Rehberlerde fiyat araştırmasından tapu incelemesine, şerh ve ipotek kontrollerinden imar durumuna kadar birçok önemli noktaya dikkat çekiliyor.
KONUT ALIRKEN FİYAT VE TAPU DETAYLARI İNCELENMELİ
Konut alım rehberine göre, satın alınacak evin fiyatı mutlaka benzer nitelikteki konutlarla karşılaştırılmalı. Bu aşamada emlak ilan siteleri, danışman görüşleri veya lisanslı değerleme raporları kullanılabiliyor. Alım sırasında yalnızca satış bedeli değil, alıcı ve satıcının ayrı ayrı ödediği yüzde 2’lik tapu harcı (toplam yüzde 4), döner sermaye harcı, emlak vergisi ve DASK gibi ek maliyetler de hesaba katılmalı.
Tapu senedinde taşınmazın niteliğinin “konut” veya “mesken” olarak tescil edilmiş olması şart. Fiili kullanımın konut olması, hukuki olarak konut sayılmasına yetmiyor. Ayrıca kat irtifakı mı yoksa kat mülkiyeti mi olduğunun mutlaka kontrol edilmesi gerekiyor. Kentsel dönüşüm, kamulaştırma veya yeniden inşa süreçlerinde hak kaybı yaşanmaması için arsa payının uyumlu olup olmadığı da önem taşıyor.
Tapuda “kamu haczi şerhi”, “intifa hakkı şerhi” ya da “riskli yapıdır” gibi ibarelerin bulunup bulunmadığı incelenmeli. Ayrıca yapı ruhsatı, iskan belgesi, imar durumu, deprem hasar kaydı ve hukuki ihtilaflara ilişkin resmi belgeler sorgulanmalı.
ARSA VE ARAZİ ALIMINDA İMAR DURUMU KRİTİK
Arsa ve arazi rehberi, alıcıların en çok yanılgıya düştüğü noktaları sıralıyor. Tapudaki şerh ve beyan bölümleri mutlaka incelenmeli. “Kamulaştırma şerhi”, “18. madde uygulaması” (şuyulandırma) ya da “arkeolojik sit alanı” ibareleri taşınmazın gelecekteki kullanımını kısıtlayabiliyor.
Arsanın imar durumu, parsel onayı, cephe ve derinlik koşulları, bölgenin gelişim potansiyeli, ÇED süreci ve doğal afet riski araştırılmalı. Hisseli tapularda diğer ortakların muvafakatinin alınması gerektiği unutulmamalı. Arazi alımlarında ise çevre düzeni planları, kamulaştırma ihtimali, toprak yapısı, ulaşım ve altyapı durumu, bölgedeki madencilik faaliyetleri dikkatle incelenmeli.
İŞ YERİ ALIRKEN RUHSAT VE İPOTEK KONTROLÜ YAPILMALI
İş yeri alım rehberinde de konut ve arsa alımında olduğu gibi fiyat araştırmasının yanı sıra tapu ve imar incelemesi öne çıkıyor. Tapuda taşınmazın niteliğinin “iş yeri” veya “dükkan” olarak tescil edilmiş olması gerekiyor.
Kat mülkiyeti veya kat irtifakı durumunun netleştirilmesi, şerh ve beyan bölümlerinin dikkatle incelenmesi öneriliyor. İş yeri üzerinde ipotek olup olmadığı, yapı ruhsatı, iskan, imar durumu, deprem hasar kaydı ve taşıyıcı sistemlerin sağlamlığı kontrol edilmeli. Ayrıca ortak giderler, aidatlar ve yönetim planı da alıcı tarafından gözden geçirilmeli.
ORTAK UYARI: BELGELER MUTLAKA KARŞILAŞTIRILMALI
Rehberlerde vurgulanan ortak nokta ise tapu senedi ile tapu kayıt belgesinin mutlaka karşılaştırılması. Belgeler arasında farklılık bulunması halinde ilgili tapu müdürlüğünde doğrulama yapılması gerektiği hatırlatılıyor.
Uzmanlar, gayrimenkul alım sürecinde göz ardı edilen bu detayların ileride ciddi hukuki ve mali sorunlara yol açabileceğini belirterek, alıcıların bilinçli hareket etmesinin büyük önem taşıdığını vurguluyor.
