Dünya gıda piyasasında kıtlık korkusu

FAO Reel Gıda Fiyatı Endeksi’nin son 47 yılın en yüksek düzeyine ulaşması, küresel gıdada kıtlık korkusuna neden oldu. Kuraklık gibi iklim değişimlerinin beslediği korku nedeniyle ülkeler gıda stok oranlarını yükseltiyor.

Türkiye ise gıda ve tarımda ihracat rekoru kırmaya devam ediyor. Gıda ihracatı, geçen ay yüzde 30 arttı. Türkiye, bu alandaki başarısını sürdürebilmek için stratejik planını yeniliyor, ek önlemler alıyor.

HABER: BARIŞ CABACI

Global ekonomide tedarik zincirinin bozulması, birçok ülkede farklı ürünler için kuyruklara neden oluyor. Bununla birlikte dünya genelinde gıda ürünlerinde artan fiyatlarla tarımda toprak verimliliği ve iklim kaynaklı kıtlık endişesi yaşanıyor. Pandemi süreci de bu endişeyi besliyor. Çünkü salgının başlamasıyla bozulan tedarik zinciri hâlâ düzelmedi. Bu durum Dünya Gıda Örgütü (FAO) Reel Gıda Fiyatı Endeksi’nin, son 47 yılın en yüksek düzeyine ulaşmasından da anlaşılıyor. Endekse göre, insanoğlunun temel besin kaynağı olan bitkisel yağ, tahıl ve et fiyatları geçen yılın ağustos ayına göre yüzde 33 arttı. Bu artış, ABD, Almanya, İngiltere ve Türkiye gibi ülkelerde yıllık gıda enflasyonunda da etkili oldu.

ENFLASYON ARTIYOR

Gıda ve enerji alanındaki fiyat artışıyla uğraşan ülkeler, son yılların en yüksek enflasyonu ile karşı karşıya. AB üyesi olan Fransa, son 10 yılın en yüksek enflasyon rakamını gördü. Almanya’da enflasyon oranı yüzde 4’ü aşarak son 28 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Birleşik Krallık’ta ise enflasyon oranı son 9 yılın en yüksek seviyesinde. ABD’de de enflasyon oranı yıllık bazda 5.4 ile son 13 yılın en yüksek seviyesine çıktı.

GÜÇLÜ TEDARİKÇİ

Dünya genelinde hem üretim hem de tedarik anlamında sıkıntılar yaşanırken Türkiye, her alanda aldığı önlemle tedarik güvenliği ve fiyat istikrarını sağlamaya çalışıyor. Öte yandan, Türkiye’nin enflasyon oranlarına yansıyan gıda ve tarım ürünlerinde bu oran tüketicilere en az şekilde yansıtılmaya çalışılıyor.

Türkiye, iç pazarına yetebilmenin yanında gıda ihracatında rekor kırmaya devam ediyor. Gıda alanında Türkiye’nin ihracatı, geçen ay 2020’nin aynı dönemine göre yüzde 30 artarak, 20 milyar 783 milyon 227 bin dolara yükseldi. Tarım ihracatı, eylülde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23.8 artarak, 2 milyar 744 milyon 31 bin dolara çıktı. Ayrıca Türkiye’nin tarım ihracatı, geçen ay toplam ihracatın yüzde 13.2’sini oluşturdu.

STRATEJİK PLAN

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2019-2023 için açıkladığı ve 2021 yılında mevcut sorunlardan dolayı güncellemeye gittiği Tarım ve Gıda Alanında Stratejik Plan ile tarımsal üretimde verim ve kalitenin artırılması ve istikrarlı gıda arzının sağlanması hedefleniyor. Bakanlık, istikrarlı gıda arzının sağlanması için en büyük bütçeyi (59 milyar TL) kırsal kalkınma ve toprak verimliliği için ayırdı.

VERİMLİLİK ÖNLEMİ

Bu süreçte ülkelerin kullandığı bir diğer tedbir de gıda ürünlerinin ihracına kısıtlama getirmesi oldu. 4 Eylül tarihli Resmi Gazete’de toprak verimliliğini ilgilendiren ürün gruplarında ihracata yönelik tedbirler alındı. Resmi Gazete’ye göre, diamonyum hidrojen ortofosfat, azot ve fosforun ikisini de içeren diğer mineral veya kimyasal gübreler ve toprak verimliliğini artıran birçok ürün ve gübrede ihracat kayda bağlı olmuştu.

ÜRETİMİ AZ ÜRÜNLER

Türkiye, ekolojisinde üretilemeyen veya üretimi yetersiz kalan tarımsal ürünlerin tedarikinde istikrarın sağlanması için de önlem alıyor. Üretimi az ve mümkün olmayan gıda ve tarım ürünleri için belirlenen arazi kiralama projesi kapsamında yatırımlar da sürüyor.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI

Geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen Kabine Toplantısı’ndan sonra açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İklim değişikliğinin tarıma etkilerinin arttığını söyledi. Böylelikle Kabine Toplantısı’nda alınan karar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ismi, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olarak değişti. Yenilenen bakanlık bünyesinde İklim Değişikliği ve Uyum Koordinasyon Kurulu oluşturulacak. Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı olan Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü de yenilenen Bakanlık bünyesinde toplanacak.

