Dünyanın dört bir yanında enerji dönüşümünü hızlandıran batarya enerji depolama sistemleri, hem yatırımlarda hem de kapasite artışında rekor seviyelere ulaştı. Rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir kaynakların kesintili yapısını dengelemek, şebeke kararlılığını sağlamak ve elektrik talebini esnek bir şekilde karşılamak için bataryalar stratejik önem kazandı. Gerek ABD ve Çin gibi dev ekonomilerde gerekse Avrupa’da devreye giren devasa batarya projeleriyle fosil yakıtlara bağımlılığı azaltacak yeni bir dönem başlıyor. Türkiye de bu küresel eğilime göre harekete geçerek batarya teknolojisini enerji altyapısına entegre etmeye başladı.
YATIRIMLAR ARTTI
Küresel ölçekte batarya depolama kapasitesinin son yıllardaki büyüme hızı dikkat çekiyor. 2024’te dünya genelinde yaklaşık 69 GW’lık yeni batarya depolama gücü devreye alındı. Bu güç, bir önceki yıla kıyasla depolama alanının yüzde 130’u aşması demek. Uluslararası Enerji Ajansı da (IEA) iklim hedeflerine ulaşmak için 2030’a kadar enerji depolama kapasitesinin mevcut seviyenin en az altı katına çıkarılması gerektiğini vurguluyor. Lityum-iyon bataryalar olmak üzere enerji depolama teknolojileri de bu ihtiyaçtan dolayı temiz enerji yatırım pastasının hızla büyümesine neden oluyor. Sektörün gelişmesi sayesinde batarya maliyetleri son 10-15 yılda yüzde 90’dan fazla düştü ve yatırımlar hızla artmaya başladı.
ABD-ÇİN REKABETİ SÜRÜYOR
ABD ve Çin, batarya depolama yarışında başı çeken iki büyük pazar konumunda. ABD’de enerji şirketleri ve yatırımcılar, devlet teşviklerinin de etkisiyle şebeke ölçekli depolama projelerine milyarlarca dolar harcıyor. Bu yıl itibariyle ABD genelinde büyük ölçekli 858 batarya depolama tesisi işletmede ve bunların toplam kurulu gücü yaklaşık 37.152 MW seviyesinde. Çin, hem batarya üretiminde hem de kullanımında dünya lideri. Çin, enerji depolamayı stratejik bir sektör ilan ederek devasa yatırımları teşvik ediyor. Çin’deki yeni enerji depolama kapasitesi 100 GW’ı aşmış durumda. Bu rakam, 2020 yılı sonundaki seviyenin tam 30 katına karşılık geliyor. Böylece Çin, tek başına dünya genelindeki depolama kapasitesinin yüzde 40’tan fazlasına sahip.
AVRUPA’DA HEDEF 200 GW
Avrupa cephesinde de batarya depolama yatırımları hız kazanmaya devam ediyor. Avrupa Birliği (AB) genelinde enerji depolama kurulu gücü 2021’de yalnızca 4.6 GW iken 2024 sonunda 34 GW düzeyine ulaştı. AB’nin 2030 hedefleri doğrultusunda en az 200 GW depolama kapasitesine ihtiyaç duyacağı ve bunun için her yıl en az 14 GW depolama kurulumu yapılması gerekeceği tahmin ediliyor. Özellikle Almanya, Birleşik Krallık ve İtalya gibi ülkeler pil depolamada öncü konumda. 2024 yılında İtalya tek başına 6 GW’ın üzerinde yeni depolama kapasitesi ekleyerek toplamını 13 GW’a çıkardı. Birleşik Krallık’ta ise 2025 başı itibarıyla işletmede olan batarya depolama gücü yaklaşık 6 GW’a ulaştı. Hedef ise 2030’a kadar en az 20 GW depolama. Almanya’da da konut tipi küçük bataryaların yaygınlığı sayesinde 2025 ortasında şebekeye bağlı toplam 14.5 GW gücünde 2 milyondan fazla batarya sistemi yer alıyor.
IEA Başkanı Fatih Birol, enerjideki bu dönüşümü, “Güneş enerjisi ve batarya kombinasyonu bugün Hindistan’da yeni kömür santralinden daha ekonomik hale geldi. Çok yakında Çin’de yeni kömürden, ABD’de ise yeni doğalgaz santrallerinden daha ucuz olacak. Bataryalar oyunun kurallarını değiştiriyor” diye yorumladı.
