Küresel ölçekte büyüyen veri talebi ve yapay zekanın hesapsal yükü, kara tabanlı tesislerde soğutma maliyetlerini yukarı çekiyor. Highlander’ın devlet inşaat ortaklarıyla geliştirdiği büyük sarı kapsül, okyanus akıntılarının doğal soğutmasından yararlanarak hava soğutması/su buharlaştırma ihtiyacını azaltmayı hedefliyor. Şirket, deniz altı kurulumla soğutma kaynaklı enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 90’ını kısmayı öngörüyor.
İLK TİCARİ DENEME
2018’de Microsoft’un İskoçya açıklarındaki deneysel uygulamasına benzer şekilde tasarlanan sistem, ekim ortasında suya indirilecek ve China Telecom ile devlete ait bir yapay zeka bilişim şirketi gibi müşterilere hizmet verecek. Çin’in veri merkezlerinin karbon ayak izini azaltma stratejisi kapsamında konumlanan proje, Hainan’daki benzer girişime sağlanan 40 milyon yuan sübvansiyon gibi politik desteklerden de yararlanıyor.
YENİLENEBİLİR ENERJİ ENTEGRASYONU
Kapsül, ayrı bileşenler halinde karada inşa edildikten sonra açık denize yerleştirilecek. Enerjisinin neredeyse tamamı yakın offshore rüzgar çiftliklerinden sağlanacak; Highlander, kullanılan enerjinin yüzde 95’inden fazlasının yenilenebilir kaynaklardan geleceğini belirtiyor. Bu yaklaşım, tüp taşımacılığı ve depolama gibi lojistik yükleri de azaltmayı amaçlıyor.
CAM KAPLI KORUMA
Tuzlu su korozyonuna karşı çelik kapsülün dış yüzeyinde cam partiküllü koruyucu kaplama kullanılıyor. Kapsül, bakım için asansörle su üstünde kalan bir servis bölümüne bağlanacak. Buna karşın uzmanlar, açık denizde karaya hat çekimi ve yüksek güvenlikli, düşük gecikmeli internet bağlantısının klasik tesislere kıyasla daha karmaşık olduğuna dikkat çekiyor.
SİBER-FİZİKSEL RİSKLER
Florida Üniversitesi ve Japonya’daki Elektro-İletişim Üniversitesi’nden çalışmalar, deniz altı veri merkezlerinin su yoluyla ses dalgaları üzerinden yapılabilecek akustik saldırılara açık olabileceğini gösterdi. Bu bulgular, deniz tabanlı altyapı için yeni güvenlik protokolleri ve dış tehditlere karşı çok katmanlı savunma gereksinimini gündeme taşıyor.
ISIL YÜK YANSIMASI
Deniz ekolojistleri, kapsüllerin yaydığı ısı yükünün yerel su sıcaklıklarını mikro ölçekte değiştirebileceğini; bazı türleri çekip bazılarını uzaklaştırabileceğini vurguluyor. Highlander, Zhuhai yakınlarında 2020’de yapılan bağımsız testte su sıcaklıklarının eşiklerin altında kaldığını aktarırken, araştırmacılar megavat ölçekli sistemlerde termal kirlilik riskinin detaylı incelenmesini zorunlu görüyor.
NİŞ KULLANIM ALANLARI
Uzman değerlendirmeleri, deniz altı veri merkezlerinin geleneksel tesislerin yerini tamamen almayacağını, ancak yüksek yoğunluklu soğutma gerektiren belirli iş yüklerinde ve kıyı-şebeke entegrasyonlarında tamamlayıcı rol oynayabileceğini işaret ediyor. Proje, teknolojik uygulanabilirlik ve ticari ölçeklenebilirlik başlıklarında verilecek cevaplarla yol haritasını netleştirecek.
