Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA), Venüs iklim araştırma aracı olan Akatsuki'nin görev kontrol merkezinden gelen çağrılara bir yıldan fazla süredir yanıt vermemesi üzerine, Salı günü (28 Ekim) uzay aracının arızalandığını duyurdu. Bu olay, insanlığın Venüs'teki son aktif görevini sona erdiriyor.
JAXA yetkilileri, görevin Dünya büyüklüğündeki komşumuza bakış açısını değiştiren ve cennete ya da cehenneme dönüşmek için ne gerektiği konusunda yeni keşiflerin yolunu açan bir misyon olduğunu belirtti. Akatsuki misyonunun, Venüs yörüngesine ilk kez girmeyi başaramamış olmasına rağmen 4,5 yıllık tasarım ömrünü üç katına çıkardığı ve 178 dergi makalesi ürettiği bildirildi.
İKİNCİ YÖRÜNGE GİRİŞİ
300 milyon dolarlık uzay aracı, 2010 yılında fırlatıldı ancak ana motorunda meydana gelen bir arıza nedeniyle kritik yörüngeye girme fırsatını kaçırdı. JAXA, ana roket motoru hasar gördüğü için ekibin yaratıcı olmak zorunda kaldığını ve daha düşük güçlü iticileri kullanarak yakalama girişiminde bulunmak zorunda kalındığını açıkladı. Yörüngeye giriş daha önce hiç böyle bir yöntemle gerçekleştirilmemiş olsa da, Akatsuki'nin Güneş etrafında beş yıl yörüngede kaldıktan sonra 2015 yılında ikinci bir yörüngeye girme denemesi başarılı oldu.
SÜPER DÖNÜŞ SIRLARI
Akatsuki, kurşunu eritebilecek kadar yüksek yüzey sıcaklıklarına ve ezici basınca sahip Venüs'ün iklimi hakkında bilgi edinmeyi amaçladı. Bir yörünge aracı olarak, yüzeyden yaklaşık 50 ila 70 kilometre (30 ila 43 mil) yükseklikte bulunan Venüs'ün bulut kümesine odaklandı.
JAXA, bu bölgede rüzgarların gezegenin dönüşünden 60 kat daha hızlı, hızlı trenlere yaklaşan hızlarda estiğini ve bunun "süper dönüş" olarak bilinen bir olgu olduğunu belirtti. Akatsuki, süper dönüş hakkında ilerleme kaydetti; bulutların yüzlerce görüntü arasında haritalandırılması ve hızlarının ölçülmesiyle, bulutların ivmesinin yerel güneş saatine bağlı olduğu ve inanılmaz dönüş hızlarının güneş ısısıyla korunduğu ortaya çıktı.
YAŞANABİLİRLİK İÇİN ÖNEMLİ
JAXA, bu bulgunun Dünya dışındaki yaşam için de çıkarımlar içerdiğini ekledi. Keşfedilen Güneş dışı gezegenlerin çoğunun gelgit kilidinde olabileceği ve bunun yaşama elverişlilik şanslarını engelleyip engellemediği konusunda devam eden bir tartışma olduğu belirtildi. Ajans, Venüs'ün hızlı atmosfer dönüşünün yıldızdan gelen termal girdiyle sağlanıyorsa, bunun gelgit kilidi olan gezegenlerde ısıyı havayı koruyacak kadar hızlı yeniden dağıtacak yaygın bir mekanizma olabileceğini kaydetti.
Görev süresi boyunca, bilim insanları atmosferde en az dört Dünya günü süren yay benzeri bir yapı tespit etti. Araştırmacılar, bunun Venüs'teki dağların, alt atmosfer gazının Dünya'da gözlemlenenden daha fazla bir "yerçekimi dalgası" olarak yukarılara hareket etmesinden kaynaklandığını öne sürdüler.
YENİ GÖREVLER YOLDA
Akatsuki 2024'te iletişimi kestiğinde, başlangıçtaki altı cihazından son dördünün hala sağlıklı olduğuna inanılıyordu. JAXA, daha fazla bilgi edinmek için yeni Venüs görevleri gerekeceğini belirtti. Yeni görevler arasında, NASA'nın atmosfere nüfuz etmek üzere tasarlanmış DAVINCI ve yörüngede kalacak VERITAS adlı görevleri bulunuyor. Avrupa Uzay Ajansı ise Venüs'ün atmosferini, iç kısmını ve yüzeyini inceleyecek bir yörünge aracı olan EnVision'ı geliştiriyor. Ancak hem DAVINCI hem de VERITAS, ABD hükümetinin fonlama tartışmaları nedeniyle tehlike altında.
