Gezegenimizin en eski kayalarında yapılan yeni bir keşif, Dünya’nın oluşumuna dair bilinenleri sarsacak nitelikte. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) ve uluslararası araştırmacılardan oluşan bir ekip, potasyum izotoplarında tespit ettikleri kimyasal dengesizliğin, ‘proto Dünya’ olarak adlandırılan erken gezegen evresine ait olabileceğini ortaya koydu.
PROTO DÜNYA’DAN KALAN PARÇALAR
Bilim insanları uzun süredir, 4,5 milyar yıl önce gerçekleşen dev bir çarpışmanın Dünya’nın kimyasal yapısını tamamen değiştirdiğine inanıyordu. Ancak MIT ekibinin bulguları, bu çarpışmadan bazı orijinal yapı taşlarının sağ çıkmış olabileceğini gösteriyor.
Elde edilen veriler, Dünya’nın en eski kaya örneklerinde, gezegenin bugünkü bileşimiyle uyuşmayan potasyum izotop dengesizlikleri bulunduğunu ortaya koydu. Bu da, çarpışmadan önceki ‘proto Dünya’ malzemelerinin bir kısmının hâlâ varlığını sürdürdüğünü düşündürüyor.
EN ESKİ KAYAÇLARDA SIRLAR
Araştırmacılar, Kanada, Grönland ve Hawaii gibi bölgelerden alınan çok eski kaya örneklerinde potasyum-40 izotopunun alışılmadık derecede az olduğunu belirledi. MIT’den Nicole Nie, bulgunun gezegenin en erken dönemine dair doğrudan bir iz olabileceğini ve ‘proto Dünya’ materyallerinin günümüze kadar korunmuş olabileceğini belirtti. Ayrıca, elde edilen verilerin dev çarpışmadan bile önceye ait Dünya’nın bir parçasını yansıtabileceğini vurguladı.
JEOKİMYASAL İMZA ORTAYA ÇIKTI
Araştırma ekibi, elde ettikleri örnekleri asit çözeltisinde işleyip kütle spektrometresiyle potasyum izotoplarını analiz etti. Sonuçlar, potasyum-40 oranının bugünkü Dünya malzemelerine göre çok daha düşük olduğunu gösterdi. Bu durum, söz konusu örneklerin, dev çarpışmadan önceki Dünya’nın kimyasal imzasını taşıdığı anlamına geliyor. Araştırmacılar, bu potasyum eksikliğinin Dünya’nın iç katmanlarında milyarlarca yıldır korunduğunu düşünüyor.
GÜNEŞ SİSTEMİNİN YENİ HARİTASI
MIT’nin yanı sıra Chengdu Teknoloji Üniversitesi, Carnegie Bilim Enstitüsü, ETH Zürich ve Scripps Oşinografi Enstitüsü’nden bilim insanlarının da yer aldığı çalışma, yalnızca Dünya’nın değil, tüm Güneş Sistemi’nin erken kimyasal evrimine dair yeni ipuçları sunuyor. Araştırmacılar, proto Dünya’yı oluşturan orijinal meteorit türlerinin henüz keşfedilmediğini, mevcut göktaşı örneklerinin bu erken malzemeleri temsil etmediğini belirtiyor.
