Bilim insanları mantarların DNA’larından yola çıkarak doğada 5 milyondan fazla mantar türü olduğunu tahmin ediyor. Ekseriyetle küçücük olan bu canlıların boyutlarına aldanmayın; çünkü çoğu son derece ilginç özellikler taşıyor. Bu da onları sürekli olarak bilim insanlarının merceği altında tutuyor. Son yıllardaki araştırmalarda mantarların inşaat, bina yalıtımı, hatta 3D yazdırılmış piller için verimli yeni malzemeler elde etmek üzere kullanıldığını bu köşeden duyurduk.
İsviçre Federal Malzeme Bilimi ve Teknolojisi Laboratuvarları’nda (EMPA) geliştirilen çok amaçlı ‘canlı’ malzeme, mantarların garip ve büyülü özelliklerinden yararlanmanın yepyeni yollarını içeriyor. Canlı hücreleri içeren yeni malzeme ‘doğa’sı sayesinde biyolojik olarak parçalanabiliyor ve atıkların parçalanmasına yardımcı olabiliyor. Ve ilk bakışta tuhaf gelse de bu malzeme yenebiliyor.
GIDA KORUYUCU
Araştırmacılar, bu çalışma için genellikle ölü odun üzerinde büyüyen bölünmüş solungaç mantarının belirli bir türünü seçmişler ve sadece kök benzeri miselyum yerine mantarın tümünü kullanmışlar. Bu tür, kendine özgü ve işlevsel özelliklere sahip iki makro-molekül üretiyor. Araştırma ekibi, bu molekülleri kullanarak gıda ve kozmetikleri koruyacak ya da dokularını iyileştirebilecek ve hatta isterseniz yiyebileceğiniz canlı bir malzeme icat etmeyi başardı.
Bilim insanları, bu buluşta kullanılan mantara has kuvvetli nano fiber lifler sayesinde yırtılmadan gerilebilen ve ağır yük taşıyabilecek yüksek çekme mukavemetine sahip ince bir film geliştirdi. Miselyum yani mantarların sıklıkla yeraltında bulunan, ip ya da kök gibi gözüken kısmı bir biyolojik parçalayıcı olduğundan bu buluştan gıda atıklarının depolanabileceği ‘canlı’ plastik torbalar da yapılabileceği düşünülüyor. Yani kompostlanabilir plastik torbalar yerine, organik atıkları bizzat kompostlayan torbalar yapmak için bu buluş kullanılabilir.
YENİLEBİLİR ÇÖP TORBASI
Böylece şehirlerdeki gıda atığı yönetim sürecini hızlandırmaya ve organik materyalleri çöpe atmayı daha güvenli hale getirmeye yardımcı olabilir. Buluşla biyolojik olarak parçalanmayan plastikler gibi çöpe atıldıktan sonra onlarca yıl toprakta kalmayacak ve yenilebilir olduğu için hayvanlar tarafından sindirilebilen bir çöp torbası elde edilmiş olacak. Ayrıca, malzemenin doğal ortamlara gömülmesi güvenli olacağından biyolojik olarak parçalanabilir nem sensörleri ve mantar biyo-pilleri yapımında kullanılması düşünülüyor.
Bakalım, araştırmacılar bu canlı malze- meyi çok da uzak olmayan bir gelecekte günlük hayata dahil edebilecek mi?
