Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Swarm uydularından elde edilen manyetik alan verileri, Dünya’nın manyetik yapısında dikkat çeken değişiklikler olduğunu gösteriyor. 11 yıllık ölçümler, Güney Atlantik Anomalisi olarak bilinen zayıf manyetik alan bölgesinin 2014’ten bu yana kıta Avrupası’nın yarısı büyüklüğünde bir alana yayıldığını ortaya koydu.
KORUYUCU KALKAN TEHLİKEDE
Dünya’nın manyetik alanı, gezegenin korunmasında hayati bir rol oynuyor. Kozmik radyasyon ve güneşten gelen yüklü parçacıklara karşı koruyucu bir kalkan görevi gören bu alan, ayaklarımızın yaklaşık 3000 kilometre altında yer alan dönen sıvı demirden oluşan çekirdekle üretiliyor. ESA’nın FutureEO programı kapsamında fırlatılan üç Swarm uydusu, Dünya’nın çekirdeği, mantosu, kabuğu ve iyonosferinden gelen manyetik sinyalleri detaylı biçimde ölçerek bu dinamik sistemin nasıl değiştiğine dair kritik veriler sunuyor.
ANOMALİ GENİŞLİYOR
Güney Atlantik Anomalisi, ilk kez 19. yüzyılda Güney Amerika’nın güneydoğusunda tespit edilmişti. Ancak son Swarm verilerine göre, bu zayıf alan yalnızca genişlemekle kalmadı; aynı zamanda Afrika’nın güneybatısındaki Atlantik Okyanusu bölgesinde 2020’den bu yana daha da hızlı zayıflama göstermeye başladı.
TERS MANYETİK AKILAR
Danimarka Teknik Üniversitesi’nden Jeomanyetizma Profesörü Chris Finlay, anomalinin tek parça bir yapı olmadığını, farklı bölgelerde farklı hızlarla değişim gösterdiğini belirtti. Özellikle Afrika üzerinde, manyetik alanın çekirdekten yüzeye çıkmak yerine çekirdeğe geri döndüğü “ters akı yamaları” adı verilen bölgelerin bu zayıflamayı tetiklediği kaydediliyor.
UYDULAR RİSK ALTINDA
Anomalinin yayılması sadece bilimsel bir mesele değil; aynı zamanda uzay güvenliği açısından büyük önem taşıyor. Bu bölgeden geçen uydular, artan radyasyon nedeniyle elektronik sistemlerinde arızalar yaşayabiliyor. Bu da navigasyon, iletişim ve diğer hayati uydu işlevlerinde kesintilere yol açabiliyor.
KUTUP HAREKETLERİNE DİKKAT
Swarm verileri yalnızca Güney yarımküredeki zayıflamayı değil, Kuzey yarımküredeki güçlü manyetik alan bölgelerinin de hareketini gösteriyor. Kanada çevresindeki alan zayıflarken, Sibirya üzerindeki manyetik alan güçleniyor. Kanada bölgesi neredeyse Hindistan büyüklüğünde küçülürken, Sibirya bölgesi Grönland büyüklüğünde büyüme gösterdi. Bu değişim, kuzey manyetik kutbunun Sibirya’ya doğru kaymasıyla bağlantılı ve gezegenin navigasyon sistemlerini doğrudan etkiliyor.
SWARM GÖREVİ UZATILIYOR
ESA Swarm Görev Yöneticisi Anja Stromme, uyduların sağlıklı çalıştığını ve veri kalitesinin mükemmel olduğunu belirtti. Stromme, bu veriler sayesinde Dünya’nın manyetik yapısının 2030’a kadar takip edilebileceğini ve yeni güneş minimumu sırasında eşsiz bilgiler elde edilebileceğini ifade etti. Swarm uyduları, Dünya’nın iç yapısından atmosferin dış katmanlarına kadar çok katmanlı bir anlayış sunarak, hem bilimsel araştırmalar hem de operasyonel sistemler için vazgeçilmez hale gelmiş durumda.
