ABD’li gökbilimci Vera Rubin’in adını taşıyan ve Şili’nin Cerro Pachón Dağı’na inşa edilen Vera C. Rubin Gözlemevi, astronomi dünyasında bir dönüm noktasına imza attı. 810 milyon dolarlık yatırımla kurulan gözlemevinin en kritik bileşeni olan 3,2 gigapiksel çözünürlüğe sahip dev LSST kamerası, ilk test gözlemlerinde elde ettiği çarpıcı görüntülerle evrenin bilinmeyen köşelerine dair ipuçları sundu.
SADECE 10 SAATTE
Yalnızca 10 saatlik test süresinde elde edilen verilerle, binlerce ışık yılı uzaktaki galaksiler, yıldızlararası toz bulutları ve 2.104 yeni asteroit gözlemlendi. Bu gök cisimlerinden yedisi, Dünya’ya yakın konumda bulunmasına rağmen herhangi bir tehdit oluşturmadığı belirtiliyor.
BULUTSU DETAYLAR
Gözlemevi ayrıca Trifid ve Lagoon bulutsularının mozaik görüntüsünü de paylaştı. Toplamda 678 kareden oluşan ve yedi saat süren bu gözlem, Dünya’dan yaklaşık 9.000 ışık yılı uzaklıktaki bölgelerin daha önce görülmemiş ayrıntılarını ortaya koydu.
ÖZEL AYNALI YAPI
Teleskop, gelen ışığı üç ayrı aynayla yönlendiren benzersiz bir optik sistemle çalışıyor. Işık önce 27,5 fitlik birincil aynaya, ardından 10,8 fitlik ikincil aynaya, son olarak ise 15,7 fitlik üçüncü aynaya yansıtılıyor. Son aşamada, 9,8 x 5,4 fit boyutlarında ve yaklaşık 2,8 ton ağırlığındaki kameraya ulaşıyor. Kamera, tek bir çekimde dolunaydan 40 kat daha büyük gökyüzü alanını tarayabiliyor.
GECE GÖĞÜNÜN HARİTASI
Gözlemevi, her 3 ila 4 günde bir tüm güney gökyüzünü tarayacak. Bu gözlemler 10 yıl boyunca sürecek ve projenin sonunda yaklaşık 20 milyar galaksi haritalanmış olacak. Ayrıca, 90 bin civarında yeni Dünya’ya yakın asteroitin keşfedilmesi ve karanlık maddeye dair yeni veriler sağlanması hedefleniyor.
DOKUZUNCU GEZEGEN UMUDU
Proje aynı zamanda, yıllardır teorik olarak tartışılan dokuzuncu gezegenin izine ulaşma potansiyeline de sahip. Rubin Gözlemevi'nin ilk yılında bu gezegenin varlığına dair doğrudan ipuçları elde edilebileceği öngörülüyor. Bu gezegenin Güneş etrafındaki bir turunun 10.000 ila 20.000 yıl sürebileceği düşünülüyor.
BİLİMSEL DÖNÜM NOKTASI
Rubin Gözlemevi’nin veri yönetimi ekibinden Dr. Yusra AlSayyad, sistemin geniş görüş alanı sayesinde hem etkileşim halindeki galaksiler hem de milyonlarca diğer gök cisminin olağanüstü detaylarla yakalanabildiğini ifade etti. Gözlemevinin üreteceği 500 petabaytlık veri, evrenin anlaşılması için benzersiz bir kaynak sağlayacak.
