NASA’nın “yüksek risk, yüksek getiri” sınıfındaki Ay keşif uydusu Lunar Trailblazer, fırlatılışından yalnızca 24 saat sonra iletişimini kaybederek sessizliğe gömüldü. 26 Şubat’ta Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden SpaceX Falcon 9 roketiyle fırlatılan araç, kalkıştan 48 dakika sonra roketten ayrıldı ve Ay’a doğru yol almaya başladı.
Pasadena’daki Caltech IPAC ekibi, ilk teması fırlatmadan yaklaşık bir saat sonra kurdu. Ancak ertesi gün iletişim tamamen kesildi ve bir daha sağlanamadı. İki yönlü bağlantı olmadan, teknik arızanın tam olarak tespit edilmesi veya yörüngeyi koruyacak manevraların yapılması mümkün olmadı.
GÖREVİN AMACI
Lunar Trailblazer, Ay yüzeyindeki suyun konumunu, miktarını ve zaman içindeki değişimlerini yüksek çözünürlüklü haritalarla ortaya çıkarmak üzere tasarlanmıştı. Bu bilgiler, gelecekteki robotik ve insanlı Ay görevleri, potansiyel ticari girişimler ve Güneş Sistemi’ndeki havasız gezegenlerdeki su döngülerinin anlaşılması açısından büyük önem taşıyordu.
Uzay aracında iki ana cihaz bulunuyordu: NASA Jet Propulsion Laboratuvarı tarafından geliştirilen Yüksek Çözünürlüklü Uçucu Maddeler ve Mineraller Ay Haritalayıcısı (HVM3) ile Oxford Üniversitesi tarafından üretilen ve Birleşik Krallık Uzay Ajansı tarafından finanse edilen Ay Termal Haritalayıcısı (LTM).
İLK BULGULAR VE ARIZA
İletişim kesilmeden önce alınan sınırlı veriler, güneş panellerinin Güneş’e doğru hizalanmadığını, bunun da pillerin şarj edilememesine yol açtığını gösterdi. Pillerin tamamen tükenmesi, aracın tüm sistemlerinin durmasına neden oldu.
Küresel izleme ağları, aylar boyunca uydudan sinyal almayı denedi. Yer radarları ve optik gözlemler, uydunun derin uzaya doğru yavaşça dönerek uzaklaştığını ortaya koydu. Mühendisler, güneş ışığının uygun açıyla yeniden panellere ulaşması halinde yeniden iletişim kurulabileceğini umdu, ancak mesafe arttıkça sinyal güçsüzleşti ve bu ihtimal ortadan kalktı.
KÜRESEL DAYANIŞMA
NASA Jet Propulsion Laboratuvarı’ndan proje sistemleri mühendisi Andrew Klesh, dünya genelinde birçok kurumun, çoğu gönüllü olarak, uydunun izlenmesine destek verdiğini belirtti. Bu ortak çabalar, aracın dönüş hızı, yönelimi ve yörüngesi hakkında daha net bilgi sağladı. Ancak tüm bu çabalara rağmen, telemetri ve komut iletişimi yeniden kurulamadı.
NASA Bilim Misyon Müdürlüğü’nden Nicky Fox, bu tür görevlerin, gelecekteki düşük maliyetli küçük uyduların bilimsel katkı yapabilmesi için riskleri azaltma açısından önemli olduğunu vurguladı.
BİLİMSEL MİRAS DEVAM EDECEK
Her ne kadar Lunar Trailblazer görevini tamamlayamamış olsa da, geliştirilen cihaz ve yazılımlar başka projelerde kullanılmaya devam edecek. HVM3’ün spektrometre tasarımı, NASA’nın gelecekteki Ay Ultra Kompakt Görüntüleme Spektrometresi (UCIS-Moon) projesinde yer alacak.
Caltech’ten baş araştırmacı Bethany Ehlmann, “Ay’a ulaşamamış olmamız büyük hayal kırıklığı, ancak geliştirdiğimiz teknoloji dünya standartlarında. Bu bilgi ve tecrübe, gezegen biliminde ilerlemeye katkı sağlayacak” değerlendirmesinde bulundu.
YÜKSEK RİSK, YÜKSEK GETİRİ
Lunar Trailblazer, NASA’nın SIMPLEx (Gezegen Araştırmaları için Küçük Yenilikçi Görevler) programı kapsamında yürütülen düşük maliyetli, yüksek riskli bilim misyonlarının bir parçasıydı. Bu program, küçük uyduların büyük görevlerle uyumlu çalışabilmesini hedeflerken, daha esnek yönetim süreçleriyle yenilikçi yaklaşımları test ediyor.
