Bilim insanları plastikle beslenen okyanus bakterilerini keşfetti

Okyanusun derinliklerinde, sert plastik türü olan PET'i parçalayabilen enzimatik özelliklere sahip deniz bakterileri keşfedildi. Bu mikrobiyal evrim, insanlığın atıklarıyla şekillenirken, keşif, endüstriyel plastik geri dönüşüm teknolojilerine model olabilir.

Giriş: 30.10.2025 - 11:00
Güncelleme: 30.10.2025 - 11:00
Bilim insanları plastikle beslenen okyanus bakterilerini keşfetti

Bilim insanları, okyanusun derinliklerinde, plastiği tüketebilen enzimlerle donatılmış deniz bakterileri keşfetti. Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (KAUST) araştırmacılarının küresel bir araştırmasına göre, bu mikroskobik geri dönüştürücüler yalnızca bol miktarda bulunmakla kalmıyor, aynı zamanda içecek şişeleri ve kumaşlar gibi ürünlerde kullanılan sert plastik olan polietilen tereftalatı (PET) parçalamak için genetik olarak uyarlanmış durumda.


Çalışmanın eş lideri ve deniz ekolojisti Carlos Duarte, bu bakterilerin evriminin insanlığın atıklarıyla şekillendiğini belirtiyor. Duarte, karbonun kıt olduğu okyanuslarda, mikropların bu enzimleri, insan yapımı yeni bir karbon kaynağı olan plastiği kullanmak için ince ayar yapmış gibi göründüğünü ifade etti.


PLASTİK YEME GÜCÜNÜN İMZASI

Bu yeteneklerin sırrı, PET'i parçalayan enzimin PETaz adı verilen ayırt edici yapısal özelliğinde yatıyor. M5 motifi olarak bilinen bu tanımlayıcı işaret, enzimin plastik yeme gücünün moleküler bir imzası görevi görüyor.


Duarte, M5 motifinin, bir PETaz enziminin ne zaman işlevsel hale gelip PET plastiği parçalayabileceğini gösteren bir parmak izi gibi davrandığını açıklıyor. Bu keşfin, bu enzimlerin diğer hidrokarbon parçalayıcı enzimlerden nasıl evrimleştiğini anlamaya yardımcı olduğu belirtiliyor. Ekolojik açıdan bakıldığında, bu enzimlerin artışı insanlığın gezegenimizi çöplüğe çevirmesine karşı erken bir mikrobiyal tepkinin sinyalini veriyor.


ENDÜSTRİYEL GERİ DÖNÜŞÜME MODEL

Ancak Duarte, doğanın temizlik ekibinin denizleri kurtarmak için çok yavaş çalıştığı konusunda uyarıyor ve plastikler derin denize ulaştığında, deniz yaşamı ve insanlar için risklerin çoktan ortaya çıkmış olduğunu ekliyor.


Keşif, karada, kapalı devre geri dönüşüm için endüstriyel enzim tasarımını hızlandırma potansiyeline sahip. Duarte, derin denizde kendiliğinden gelişen PET parçalayıcı enzimlerin çeşitliliğinin, arıtma tesislerinde ve nihayetinde evde plastiklerin verimli bir şekilde parçalanması için laboratuvarda optimize edilebilecek modeller sağladığını dile getirdi.


Bu amaçla, M5 motifi artık bir plan sunuyor ve gerçek dünya koşullarında kritik öneme sahip olan yapısal değişiklikleri belirliyor. Bilim insanları bu değişiklikleri değerlendirebilirse, dünya plastik kirliliğini temizlemenin yollarını ararken, atıkları zaten öğle yemeğine dönüştüren bu bakterilerde beklenmedik müttefikler bulabilirler.