Fransa’nın amiral gemisi süper bilgisayarı Jean Zay, işlem gücünde dört katlık bir artışla kapasitesini olağanüstü seviyelere taşıdı. Yeni güncelleme ile birlikte süper bilgisayarın işlem gücü saniyede 125,9 milyon milyar hesaplamaya (125,9 petaflop) ulaştı.
TEK SANİYEDE 182 GÜNLÜK HESAP
Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS) tarafından yapılan açıklamaya göre, “İnsanlık saniyede bir işlem yapsaydı, Jean Zay’in bir saniyede gerçekleştirdiği hesaplamaları tamamlaması 182 gün sürerdi.” Süper bilgisayarın depolama kapasitesi de ciddi ölçüde artarak 100 petabayt düzeyine çıktı. Bu devasa işlem gücü, özellikle yapay zekâ başta olmak üzere bilimsel araştırmalar için oyunun kurallarını değiştirme potansiyeli taşıyor.
JEAN ZAY 4 İLE GÜÇ ZİRVESİ
Jean Zay 4 olarak adlandırılan bu genişletme, süper bilgisayarı Fransa’nın en güçlü makinelerinden biri haline getiriyor. İlk olarak 2019’da “Turing” süper bilgisayarının yerine devreye alınan Jean Zay, o tarihten bu yana birkaç kez genişletildi. Dördüncü genişletme planı ise Haziran 2023’te Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından duyurulmuştu.
Yükseltilmiş süper bilgisayar, ulusal bir kaynak olarak konumlanmaya devam edecek ve açık araştırma kapsamında akademik ekipler, start-up’lar ve büyük şirketler için ücretsiz olarak kullanılabilecek.
AÇIK KAYNAK DESTEK
CNRS, “Binlerce proje bu yeni aracı; dil işleme, çok modlu hesaplama, biyomedikal araştırmalar, temel fizik, klimatoloji, yeni malzemeler ve enerji, otonom araçlar, karar destek, tarım ve kültür gibi pek çok alanda açık araştırma için ücretsiz olarak kullanabilecek” açıklamasını yaptı.
Süper bilgisayarın en önemli odak noktalarından biri, gelişmiş yapay zekâ temelli modellerin eğitilmesi, özelleştirilmesi ve çalıştırılması olacak. Jean Zay 4’ün genişletilmesi, bilimsel ve toplumsal zorlukların üstesinden gelmek üzere yapay zekâ geliştirme yeteneklerini artırmak isteyen akademik ve endüstriyel araştırmacılar için büyük bir fırsat sunuyor.
PROJELER ARTTI
Jean Zay tesisinde yürütülen yapay zekâ projelerinin sayısı 2019’da 72 iken, 2024’te 1.400’ün üzerine çıkarak büyük bir sıçrama yaşandı. Bu artış, süper bilgisayarın Avrupa'da yapay zekâ gelişimini destekleme konusundaki merkezi rolünü pekiştiriyor. CNRS’ye göre, “Jean Zay, Avrupa’daki en başarılı yapay zekâ makinelerinden biri konumunda.”
ENERJİDE VERİMLİ YAKLAŞIM
Jean Zay, yalnızca hesaplama gücüyle değil, aynı zamanda enerji verimliliğiyle de öne çıkıyor. Nvidia’nın grafik işlemcilerini (GPU) kullanan sistem, Eviden tarafından geliştirilen yeni nesil sıcak su soğutma sistemiyle donatıldı. Sistemin çalışmasından ortaya çıkan ısı, Saclay Platosu'ndaki 1.500 hanenin ısıtılmasında kullanılıyor. Bu sayede sürdürülebilirlik açısından da önemli bir katkı sağlanıyor.
YAPAY ZEKÂ ÜSSÜNE DOĞRU
Geleceğe dönük olarak, Jean Zay süper bilgisayarı Avrupa'nın yapay zekâ projesi olan AI Factory France’ın da merkezi bileşenlerinden biri olacak. Jean Zay 4’ün yenilikçi tasarımı, yapay zekâyı sanatla buluşturan Fransız sanat kolektifi Obvious tarafından geliştirildi.
Bu güncellemeyle birlikte Jean Zay, Fransa’nın bilimsel keşiflerde ve yapay zekâ devriminde öncü rol üstlenmesini sağlayacak. GENCI CEO’su Philippe Lavocat, “Bu alandaki başarı, Jean Zay’in Avrupa’daki diğer makinelerle güçlü bir ağ kurmasında büyük avantaj sağlayacak” değerlendirmesinde bulundu.
