Polonya Bilimler Akademisi Nükleer Fizik Enstitüsü'nde yürütülen araştırmada, bilim insanları antibiyotikleri sadece gerektiği yerde ve zamanda salacak şekilde tasarlanan bir dağıtım yöntemi geliştirdi. Yaygın olarak kullanılan antibakteriyel ilaç metronidazolü içeren ultra ince polimer liflerden oluşan matlar, elektrospinning adı verilen bir teknikle üretildi. Bu matların ileride gelişmiş yara pansumanları olarak kullanılabileceği belirtiliyor.
KONTROLLÜ VE DOĞRUDAN SALINIM
Yeni geliştirilen matların en dikkat çeken özelliği, ilacı tüm vücuda yaymak yerine yalnızca hedeflenen dokuya, kontrollü ve uzun süreli şekilde salması. Böylece, metronidazol gibi yan etkileri olabilen ilaçlar, yalnızca ihtiyaç duyulan bölgede etkili hale getiriliyor. Uzmanlar bu yöntemin doğası gereği evrensel olduğunu ve diğer terapötik maddelere de uygulanabileceğini vurguluyor.
LİF ÜRETİMİNDE YENİLİK
Elektrospinning, yüksek voltajlı bir elektrostatik alan aracılığıyla polimer çözeltilerinin ince liflere dönüştürülmesini sağlayan bir tekniktir. İğne ile toplayıcı arasındaki bu sistemde, lifler spiral bir hareketle oluşarak çok katmanlı ve fiziksel olarak stabil matlara dönüşür. Bu süreç, sabit çevresel koşullar ve sistem geometrisi gerektirir.
KOAKSİYEL YAPIYLA AKILLI TASARIM
Araştırma sırasında, hem tek yapılı hem de çekirdek-zarf yapılı lifler üretildi. Özellikle koaksiyel iğne sistemi, ilacın dış zarf ile ayrılarak çekirdek kısma yerleştirilmesini sağladı. Bu yapı sayesinde ilacın istenmeyen yerlere yayılması engellenirken, hedeflenen bölgeye mikro düzeyde salınması sağlanıyor.
FİZİKSEL UYUM ZORLUĞU
Araştırma ekibi, uygun polimer kaplama ile ilacın salımını optimize etmenin kolay olmadığını belirtiyor. Zira nano yapıya yerleştirilen moleküllerin fiziksel ve kimyasal özellikleri değişebiliyor. Bu nedenle her ilaç için uygun kombinasyonun dikkatle belirlenmesi gerekiyor.
GÜNÜN ŞARTLARINA UYUMLU
Metronidazol içeren liflerin çapı 0,7 ile 1,3 mikrometre arasında tutuldu. Bu sayede, yeterli yüzey alanı sağlanarak ilaç salımı dengelendi. Ayrıca, matlar uygulama öncesinde hava geçirmez şekilde saklanabilirken, kullanıldığında ortam sıvılarına tepki vererek ilaç salımına başlıyor.
ETKİ SÜRESİ VE SINIRLAR
Yapılan ölçümlerde, ilacın birkaç saat içinde kademeli olarak salındığı tespit edildi. Ancak, bu sistemin bir sınırı bulunuyor: metronidazol matları en fazla bir ay saklanabiliyor. Bu sınırlama, ilacın zamanla kristalleşme eğilimi göstermesinden kaynaklanıyor.
KLİNİK UYGULAMAYA ADIM
IFJ PAN’da geliştirilen 2×2 cm boyutundaki bu matlar, potansiyel terapötik uygulamalar için hazır durumda. Ürünlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri büyük oranda tanımlandığı için bundan sonraki süreçte, klinik uygulamalara geçiş için tıbbi kurumlarla iş birliği yapılması planlanıyor.
