İlk kez Güneş’in gizemli güney kutbu gözlemlendi. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile NASA’nın ortak görevi olan Solar Orbiter, Güneş Sistemi'nin gezegen düzleminin altına yönelerek olağanüstü bir manevrayla Güneş’in erişilmesi zor güney kutbunu görüntüledi. Uzay aracı, Güneş ekvatorunun 15 derece altına dalarak yüksek açılı ilk gözlemlerini gerçekleştirdi.
ESA Bilim Direktörü Prof. Carole Mundell, bu verilerin yalnızca Güneş’i değil, modern yaşamın birçok bileşenini etkileyen uzay hava olaylarını anlamada kritik önemde olduğunu belirtti. Mundell, elde edilen görüntülerin “güneş biliminin yeni bir çağının başlangıcı” olduğunu vurguladı.
MANYETİK KAOS ORTAYA ÇIKTI
Solar Orbiter yalnızca görsel veri sunmakla kalmadı, aynı zamanda Güneş’in manyetik alanındaki çarpıcı bir düzensizliği de belgeledi. Güneş’in manyetik alanı yaklaşık her 11 yılda bir kutuplarını tersine çeviriyor. Şu anda bu sürecin zirve noktası olan güneş maksimumuna yaklaşılıyor.
İlk manyetik alan ölçümleri, Güneş'in kuzey ve güney kutuplarında parçalanmış, karmaşık bir manyetik yapı olduğunu ortaya koydu. Bilim insanları, bu yapının daha önce yalnızca teorik modellerde öngörüldüğünü ancak şimdi ilk kez doğrudan gözlemlendiğini belirtiyor.
DÖNÜŞÜMÜN SIRRI KUTUPLARDA
Güneş, kutuplarından daha hızlı dönen merkezi bölgesi nedeniyle düzensiz bir rotasyon yapısına sahip. Bu farklı dönüş, manyetik alanın bükülmesine neden oluyor. Bilim insanları, bu karmaşık hareketin, Güneş’in karakterinin neden dönemsel olarak değiştiğini açıklayabileceğini düşünüyor.
Güneş’in atmosferindeki tüm olayların manyetik alan tarafından yönlendirildiğini belirten uzmanlar, bu gözlemlerin gelecekteki güneş fırtınalarını ve döngü zirvelerini öngörmede belirleyici olacağını söylüyor.
GÜNEŞ'İN GELECEĞİNE IŞIK
UCL Mullard Uzay Bilimleri Laboratuvarı’ndan Prof. Lucie Green, gözlemlerin önemine değinerek, “Modeller bu karmaşayı öngörüyordu, ancak onu gerçekten görmek bambaşka bir durum,” ifadelerine yer verdi.
Yaklaşık beş yıl içinde Güneş, daha sakin bir döneme –solar minimum– girecek. Ancak bu döngülerin ne zaman tepeye ulaşacağı ya da ne kadar güçlü olacağı hâlâ belirsizliğini koruyor.
YENİ AÇILAR KAZANDIRACAK
2020 yılında fırlatılan ve maliyeti 1,3 milyar doları bulan Solar Orbiter, görüntüleri Mart 2025’te elde etti. Uzay aracı, Aralık 2026’ya kadar Güneş yörüngesinde 17 derecelik bir eğimle kalacak. Sonraki Venüs yakın geçişiyle bu eğim 24 dereceye, 2029’da ise 33 dereceye çıkarılacak.
Bu eğimli yörüngeler sayesinde Güneş’in kutuplarına dair daha net ve detaylı gözlemler yapılması planlanıyor. Bu da bilim insanlarına, Güneş'in davranışlarını anlamada eşsiz bir fırsat sunuyor.
