Apple, Perşembe günü yaptığı resmi başvuruyla Avrupa Birliği’nin dijital rekabet için çerçeve metni sayılan Dijital Piyasalar Yasası’nın (DMA) yürürlükten kaldırılmasını talep etti. Şirket, istişare sürecine gönderdiği 25 sayfalık dilekçede, mevcut yasanın amaca uygun olmadığını, AB kullanıcıları için “daha kötü bir deneyime” yol açtığını ve güvenlik riskleri yarattığını ileri sürerek, ‘daha uygun bir yasal düzenleme’ yürürlüğe girene dek DMA’nın kaldırılması gerektiğini bildirdi. Apple, kaldırma mümkün değilse düzenlemenin köklü biçimde yenilenmesini ve uygulamanın Komisyon yerine bağımsız bir Avrupa kurumu tarafından yapılmasını önerdi.
GÜVENLİK VE DENEYİM
Apple, kullanıcıların App Store ile rekabet eden üçüncü taraf uygulama mağazalarını indirebilmesine imkan veren yükümlülüklerin güvenlik açığı yaratabileceğini savunuyor. Şirkete göre DMA’nın getirdiği değişiklikler, Apple ürünlerinin birlikte çalışma biçimini bozuyor ve AB’li kullanıcı şikayetlerinde artışa yol açıyor; ancak şirket kesin sayı paylaşmıyor. Apple ayrıca, gizlilik ve güvenlik gerekçeleriyle bazı özellikleri AB’de ertelediğini; örneğin AirPods üzerinden sesli ‘canlı çeviri’ fonksiyonunu, AB’de kullanıcı mahremiyetini garanti edecek ek mühendislik çalışmaları tamamlanmadan yayımlamadığını belirtiyor.
HUKUKİ İTİRAZ GEREKÇESİ
Başvuruda, AB hukukunun yeni düzenlemelerin uygulanmasını geciktirmeye zorlayan bir çerçeve yarattığı iddiası da yer alıyor. Apple, DMA’nın kapalı ekosistem yaklaşımıyla çeliştiğini kabul etmekle birlikte, ekosistemin güvenliğine öncelik verdiğini; web tarayıcıları ve arama motorlarında seçim ekranı gibi hükümlerle gelen zorunlulukların kullanıcı yararını azaltabildiğini öne sürüyor. Brüksel ise DMA’nın, pazarda eşit şartlar yaratmak ve kapı bekçisi platformların haksız hakimiyetini sınırlamak için zorunlu olduğunu savunuyor.
SİYASİ BAĞLAM YANSIMASI
Girişim, Washington–Brüksel hattında büyük teknoloji şirketleri üzerinde süren baskının yeniden arttığı bir döneme denk geldi. ABD Başkanı Donald Trump’ın yeniden göreve dönüşüyle birlikte, Apple CEO’su Tim Cook dahil Sİlicon Valley yöneticilerinin Beyaz Saray’la temaslarını sıklaştırdığı biliniyor. Apple’ın itirazı, transatlantik teknoloji siyasetinde yaptırım–uyum dengesinin yeniden tartışıldığı bir atmosferde geldi.
UYGULAMA VE YAPTIRIMLAR
DMA, Mart 2024’te uygulanmaya başladı. Komisyon, düzenlemenin ilk incelemesine ilişkin istişareyi Çarşamba gece yarısı tamamladı. Yasanın ihlali ağır para cezaları doğurabiliyor: Brüksel, Nisan 2024’te Apple’a DMA kapsamında 500 milyon avro ceza kesti; şirket bu karara itiraz etti. AB rekabet kurallarının diğer başlıklarında da baskı sürüyor: Mart 2024’te Apple’a 1,8 milyar avro ek ceza uygulanmıştı.
TEKNİK UYUMLULUK ZORUNLULUĞU
DMA uyarınca Apple ve diğer kapı bekçileri, kulaklık gibi üçüncü taraf cihazlarla sorunsuz çalışabilirlik sağlamakla yükümlü. Komisyon, şirketlerin uyum sürecinde zaman zaman fazladan süreye ihtiyaç duymasını “normal” olarak nitelendiriyor ve uygulama sırasında firmalara teknik rehberlik verildiğini vurguluyor. Apple ise AB’de bazı kabiliyetlerin (örneğin canlı çeviri) gecikmesinin doğrudan gizlilik mimarisi ve güvenlik doğrulamalarıyla ilgili olduğunu, bu nedenle bölgesel lansman farklarının ortaya çıktığını belirtiyor.
Apple ile AB kurumları arasındaki DMA gerilimi, üçüncü taraf mağazalar, seçim ekranları, veri taşınabilirliği ve kendi hizmetlerini kayırma yasağı gibi maddelerin sahadaki etkileriyle daha da görünür hale geldi. Brüksel, rekabeti artırma hedefini öne çıkarırken; Apple, kullanıcı güvenliği ve deneyimini korumak için mevzuat revizyonu çağrısını yineliyor. Tartışmanın seyri, hem Avrupa’daki iPhone kullanıcılarının günlük deneyimini hem de küresel teknoloji düzenlemelerinin yönünü etkileyecek.
