Mars, yıllardır gizemini koruyan atmosfer kaybı sürecini sonunda ele verdi. NASA'nın MAVEN uzay aracı, Kızıl Gezegen'in atmosferinin Güneş rüzgarlarıyla nasıl soyulduğunu ilk kez doğrudan gözlemlemeyi başardı.
ATMOSFERİ SİLİP SÜPÜREN GÜÇ
Bilim insanları, Güneş’ten gelen enerjik iyonların Mars atmosferine çarparak atomları uzaya fırlattığı "püskürtme" (sputtering) adı verilen atmosferik kaçış mekanizmasını anlık olarak tespit etti. Bu süreç, Mars’ın bir zamanlar sahip olduğu kalın atmosferini yitirmesinde temel etkenlerden biri olabilir.
Colorado Boulder Üniversitesi’nden bilim insanları, bu gözlemin Güneş rüzgârının ağır iyonlarının, atmosferdeki nötr atomları nasıl uzaya savurduğunu net biçimde ortaya koyduğunu belirtiyor.
VERİLERLE YAKALANDI
MAVEN’in üç farklı cihazı -Güneş Rüzgarı İyon Analizörü, Manyetometre ve Nötr Gaz ve İyon Kütle Spektrometresi- püskürtmenin izini sürmekte kritik rol oynadı. Bu cihazlardan gelen veriler birleştirilerek, gelen güneş rüzgarıyla püskürtülen argon atomları arasında doğrudan bağlantı kuran detaylı bir harita oluşturuldu.
BEKLENENDEN DAHA ŞİDDETLİ
Elde edilen bulgular, püskürtmenin önceki tahminlerden dört kat daha hızlı gerçekleştiğini gösterdi. Ayrıca bu süreç, güneş fırtınaları sırasında dramatik şekilde artıyor. Bu da, Mars’ın gençliğinde -yani Güneş’in daha aktif olduğu dönemde- atmosferini kaybetmesinde püskürtmenin baskın bir rol oynadığını doğruluyor.
YAŞAMDAN KURAKLIĞA
Bu gözlem, Mars’ın bir zamanlar yaşanabilir bir gezegenden bugün gördüğümüz soğuk ve kuru bir dünyaya dönüşümüne ışık tutuyor. Aynı zamanda diğer gezegenlerin evrimi ve uzun vadede yaşanabilir kalabilmesi için hangi koşulların gerektiğine dair önemli ipuçları sağlıyor.
