Pekin, Amerika'nın çip kısıtlamaları nedeniyle zor durumda kalan teknoloji devlerine yardımcı olmak için agresif bir yaklaşım benimsiyor. Gelişmiş yarı iletkenlerdeki kıtlığın o kadar ciddi olduğu bildiriliyor ki, hükümet Çin'in en büyük sözleşmeli çip üreticisi Semiconductor Manufacturing International'ın (SMIC) üretimine doğrudan müdahale etmeye başladı.
Konuya yakın kaynaklara göre, Çinli yetkililer, yapay zekâ çipleri üretmek için SMIC teknolojisini kullanan teknoloji devi ve ulusal şampiyon Huawei Technologies'in ihtiyaçlarına öncelik vermeye çalışıyor.
Bu durum, diğer Çinli teknoloji şirketlerinin sınırlı yerli kapasiteyi güvence altına almak için büyük bir mücadeleye girmesine neden oluyor. Bazı durumlarda laboratuvarların, yüksek performanslı Nvidia yongalarının çok rağbet gören tedariklerini kaçak olarak temin ettiği belirtiliyor.
KITLIK GEÇİCİ ÇÖZÜMLER GETİRDİ
Hareketli yapay zekâ girişimi DeepSeek'in, çip sıkıntısı nedeniyle bu yılın başlarında son modelinin çıkışını ertelemek zorunda kaldığı öğrenildi. Huawei gibi şirketlerin de, yapay zekâ modellerini eğitmeye yardımcı olabilecek devasa ve güç tüketen sistemlerde binlerce çipi bir araya getirmek gibi geçici çözümler ürettiği bildiriliyor.
Çinli şirketlerin ve Pekin'in ABD'nin son ihracat kısıtlamaları karşısında kat ettikleri mesafe, yapay zekâ üstünlüğü yarışındaki risklerin bir göstergesi olarak yorumlanıyor.
BEYAZ SARAY İKİYE BÖLÜNDÜ
Üst düzey ABD yetkililerinin, Çin'in çip ve yarı iletken üretim ekipmanlarına erişimini kısıtlamaya devam etmek mi, yoksa daha fazla satışa izin vermek mi gerektiği konusunda ikiye bölünmüş durumda olduğu belirtiliyor. Amaçlarının, Huawei tarafından üretilen çiplerin dünya çapında daha gelişmiş ve talep gören hale gelmesini engellemek olduğu ifade ediliyor.
Başkan Trump'ın, üst düzey yetkililerin Çin ordusunu güçlendirme konusundaki güvenlik riskleri hakkında kendisini uyarmasının ardından, Çin lideri Şi Cinping ile yaptığı son toplantıda Çin'e yeni bir Nvidia çipinin ihraç edilmesi olasılığını görüşmemeyi seçtiği bildirildi.
DEĞİŞİM SANCIYLA GELİYOR
Ancak Nvidia CEO'su Jensen Huang, Çin'in yarı iletken üretimini hızla artırdığını ve dünyadaki yapay zekâ geliştiricilerinin yarısına ev sahipliği yaptığını savunuyor. Huang, dünyanın en değerli şirketinin, Huawei ile rekabet edebilmek ve rakiplerinin çiplerinin dünya çapında yayılmasını engellemek için Blackwell gelişmiş yapay zekâ çipinin bir versiyonunu Çin'e ihraç etmesine izin verilmesi gerektiğini belirtti. Huang, yakın zamanda yaptığı bir açıklamada, Çin'in yapay zekâ konusunda "Amerika'nın nanosaniyeler gerisinde" olduğunu iddia etti.
Çin ise bu iddialara yanıt veriyor. Çin'in Washington Büyükelçiliği sözcüsü Liu Pengyu, olgun çip kapasitelerinin küresel pazarın yaklaşık yüzde 28'ini oluşturduğunu ve gelişmiş çip sektörünün "çığır açan sonuçlar ürettiğini" söyledi. Çin'in New York Başkonsolos Yardımcısı Ma Xiaoxiao da farkın "giderek küçüleceğini" ekledi.
Pekin, kendi kendine yetme çabaları kapsamında, devlet veri merkezlerine Nvidia yongalarını kullanmayı bırakmaları talimatını verdi. Bu hamle, bazı analistler tarafından ABD ile daha iyi bir yongaya erişim için pazarlık pozisyonu olarak değerlendiriliyor. Ancak bu değişim sancılı oldu; mühendislerin aşırı ısınma, sistem çökmeleri ve yazılım desteği eksikliği gibi sorunlar nedeniyle yerel alternatiflerle zorlandıkları belirtiliyor.
KAPASİTE TAM BİR MUAMMA
Kısıtlamalara rağmen, Çinli şirketlerin Nvidia çiplerini kaçak olarak ülkeye sokmaya veya bulut bilişim yoluyla uzaktan erişmeye devam ettiği bildiriliyor. The Wall Street Journal tarafından incelenen sözleşmelere göre, en az 16 adet buzdolabı boyutundaki Blackwell rafının parçalar halinde gönderilip Çin'de yeniden monte edilmesinin planlandığı ortaya çıktı.
Çin'in kendi başına üretebildiği çiplerin ise ciddi sınırlamaları bulunuyor. ABD, en gelişmiş "aşırı ultraviyole litografi" (EUV) makinelerinin satışını yasakladı. Bu nedenle Çin'deki tesisler, daha az verimli eski tekniklere güvenmek zorunda kalıyor; bu da üretilen çiplerin kullanılabilir yüzdesini azaltıyor. Morgan Stanley analistleri, Huawei'nin gelişmiş 910C çipinin SMIC teknolojisiyle üretiminde, her 100 parçadan 95'inin kullanılamaz hale gelebileceğini tahmin etti.
İlerleme Enstitüsü (Institute for Progress) ise ABD'nin üst düzey çip üretiminin bu yıl Çin'in yaklaşık 25 katı olacağını ve bu farkın seneye 40 kata çıkacağını belirterek, yaptırımların işe yaradığını savunuyor.
Ancak bu veriler konusunda da bir anlaşmazlık yaşanıyor. Nvidia, bu yıl lobi faaliyetlerine yaklaşık 3,5 milyon dolar harcarken (2024'ün tamamında 640.000 dolardı), şirketin eski bir CIA analistini Washington'daki yetkililere göndererek Çin'in üretim tahminlerinin "çok düşük" olduğunu söylediği iddia edildi. Haziran ayında Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Huawei'nin yılda yaklaşık 200.000 çip üretebileceğini ifade ederken, araştırma şirketi SemiAnalysis bu rakamın 805.000 olacağını ve gelecek yıl iki katına çıkacağını tahmin ediyor.
