Massachusetts merkezli Quaise Energy, milimetre dalga delme sisteminin ilk canlı kamu gösterimini Teksas, Marble Falls’taki granit ocağında gerçekleştirdi. Şirket, yüksek frekanslı elektromanyetik dalgalarla kayayı buharlaştırarak, hiçbir mekanik temas olmaksızın katı granitin içine 118 metre derinlikte, pürüzsüz duvarlı bir delik açıldığını bildirdi. Yönetim, hedeflerinin süper sıcak ve süper derin jeotermal kaynaklara erişimi ölçekleyerek jeotermali enerji dönüşümünün ana omurgalarından biri yapmak olduğunu vurguladı.
FİZİKSEL TEMAS YOK
Gösterimde sahaya davet edilen 56 gözlemci, delik içerisinden canlı kamera görüntülerini, gerçek zamanlı proses verilerini ve çekirdek bileşenlerin (gyrotron, sondaj kulesi, operatör kabini) rehberli tanıtımını izledi. Şirket, yüzey toprağından düzgün granit duvarlara geçişin net biçimde görüldüğünü; pembe granitin, işlem sırasında gri küle dönüştüğünü aktardı. Bu yöntem, klasik matkap–uç–boru zincirini devre dışı bırakarak, mikrodalga fırın prensibine benzer milimetre dalga enerjisiyle ısıyı doğrudan kayaya ulaştırıyor.
LABORATUVARDAN SAHAYA SÜRAT
Operasyon ekibi, Marble Falls gösteriminin giderek artan zorluklardaki bir dizi denemenin doğal devamı olduğunu belirtti. Houston’daki laboratuvarda granit çekirdeğe 1,2 m delik açılmasıyla başlayan süreç, açık alanda 3 m deneme ve ardından, önde gelen bir petrol–gaz sondaj şirketinin işlettiği tam ölçekli kuleyle 12 m granit karot deliğiyle ilerledi. Saha ekipleri, ilk kapsamlı denemede doğrudan 118 m derinliğe ulaşılmasının beklentilerin ötesinde bir başarı olduğunu ifade etti.
HIZ REKORU GELDİ
Şirket mühendisleri hız optimizasyonu öncelik olmasa da, dünyanın en sert formasyonlarından granitte saatte yaklaşık 5 metre (16 ft/saat) ilerleme ölçüldüğünü; klasik ticari sondajlarda bunun granitte çoğu zaman 0,1 m/saat mertebesinde kaldığını not düştü. Üretim tarafında hedef 8,5 inç çapta (yaklaşık 216 mm) endüstriyel boyutta delik açabilmek.
SÜPER SICAK HEDEFİ
Quaise, milimetre dalga teknolojisiyle bir sonraki aşamada 1 kilometre derinliği hedefliyor. Test programında, deliğin doğrultu–düzgünlük kontrolü, ilerleme hızının artırılması ve farklı proses parametrelerinin denenmesi planlanıyor. Şirket yönetimi, “yer altındaki mikrodalgalardan şebekedeki megavatlara” uzanan zinciri hızla tamamlamayı; süper sıcak jeotermal ortamda (300–500 °C ve üzeri) doğrudan buhar veya ısı taşıyıcı akışkanla yüksek verimli elektrik üretimini ölçeklemeyi amaçlıyor.
100 YILIN YENİLİĞİ
Sektör değerlendirmelerinde teknoloji, ‘100 yıldaki ilk gerçek sondaj yeniliği’ olarak öne çıkarılıyor. Klasik döner sondajın aşınma, takım ömrü ve mekanik sürtünme sınırları, temassız delmede devre dışı kalıyor. Milimetre dalganın granit gibi yüksek ergime sıcaklıklı kayalarda doğrudan malzeme buharlaştırması, çok sert formasyonlarda dahi ilerleme hızını ve operasyon güvenilirliğini yukarı çekebilecek bir paradigma değişimi olarak görülüyor.
ÖLÇEK VE ŞEBEKE
Jeotermalin en kritik darboğazı olan ‘derine ve sıcağa erişim’ sorunu çözülürse, dünya genelinde fosil yakıt ölçeğinde kapasite potansiyelinden söz ediliyor. Bu kapsamda, mevcut fosil santrallerin buhar–türbin adalarının jeotermal ısı kaynağıyla yeniden güçlendirilmesi, kapasitif şebeke dengeleme ve kesintisiz baz yük üretimi gibi senaryolar gündemde. Quaise, teknoloji olgunlaştıkça petrol–gaz altyapısının ve iş gücünün jeotermale “adil dönüşüm” için kaldıraç görevi görebileceğini savunuyor.
RİSKLER VE YOL HARİTASI
Teknolojinin ticarileşme yolunda, derinlik arttıkça deliğin stabilitesi, doğrultu kontrolü, enerji–maliyet optimizasyonu ve saha güvenliği standartları belirleyici olacak. Şirket, önümüzdeki aylarda derinlik rekorunu kademeli artırıp süreç parametrelerini rafine ederken, saha verileriyle termal–jeomekanik modelleri güncelleyerek ölçekli uygulamalara geçiş için lisanslama ve tedarik zinciri hazırlıklarını hızlandırmayı planlıyor.
