Kök hücrede yerli çözüm

HABER: ADEM ORHUN

Türkiye’de her yıl binlerce hasta, kemik iliği nakli veya kök hücre tedavisine ihtiyaç duyuyor. Öncelikle tam doku uyumu arayanların önemli bir kısmı da yurt dışına yöneliyor. Zira Türk hastaların, yakın akrabaları arasında dahi 10’da 10 tam doku uyumu sağlama oranı yüzde 25-30 civarında. Yani kardeşler bile çoğu zaman birbirinin derdine derman olamıyor. Bu noktada gözler başka kaynaklara çevriliyor.

ABD VE ALMANYA ÖNDE

Türkiye’deki veya yurt dışındaki kemik iliği bankaları uygun donör için aranan yerler oluyor. Ülkemizde kan bağışçılarından bu konuda ayrıca gönüllü olanların testleriyle oluşturulan bir veri havuzu bulunuyor. Hastalığı bilinen ve en az 800 kayıtlı hastaya da acil nakil yapılması gerekiyor. Ancak önceki yıla kadar 30 bin civarında donörün kayıtlı olduğu yerli banka yeterli olmuyor. Bu sebeple başta Almanya olmak üzere yurt dışındaki kemik iliği ve kök hücre bankalarında arama yapılıyor. Dünya Kemik İliği Bankası’nda 25 milyondan fazla bağışçı var. Bu havuzun en büyük paydaşları 7.5 milyon bağışçı ile ABD, diğeri de 5.5 milyon bağışçı ile Almanya.

80 BİNİ GEÇTİK

Bu arada zaman ve ekonomik maliyeti olan kök hücre tedavisi için Türkiye’de sevindirici gelişmeler yaşanıyor. Türk sinemasının bazı filmlerine de konu olan kan kanseri ve kemik iliği nakli, artık eskisi kadar zor değil. Zira tedavi yöntemleri daha kolay hale gelirken, bağışçıların da sayısı artıyor. Hastalarımızın daha hızlı bir şekilde sağlıklarına kavuşması ve dışa bağımlılığın azaltılması için Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKÖK) kuruldu. Geçtiğimiz ağustos ayında birinci yılını dolduran merkez, önceki yıla kadar 30 bin olan kayıtlı kök hücre bağışçısı adayını 80 binin üzerine çıkarmış durumda. İlk hedef ise 300 bin kişinin bu bankaya kaydedilmesi. Zira ABD ve Almanya’daki örneklerinde milyonlarca bağışçı adayının verilerine ulaşmak mümkün. Söz konusu rakamlar bu ülkeleri kök hücre naklinde donör, test, araştırma, nakil ve tedavi hizmetleri konusunda epey avantajlı hale getiriyor. Almanya’nın diğer bir avantajı ise bu ülkede bulunan Türkiyeli göçmenlerin genetik yakınlığı.

KIZILAY GÖREVDE

Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığı’nın hemotopoetik kök hücre nakli tedavisi olması gereken hastalar için oluşturduğu Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi’ne bağışçı bulunması işini Türk Kızılayı yürütüyor. Kızılay, kök hücre bağışçısı kazanımı görevini, Bölge Kan Merkezlerinde kurduğu 12 Gönüllü Verici Merkezi ile sürdürüyor. İlk yıl 50 bin bağışçı hedefini hızlı bir şekilde aşan merkez bugün 80 bini de geçmiş durumda. Bu merkezde biriken bağışçı verisi, ihtiyaç duyan hastaların tıbbi ve genetik özelliklerine göre yapılan tarama ile belli profilde donör adayının kolayca belirlenmesini sağlıyor. Bu adaylara yapılan çağrının ardından uygulanan testlerle, tam doku uyumu sağlayan kök hücre donörü bulunuyor. Bu aşamada Türkiye’de nakil yeterliliği belgelenmiş resmi veya özel hastaneler kemik iliği naklini gerçekleştiriyor.

KÖK HÜCRE TEDAVİSİ UYGULANAN HASTALIKLAR

Kemik iliği kanserleri
Lenfomalar
Çeşitli organ kanserleri
Kemik iliğinin yetersiz çalıştığı veya çalışmadığı durumlar
Kalıtsal anemiler
İmmün yetersizlikler
Kalıtsal metabolik hastalıklar
Kellik
Felç

GÖNÜLLÜ MERKEZLERİ

Türk Kızılayı, “Kök Hücre Bağışçısı Kazanımı” görevini, bünyesindeki Bölge Kan Merkezlerinde kurduğu 12 Gönüllü Verici Merkezi ile aktif olarak yürütüyor. Bu merkezler şu illerde bulunuyor: İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Eskişehir, Düzce, Gaziantep, Erzurum, Bursa, Kayseri, Adana, Samsun.

SGK MASRAFLARI KARŞILIYOR

Kemik iliği nakli tedavilerinde; hastaların anne, baba, kardeş ve çocuklarından, HLA doku grubu uyumlu verici bulmak amacı ile yapılan doku uyumluluk testlerinin giderleri ile aile dışından 30 adayı geçmemek üzere HLA doku grubu belirleme testlerinin giderleri,
Yurt içinde organın bulunması halinde hastanın veya organın nakil yapılacak merkezin bulunduğu yere getirilmesine ilişkin nakliye/transfer masrafları,
Uluslararası kemik iliği bankalarından yapılan taramalarda uyumlu verici adayı bulunamayan veya acil nakil gereken hastalar için hastaya nakil yapacak merkez ve hastanın hekimi onaylıyorsa, en az 4/6 doku uyumu gösteren kordon kanının araştırılması ve uygun bulunduğunda getirtilmesine ilişkin masraflar,
Kemik iliğinin Türkiye’deki nakil merkezine getirilme masrafları, Amerika ve Avustralya Kıtası için 4.500 Euro karşılığı TL’sini, diğer ülkeler için 2.000 Euro karşılığı TL’sini, kordon kanının taşıma tankı ile nakil merkezine getirilme ve tankın geri iletilme masrafları 5.000 Euro karşılığı TL’sini geçmemek şartıyla SGK tarafından ödeniyor.

12 Ekim 2015 Pazartesi

Etiketler : Gündem