Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Perşembe günü yaptığı duyuruda, kamu alımlarında denetim ve karar süreçlerini üstlenecek, yapay zeka tarafından oluşturulmuş ‘sanal bakan’ Diella’yı kabinesine dahil etti. Mayıs ayındaki seçimlerde elde ettiği büyük zaferin ardından Sosyalist Parti toplantısında yeni kabinesini tanıtan Rama, Arnavutça’da “güneş” anlamına gelen Diella’nın fiziksel varlığı olmayan, yapay zeka ile sanal olarak kurgulanmış ilk hükümet üyesi olarak konumlandığını aktardı. Hükümet, Diella’nın kamu ihalelerine ilişkin tüm kararları alacağını; kararların yüzde 100 yolsuzluktan arındırılmış ve süreçlerin tam şeffaflıkla izlenebilir olacağını vurguladı.
YAPAY ZEKA BAKAN
Başbakanlık, Diella’nın devreye alınmasıyla birlikte ihale planlaması, teklif değerlendirme ve nihai karar aşamalarının tek bir dijital gövde altında toplanacağını, böylece insan inisiyatifinden kaynaklanabilecek suistimal risklerinin en aza indirileceğini belirtti. Sistem, ihale dokümanlarından performans kriterlerine kadar tüm girdileri analiz ederek tavsiye ve nihai karar üretiminde rol alacak şekilde tasarlandı.
İHALELERDE ŞEFFAFLIK VAADİ
Rama yönetimi, Diella’nın karar mekanizmalarının kamuya açık izleme panelleriyle destekleneceğini; fon akışı, teklif puanlamaları ve sözleşme yönetimi dahil süreçlerin geriye dönük izlenebilir olacağını bildirdi. Böylelikle kamu fonlarının kullanımında ‘eşik üstü/altı’ ayrım gözetmeksizin yeknesak denetim sağlanması hedefleniyor.
E-ARNAVUTLUK HİZMET PERFORMANSI
Diella, Ocak ayında, geleneksel Arnavut kıyafetiyle tasarlanmış bir yapay zeka destekli sanal asistan olarak, vatandaşların belge ve hizmetlere erişimini sağlayan e-Arnavutluk platformunda devreye alınmıştı. Resmî verilere göre sistem bugüne dek 36 bin 600 dijital belgenin düzenlenmesine yardımcı oldu ve bine yakın hizmet akışını destekledi. Hükümet, ihaleler alanındaki yeni görevle birlikte Diella’nın rolünün ‘asistanlıktan karar vericiliğe’ genişletildiğini ifade etti.
AB ÜYELİK HEDEFİ
Yolsuzlukla mücadele, Arnavutluk’un Avrupa Birliği’ne katılım müzakerelerinde temel kriterler arasında yer alıyor. Rama, 2,8 milyon nüfuslu ülkeyi 2030 yılına kadar siyasi birliğe taşımayı hedeflerken, ihalelerde yapay zeka denetiminin bu başlıkta doğrudan ilerleme sağlaması bekleniyor. Seçimlerde dördüncü dönemini garanti eden Başbakan’ın yeni kabinesini önümüzdeki günlerde parlamentoya sunması öngörülüyor.
