki listelerde adayların isimleri değil, e-Devlet'ten verilen kodlar yer alacak.
YAZILI SINAV KURALLARININ AYNISI SÖZLÜ SINAVLARDA DA UYGULANACAK
Sözlü sınav merkezlerinde de yazılı sınavlarda uygulanan bazı sıkı önlemler alınacak. Geçerli sınav giriş belgesi olmayan aday sınava giremeyecek. Adaylar, görevliler ve komisyon üyeleri, cep telefonu dahil hiçbir elektronik cihazla sözlü sınav merkezlerine giremeyecek.
Her öğretmen adayı için başvurduğu branşla ilgili elektronik ortamda soru bankası oluşturulacak. Aday, sözlü sınav salonuna girdiğinde karşısına elektronik ortamda sorular çıkacak.
Daha sonra aday, sözlü sınav esnasında hem sözlü hem de yazılı olarak sorulara yanıt verecek. Aday ayrıca anlattığı konuları yazıp imzaladığı kağıdı, komisyona teslim edecek.
Sözlü sınav süreçlerinin tamamı, kamera ile kayıt altına alınacak.
KILAVUZLAR HAZIR EDİLECEK
Milli Eğitim Bakanlığı, ataması yapılacak her bir branştaki öğretmen adayı için “bilgilendirme kılavuzları” hazırlayacak.
Kılavuzlarda, ataması yapılacak her bir branştaki öğretmen adayının sözlü sınavda sorumlu tutulacağı sınıf düzeyine ait 2023-2024 eğitim-öğretim dönemi öğretim programı bilgisi yer alacak.
Bakanlık, ayrıca sözlü sınav sürecine ait diğer tüm kapsamı da bu kılavuzlarda ilan edecek.
ABD’DE VE İNGİLTERE’DE ÖĞRETMEN ALIMLARI NASIL?
Öğretmen istihdamı için farklı ülkelerde farklı sistemler bulunuyor.
ABD'de, bir lisans programından mezun olan aday öğretmenlik sertifikası alarak öğretmen olabiliyor. Öğretmenlik sertifikası olanlar çalışacakları eyalette mutlaka sınava giriyor ve o eyaletin kriterlerine göre hazırlanan sınavdan başarılı olanlar ancak o eyalette çalışabiliyor.
Bir eyalette geçerli olan sertifika bir başka eyalette geçerli olmuyor. Birçok eyalette bu sertifikalar her 4 yılda bir yenileniyor. Örneğin Ohio'da öğretmenlerin sözleşmelerinin güncellenmesi için her 2 yılda bir üniversiteden 6 kredilik ders almaları gerekiyor.
ABD'de öğretmenlerin kariyer basamaklarında farklı yollar izlense de bu süreçte öğretmenlerin yapmaları gereken işlem ve eylemler bulunuyor. Bu süreçte öğretmenlerin her aşamada başarılı olması bekleniyor.
İngiltere'de ise ortaöğretim öğretmenlerinin yüzde 95'i lisansüstü programlarla yetişiyor. İngiltere Eğitim Bakanlığının aday öğretmenlerin yetiştirilmesinde belirlediği 33 öğretmen yeterliliği bulunuyor. Bu ülkede, öğretmenlerin atanabilmesi için, üniversitelerden mezun olan öğrencilere, dersleri ve uygulama eğitimlerini başarılı bir şekilde tamamladıklarına dair Mesleğe Giriş Profili Belgesi veriliyor. Mezunların atanabilmeleri için Nitelikli Öğretmen Statüsü (QTS) almaları gerekli koşul olarak yer alıyor.