Hedef, sürdürülebilir tarım

Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ayşe Ayşin Işıkgece, gıdada yaşanan sıkıntının bir nedeninin de ülkelerin gıda stoklamaya yönelmesinin olduğuna dikkat çekti. Işıkgece, İstanbul Ticaret’in sorularını yanıtladı.

ARZ-TALEP DENGESİ

Küresel gıda arz-talep dengesizliğinde, gıda fiyatlarının arttığını belirten Bakan Yardımcısı Işıkgece, “Aşılamayla yeniden üretime başlayan sektörlerin artan enerji talebi karşısında, enerji arzının düşük kalması, enerji fiyatlarının aşırı artmasına yol açarak, küresel gıda fiyatlarındaki artışı güçlendirdi. Dünyada son iki yılda gıda güvenliği açısından stok ürün miktarları hızlı bir şekilde arttı. Önümüzdeki dönemde (yaklaşık 1-5 yıl içinde) tarım ürünü fiyatlarında stabilitenin sağlanacağı düşünülüyor. Fiyat artış hızının yavaşlamasına karşın yatay seyir devam edecek gibi gözüküyor” dedi.

HEM DESTEK HEM ÖNLEM

Tarımda üretim için 7 milyon tonun üzerinde gübre kullanıldığını hatırlatan Işıkgece, gübrenin tarımsal üretim maliyetinin ortalama yüzde 20’sini oluşturduğunu söyledi. Işıkgece, şöyle konuştu: ”Gübre üretimi yüzde 90 dışa bağımlı. Dünya gübre fiyatları TL bazında yüzde 193, dolar bazında yüzde 158 ve Türkiye’de yüzde 144 arttı. Bu alanda aldığımız tedbirlerle tarımsal üretimin olumsuz etkilenmemesi ve gübre arzında sıkıntı yaşanmaması için kimyasal ve organik katı ve sıvı gübrelerin ihracı kayda bağlandı.”

Işıkgece, gübre desteklerinin yüzde yüz oranında arttırıldığını söyledi.

ÜRETİM HARİTASI

‘Tarım Havzaları Üretim ve Geliştirme Projesi’ kapsamında, iklimle uyumlu ürün yetiştirilmesi ile doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımının amaçlandığını vurgulayan Bakan Yardımcısı Ayşe Ayşin Işıkgece, su sıkıntısı yaşanan bölgelerde, mısır gibi su tüketimi yüksek olan ürünler yerine, su tüketimi az ürünlerin ekimine destek verildiğini belirtti. Işıkgece, “Kuraklığın önlenmesi için su tüketimi az olan ürünlerde ilave yüzde 50 yem bitkileri desteği ödemesi ile suya göre üretim anlayışını yaygınlaştıracağız. Çok su tüketimi olan ürünlerde ise hem su tüketimini hem de metan gazı salınımını önlemek için damla su ile ürün yetiştirme projelerini destekliyoruz. Ayrıca ülkemizde büyük ovaların belirlenerek koruma altına alınması ve tarım arazilerinin bölünmesini önlemek için çalışıyoruz” dedi.

YAĞLI TOHUMLAR İÇİN

Yurt dışında kiralanan arazilerin gıda güveliğinin garanti altına alınması için önemli olduğuna dikkat çeken Bakan Yardımcısı Işıkgece, “Ülkelerarası tarımsal ticaretin artırılması amacıyla Sudan devleti başta olmak üzere diğer ülkelerden uzun süreli arazi kiralamasına ilişkin çalışılıyor. Arazi kiralama çalışmalarının, ülkemizin yağlı tohumlar ihtiyacının karşılanmasında önemli rol oynamasını bekliyorum” diye konuştu.

DÜNYADA FİYATLAR NEDEN ARTIYOR?

Bakan Yardımcısı Işıkgece’ye göre fiyatların artmasındaki sebepler şunlar:

* Lojistik sıkıntılar

* Korumacı politikaların artması

* Gıda talebindeki artış

* İşgücü sorunları

* Yükselen enerji maliyetleri

AFRİKA VE ASYA’DA İHTİYAÇ DAHA DA ARTACAK

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ile Dünya Gıda Örgütü’nün (FAO) ‘Tarımın 2021-2030 Görünümü’ raporunda da talep ve tarım emtialarının geleceğine ilişkin tahminler yer aldı. Çin’in talebindeki artış ivmesinin yavaşlayacağı öngörülmekle birlikte Sahraaltı, Yakın Doğu, Kuzey Afrika ve Güney Asya’da talebin artması bekleniyor.

18 Ekim 2021 Pazartesi

Etiketler : Sektörel