FOTOĞRAF: KAMİL ÇATAK
İlim Yayma Vakfı’nın düzenlediği Aliya 100 Yaşında: Hayat–Fikir–Mücadele sergisi, Bosna-Hersek’in bağımsızlık mücadelesinin sembol isimlerinden Aliya İzetbegoviç’in entelektüel birikimini ve siyasal duruşunu, aynı mekanda ve katmanlı bir kurguyla yansıtıyor. Sergi, Aliya’nın hayatına ilişkin kronolojik izleri takip ederken, ziyaretçiye aynı zamanda tarihsel bir okuma sunuyor. Bu okuma, yalnızca bir dönemin siyasi panoramasını sunmakla sınırlı kalmıyor; Aliya’nın kişisel disiplinini, okuma dünyasını ve ahlaki pusulasını da anlatıyor.
TÜRKİYE’DE İLK KEZ
Sergide Aliya İzetbegoviç’in şahsi eşyaları, biyografik belgeleri, el yazıları, okuduğu kitaplar, fotoğrafları ve entelektüel üretimi Türkiye’de ilk kez bir arada sunuluyor. Günlük hayatına ait nesneler, onun sade yaşam anlayışını, ahlaki disiplinini ve düşünce dünyasını yansıtan tanıklıklar olarak serginin merkezinde yer alıyor. Ziyaretçi, Aliya’nın kişisel eşyaları ve arşiv belgeleri üzerinden, bir liderin kamusal rolünün arkasındaki ‘insani ölçü’yü ve hayatını kuşatan değerler sistemini takip edebiliyor. Serginin kurgusu, Aliya’nın kalıcı hafızasını ‘insan onuru’ ve ‘sorumluluk’ fikriyle birlikte ele alarak, ziyaretçiye yalnızca bir siyaset biyografisi değil; bir değerler haritası sunmayı amaçlıyor.
SADECE LİDER DEĞİL, MÜTEFEKKİR
Serginin küratörlüğünü Samed Karagöz üstleniyor. Karagöz’ün yaklaşımı, Aliya İzetbegoviç’i yalnızca bir devlet adamı ya da savaş lideri olarak değil; Doğu ile Batı arasında özgün bir düşünce hattı kurmuş, ahlaki tutarlılığıyla çağının krizlerine cevap üretmiş istisnai bir mütefekkir olarak ele alıyor. Bu çerçeve, sergi boyunca kronolojik anlatının ötesine geçerek, Aliya’nın fikir dünyasını ‘metinler, belgeler ve tanıklıklar’ üzerinden okuma imkanı sağlıyor.
Ziyaretçiler, Aliya’nın sadece ‘ne yaptığına’ değil, ‘neden yaptığına’ ve ‘hangi ilkeye yaslandığına’ da yaklaşabiliyor. Sergi, bir düşünce insanının entelektüel inşasını, okudukları ve yazdıkları üzerinden takip etmeyi mümkün kılarken; onu çağının siyasi ve toplumsal gerilimleri içinde konumlandırmayı da ihmal etmiyor.
ÜÇ EKSENDE KURGULANDI
Sergi, üç ana başlık etrafında kurgulanıyor. Hayat bölümünde Aliya’nın gençlik yılları, baskı ve mahkûmiyet dönemleri, ailesiyle ilişkisi ve şahsi hayatındaki sadelik ele alınıyor. Bu bölüm, Aliya’nın kişisel hikayesini, bir karakter ve disiplin inşası olarak okumaya imkan veriyor; özellikle baskı dönemleri ve mahkûmiyet yılları üzerinden ‘dayanma gücü’nün nasıl şekillendiğini izletiyor.
Fikir bölümünde, İslam düşüncesine getirdiği özgün yorumlar ile özgürlük, insan hakları ve ahlak kavramlarına yaklaşımı öne çıkıyor. Bu kısım, Aliya’nın fikir dünyasını sadece teorik bir çerçeve olarak değil; hayatın içindeki kırılma anlarına dokunan, güncel sorunlarla temas eden bir düşünce çizgisi olarak ele alıyor.
Mücadele bölümünde ise Bosna Savaşı yıllarında sergilediği siyasi ve ahlaki liderlik, savaşın en zor anlarında dahi hukuku ve insan onurunu önceleyen duruşu tarihsel belgeler ışığında aktarılıyor. Bu bölüm, savaşın sadece askeri ve siyasi boyutunu değil; bir toplumun varoluş sınavını, adalet ve hukuk tartışmalarını, ‘insanı koruma’ fikrinin zor zamanlarda nasıl bir anlam kazandığını da hatırlatıyor.
Bu üç eksenli yapı, Aliya’nın portresini tek bir role indirgemeden hem düşünce üretimi hem de tarihsel sorumluluk bağlamında bütünlüklü bir anlatıya dönüştürüyor. Serginin bütününde hissedilen ana damar ise, Aliya’nın çağlar üstü görünen sorumluluk fikri: Zor zamanlarda insanın neye tutunduğu, hangi ilkeyi koruduğu ve hangi bedeli göze aldığı.
18 OCAK’A KADAR ÜCRETSİZ
İstanbul Ticaret Odası’nın katkılarıyla hayata geçirilen; Ketebe Yayınları ile Türk Telekomun da sponsorları arasında yer aldığı ‘Aliya 100 Yaşında: Hayat–Fikir–Mücadele’ sergisi, 19 Aralık–18 Ocak tarihleri arasında hafta sonu dâhil her gün 10.00–20.00 saatleri arasında Atatürk Kültür Merkezi’nde ücretsiz olarak ziyaret edilebilecek.
İTO’YA TEŞEKKÜR PLAKETİ
Serginin açılışına; İlim Yayma Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Necmeddin Bilal Erdoğan, Avukat ve Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi eski Başkanı Šefik Džaferović, Aliya İzetbegoviç Vakfı Genel Sekreteri Esma Zlatar, Aliya İzetbegoviç’in torunları, yakın dostları ve davetliler katıldı.
Açılışta, sergiye verdiği destek dolayısıyla İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç’e teşekkür plaketi takdim edildi. Plaket, Necmeddin Bilal Erdoğan tarafından sunuldu. İTO’nun da katkılarıyla hayata geçirilen sergi, farklı kurum ve paydaşların desteğiyle daha geniş bir hafıza ve kültür buluşmasına dönüştürüldü.
