İstanbul Ticaret Gazetesi yazarı Can Gürlesel, bu haftaki yazısında ABD'nin tarife belirsizliğini sonlandırmasının küresel ekonomiyi rahatlattığını belirtti. Gürlesel, yeni dönemin Türkiye'nin ihracat stratejisini yeniden şekillendireceğini ve pazar dengelerini değiştireceğini vurguladı.
Can Gürlesel'in bu haftaki yazısı şöyle:
Nihai tarifeler, küresel ekonomi ve Türkiye’nin ihracatı!
ABD’nin ithalatta ilave tarife uygulama hedefi, 2025 yılının ilk yarısında küresel ekonomi için büyük belirsizlik ve endişe yaratmıştı.
2 Nisan’da açıklanan ilk tarife oranları sonrası belirsizlik ve endişe daha da artmıştı. Daha sonra başlayan ticaret müzakereleri sonrası 7 Ağustos’tan itibaren uygulanacak ilave tarifeler belirlendi. Nihai tarifeler korkulanın aksine daha düşük oranlarda belirlendi. Buna bağlı olarak küresel ekonomiye ilişkin endişeler azalırken, belirsizlikler de önemli ölçüde ortadan kalktı.
1. ABD nihai tarife oranlarını belirledi, 8 ticaret anlaşması yaptı
ABD, 9 Nisan’dan itibaren ithalat yaptığı ülkelerle ticaret müzakerelerine başladı. Bunlar içinde Avrupa Birliği ve 7 ülke ile ticaret anlaşması yaptı. Anlaşma uyarınca ABD, Avrupa Birliği’ne yüzde 15 tarife uygulayacakken, AB karşı tarife adımını 6 ay erteledi. Anlaşma yapılan ülkeler ise İngiltere (yüzde 10 tarife), Japonya ve Güney Kore (yüzde 15 tarife), Vietnam (yüzde 20 tarife), Filipinler ve Endonezya (yüzde 19 tarife) oldu. Çin’le de bir ön anlaşma gerçekleştirildi. ABD ile Çin, ticaret müzakerelerini 12 Kasım’a kadar sürdürecek. Müzakere sürecinde karşılıklı yüzde 30 ilave tarife uygulanıyor. ABD, Kanada’ya yüzde 35, Hindistan ve Brezilya’ya yüzde 50 tarife uygulamaya başladı. Meksika’ya yüzde 25 tarife uygulama kararı alınırken iki ülke arasında müzakereler sürüyor.
2. Küresel ekonomi için resesyon ve yeniden enflasyon endişeleri azaldı
ABD’nin tarife uygulaması hedefi çerçevesinde yapılan bir çalışma başta ABD olmak üzere küresel ekonomide resesyon endişelerini ve enflasyonda yeniden artış senaryosunu gündeme getirdi. 2025 yılında dünya ekonomisinde büyümenin yüzde 2.0-2.5 arasında kalma olasılığı arttı. Ancak açıklanan nihai tarife oranları ve diğer ülkelerin ABD’ye karşı vergi uygulamayacak olmasıyla (Çin ve Kanada hariç) bir ticaret savaşından şimdilik uzaklaşıldı. Buna bağlı olarak dünya ekonomisi için büyüme tahminleri yüzde 3 seviyesine kadar yükselmeye başladı. Enflasyon tarafında ise endişe daha çok ABD için geçerli kalmaya devam ediyor. Nihai tarifeler diğer ülkeler için enflasyonu artırıcı etki yapmayacak. Merkez bankaları da parasal gevşeme konusunda daha rahat olacak (ABD merkez bankası hariç).
3. Dünya ticaretinde yeniden büyüme beklentisi
İthalatta uygulanacak ilave tarifelerin doğrudan ilk etkisi dünya mal ticareti üzerinde oluyor. Dünya Ticaret Örgütü, 2025 Nisan ayında ilk açıklanan tarife oranlarına bağlı olarak 2025 yılında dünya mal ticaretine ilişkin 4 daralma senaryosu açıkladı. Buna göre mal ticaretinin miktar olarak yüzde 0.9 ile yüzde 4.5 arasında daralacağı öngörülmüştü. Ancak yılın ilk ve ikinci çeyreğinde dünya mal ticareti tarifeler öncesi önden yüklemeli siparişlerle miktar bazında yüzde 4 büyüme gösterdi. Bu gelişmeye bağlı olarak ve nihai tarifelerin açıklanmasının ardından 2025 yılında dünya mal ticareti için miktar olarak yüzde 0.9 büyüme tahmini yapıldı. Kuzey Amerika dışında daralma beklenen bölge kalmadı.
4. Türkiye’nin ihracatı nasıl etkilenecek
ABD’nin uygulamaya başladığı nihai tarifeler Türkiye’yi 3 yönü ile etkileyecek.
İlk olarak ABD, Türkiye’ye yüzde 15 ilave tarife kararı aldı. Türkiye, ABD’ye ihracatında ilave yüzde 15 vergi ile karşılaşacak. Avrupa Birliği ülkelerine de yüzde 15 tarife uygulanacağı dikkate alınırsa ABD ile denk ticareti olan Türkiye için 15 puan ilave tarife yüksek kaldı. ABD pazarında diğer ülkelere uygulanacak tarifeler de Türkiye’nin bu pazardaki rekabetini doğrudan etkileyecek. Hindistan (yüzde 50) ve Çin’e (yüzde 30 geçici) yüksek tarifeler geldi. Başta Vietnam olmak üzere ABD’ye ihracatı hızlı artan Asya ülkelerine yüzde 19-20 tarife geldi. Güney Amerika ülkelerine tarife daha çok yüzde 10 olarak uygulanacak. Mısır, Fas, Suudi Arabistan ve BAE’ye yüzde 10 tarife açıklandı. Nihai tarifeler sonrası ABD’nin ithalatında önemli kaymalar olacak. Türkiye, özellikle Çin ve Hindistan’ın azalacak ihracatını ikame etmeye yönelmeli. Tarifelerin Türkiye’ye son etkisi ise ABD’de yüksek tarifeyle karşılaşacak ülkelerin bu pazardaki kayıplarına karşı diğer pazarlarda daha agresif olması ve Türkiye’nin ihracatta daha zorlu rekabetle karşılaşması olasılığıdır. Bunun ilk işaretleri, AB pazarında Çin ve Hindistan’ın artan ihracatıyla görülmeye başlandı. Türkiye’nin birçok pazarında Çin ve Hindistan’la rekabeti artacaktır.
Son Söz: ABD’nin nihai tarifelerinin Türkiye’nin toplam ihracatı üzerinde etkisi nötr olacak gibi görünüyor.