PİLOT BÖLGELER
Türkiye de batarya depolama teknolojilerinde son yılların en hızlı dönüşümünü gerçekleştiriyor. 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda yenilenebilir enerji yatırımlarını hızlandıran Türkiye, 2035’e kadar toplam kurulu gücünü 190 GW’a çıkaracak. Bunun yüzde 65’inin güneş ve rüzgar gibi temiz kaynaklardan karşılanması planlanıyor. Hedefe sağlıklı ulaşılması için de en az 7.5 GW batarya depolama kapasitesi oluşturulması öngörülüyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile EPDK’nın düzenlemeleri de depolama yatırımlarını kısa sürede artırdı. Mart 2025 itibarıyla EPDK, depolama entegreli rüzgar ve güneş projeleri için toplam 33.1 GW gücünde ön lisans verdi. 676 proje arasında 18.4 GW’ı rüzgar, 14.7 GW’ı ise güneş enerjisi yatırımlarından oluşuyor. Henüz devrede büyük ölçekli batarya çiftlikleri olmasa da pilot projeler hayata geçiriliyor. İzmir’deki rüzgar santraline 12.8 MW gücünde ve 15.2 MW kapasiteli CATL batarya sistemi entegre etme projesi, Türkiye’de rüzgar enerjisinde batarya kullanımının ilk örneklerinden biri. Güneş enerjisinde de benzer küçük ölçekli depolama denemeleri sürüyor.
Doğa Can Bayram
DEPOLAMADA BAĞIMSIZLIK
Enerji Depolama Endüstrileri Derneği (EDEDER) Başkanı Doğa Can Bayram, enerji depolamanın stratejik önemine dikkat çekerek, “2026 yılı başı itibarıyla Türkiye’de ilk büyük ölçekli batarya depolama tesisleri işletmeye alınacak” dedi. Bayram, depolamanın ulusal enerji güvenliği açısından kritik rol oynadığını vurgulayarak, şunları kaydetti: “Türkiye, Avrupa interconnect sisteminin bir parçası ancak bölgedeki jeopolitik gerginlikler ortada. Depolama ile 5-15 GW arası bir batarya kapasitesine ulaştığımızda ülkeyi başka bir havuza bağlı olmadan, tamamen bağımsız bir şekilde, adeta ‘bir ada’ gibi yönetebiliriz. Bu kapasiteye ulaşmak, enerji güvenliği açısından son derece stratejik bir yatırımdır.”
Koray Öztopçu
ULUSLARARASI İŞBİRLİKLERİ ÇOK ÖNEMLİ
Garanti BBVA Tüketici Finansmanı Direktörü Koray Öztopçu, batarya endüstrisinde tedarik zincirlerindeki yoğunlaşmanın küresel güvenlik endişelerini artırdığını belirterek, “Üretimi çeşitlendirmek zaman alıyor. Ülkelerin yerel üretimi desteklemek ve Çin ile maliyet farkını azaltmak için ciddi yatırımlara ihtiyacı var” dedi. Elektrikli araç satışlarının pil pazarının yüzde 85’ini oluşturduğunu hatırlatan Öztopçu, şöyle devam etti: “Otomasyon ve dijitalleşmenin stratejik kullanımı, Çin’le rekabet edebilecek verimliliğe ulaşmada belirleyici olacak. Birçok pazar, gerekli yatırımı tek başına yapacak büyüklükte değil. Bu nedenle uluslararası işbirlikleri kritik önemde. Türkiye’de de batarya ekosistemi hızla büyüyor. Yerli ve yabancı ortak yatırımlar enerji arz güvenliğine ve karbon emisyonlarının azaltılmasına katkı sağlıyor. Otomotiv sektörümüzün e-mobiliteye güçlü geçişi için batarya yatırımları stratejik bir ihtiyaç.”
OTOMOTİVDE VE BATARYADA LİDER 10 FİRMA
Otomotiv sektöründe lider olan firmalar aynı zamanda batarya ve batarya depolama alanlarında da yatırım yapıyorlar. İşte batarya depolama teknolojisi alanındaki en büyük 10 firma:
1. BYD
2. Tesla Energy
3. Manly Battery
4. Fluence
5. Samsung
6. SDI
7. CATL
8. Panasonic
9. LG Chem Enphase Energy
10. Johnson Controls
